Kisamor
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 30 de xullo de 1788 Örebro, Suecia |
| Morte | 27 de febreiro de 1842 (53 anos) Östergötland, Suecia |
| Datos persoais | |
| Residencia | Östergötland |
| País de nacionalidade | Suecia |
| Actividade | |
| Ocupación | médica , cunning folk (en)  |
María Jansson, coñecida historicamente como Kisamor (A Nai de Kisa), nada en Örebro o 30 de xullo de 1788 e finada en Östergötland o 27 de febreiro de 1842, foi unha doutora de medicina natural sueca, unha das máis notables e celebres médicas do século XIX en Suecia. Foi tamén un exemplo prominente de curandeira no seu país. O seu nome é María Jansson, pero foi coñecida como Kisamor ("Nai de Kisa") polo sitio onde traballou.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Nada en Örebro, na parroquia de Hardemo, como a cuarta filla dun matrimonio de labregos: Johan Johansson e Kerstin Nilsdotter. Seu pai era ademais curandeiro, polo que tivo un desexo temperán de seguir na profesión do seu pai. Traballou como curandeira de forma esporádica dende os trece anos[1] ata que o pai forzou o seu casamento co labrador Anders Olsson en decembro de 1807.[2][3]
Viviu un matrimonio infeliz. En 1810, logo de que súa primeira filla morerra ao pouco de nacer, marchou da casa.[3] Finalmente regresou e en 1811 deu a luz unha nena que tamén morreu ós poucos meses. En 1815 iniciou un proceso para se divorciar de seu home, fundamentado na mala xestión da facenda e mala conduta. O proceso demorouse ao longo de seis xuízos, chegando seu home a ameazala de morte en 1818. Finalmente conseguiu o divorcio en 1819.[2]
Daquela traballaba como doutora en medicina natural e gañaba a vida visitando e coidando xente. Tiña unha gran reputación no seu traballo e era considerada unha especialista en cancro e tuberculose.
En 1813 acudiu á parroquía de Horn para tratar a Nils Wibjbmsson, que se dicía que tiña cancro e conseguiu sanalo. Desta maneira coñeceu as irmás Hellwegh, parentes de Wibjbmsson, que a invitaron a asentarse nunha granxa en Flytthem[2], Östergötland. O seu traballo en Horn foi moi exitoso: facía consultas a demanda e tamén visitaba as persoas enfermas nas súas casas . As xentes acudían a vela regularmente nunha pousada chamada Kisa[2] dende lugares remotos, pero principalmente procedentes de Estocolmo e Värmland[3]. É por esta razón que rematou sendo coñecida como Kisamor : "Nai de Kisa". Requiríronse tamén os seus servizos en Estocolmo en 1824, 1825, 1826, 1840 e 1841. Foi descrita como unha muller de temperamento e sábese que lle gustaba beber.[2][4]
Non hai moitas fontes primarias sobre a súa biografía, pero a tradición popular atribúelle ter tratado con éxito o rei e o príncipe da Coroa. Segundo unha investigación realizada polo Sundhetskollegium (Consello de médicos) semella que tiña unha especie de licenza médica. Porén, a licenza nunca foi confirmada[2] e a veracidade desta historia fica aínda en discusión. Se a historia resulta ser certa, faría dela unha personaxe única, xa que a profesión de médica estivo prohibida ao sexo feminino en Suecia ata 1870.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ "Kisamor - female natural healer in Sweden (1788-1842)". The Art Bin (en en inglés). Consultado o 18 de febreiro de 2018.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Anderson, Alexandra H. (1 de setembro de 2013). "Kisamor (1788-1842) The Swedish female natural healer". Vestkusten (en inglés) (14): 7.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Tallmo, Karl Henrik (ca. 1972). "Kisamor: Läkarinna där vetenskapen knappt mer hoppas". The Art Bin (en inglés). Consultado o 19 de febreiro de 2018.
- ↑ Lindorm, Erik (1942). Carl XIV Johan - Carl XV och deras tid 1810-1872 (en sueco). Estocolmo: Wahlström & Widstrand.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Outros artigos[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Österberg, Carin (1990). Svenska kvinnor : föregångare, nyskapare. Lund: Signum. ISBN 91-87896-03-6.
- Tallmo, Karl Henrik (1972). Kisamor: Läkarinna där vetenskapen knappt mer hoppas (Kisamor : Doutora onde a ciencia xa non ousa esperanza)
- Höjeberg, Pia (1990). Kisamor
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Tallmo, Karl Henrik. "Kisamor:Läkarinna där vetenskapenknappt mer hoppas". The Art Bin (en sueco). Consultado o 5 de setembro de 2018.
- "Maria Jenson Kisamor 1788-1842" (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 03 de outubro de 2009. Consultado o 20 de febreiro de 2018.
