Francisco Porto Rey: Diferenzas entre revisións
| Liña 34: | Liña 34: | ||
* [[Gran Enciclopedia Galega]] |
* [[Gran Enciclopedia Galega]] |
||
* [https://academia.gal/documents/10157/23708/Cadernos_21.pdf Análise do ''Diccionario galllego-castellano'' de F. Porto Rey (Páx. 24) |
* [https://academia.gal/documents/10157/23708/Cadernos_21.pdf Análise do ''Diccionario galllego-castellano'' de F. Porto Rey (Páx. 24)] en Cadernos de Lingua (2000). |
||
=== Ligazóns externas === |
=== Ligazóns externas === |
||
Revisión como estaba o 30 de xaneiro de 2019 ás 15:31
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 16 de xaneiro de 1876 O Carril, España |
| Morte | 22 de maio de 1941 (65 anos) Vigo, España |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | España |
| Actividade | |
| Ocupación | xornalista , escritor |
| Lingua | Lingua galega e lingua castelá |
| Familia | |
| Fillos | Ramón Porto Casás |
 | |
Francisco Porto Rey, nado na rúa do Carme do Carril (Vilagarcía de Arousa) o 16 de xaneiro de 1876 e finado en Vigo o 22 de maio de 1941, foi un xornalista e escritor galego e galeguista.
Traxectoria
Francisco comezou os estudos de dereito, pero deixounos para dedicarse principalmente á literatura e ao xornalismo, ademais do seu traballo principal na xefatura dos talleres da Compañía dos Camiños de Ferro de Galicia en Vilagarcía. Colaborou en El Ciclón, El Cínife, Faro de Vigo, Galicia, Villagarcía-Carril e Galicia Nueva, e en El Eco de Galicia e no diario La Nación de Bos Aires onde publicou unha serie de "Cróneca(s)" de actualidade e algunhas narracións. Na súa faceta como escritor adoitaba asinar as obras como Farruco Porto Rey. Colaborou con Castelao en diversas publicacións, nas que o político nacionalista achegaba as súas ilustracións.
Publicou varias obras bilingües e o Diccionario gallego-castellano, que apareceu en fascículos no semanario Villagarcía-Carril ata o 17 de xuño de 1900 (foi reeditado pola Real Academia Galega en 2000). É un dicionario bilingüe coas entradas en galego –só recolle como lemas as formas galegas distintas do castelán– e as definicións e equivalencias en castelán. Conta con preto de 15.000 entradas e nel refúndese o material dos traballos lexicográficos precedentes. A principal fonte de referencia é o Diccionario gallego de Cuveiro Piñol. Como novidade, proporciona a categoría gramatical dos lemas, e inclúe outros datos como a procedencia ou o étimo da palabra e a delimitación do campo do saber ao que pertence. A maior parte deste dicionario consérvase en folios manuscritos, aínda que moitos deles non presentan unha redacción definitiva. Foi académico correspondente da Real Academia Galega (1908).
Tivo relación coas Irmandades da Fala, o Partido Galeguista e as Xuventudes de Defensa. Ademais exerceu como emprendedor cultural animando e participando na creación de diversas publicacións periódicas en Vilagarcía así como do teatro Salón Varietés, unha sala de cinema con capacidade para 500 espectadores que se inaugurou o 14 de agosto de 1908.
O Concello de Vilagarcía de Arousa recoñeceu a súa obra e intervención social dándolle nome a unha das rúas da vila arousá[1] no barrio de Fontercarmoa[2], cuxas rúas levan nomes de destacados escritores.
Vida persoal
Fillo de Francisco Porto Codesido, primeiro maquinista da "Sarita", a primeira máquina de tren que realizaba os traxectos do primeiro camiño de ferro de Galicia entre O Carril e Santiago de Compostela, e de Carmen Rey Formoso. Tivo oito irmáns (Manuel, Domingo, José, Moncho, Josefina, Luisa, Sara e "Tia" Ermitas). Josefina Porto Rey casou con Charles Lessner[3], enxeñeiro da Galicia Railway Company que construíu devandita liña de ferrocarril. Ao seu finamento Charles Lessner foi soterrado no English Naval Cemetery de Rubiáns. A familia paterna dos Porto procede do Concello de Cerdedo e segundo informacións familiares, aínda sen documentar, teñen entre os seus devanceiros un irlandés que chegaría a Galicia fuxindo das persecucións por parte dos ingleses[4], no século XVII, posiblemente derivada da Flight of the Earls.
Casou coa mestra Antonia Casas Santiso (1857-1930) e tivo dezasete fillos, entre eles Xoaquín, que foi secretario do concello de Vilagarcía, e Manuel Porto Casas, apresado tralo golpe de estado franquista pola súa militancia nacionalista.
Obras
- Las mil y una composiciones, 1894.
- Pisto, 1894 (bilingüe).
- Diccionario gallego-castellano, 1900
- Papel e tinta, 1901 (poesía bilingüe, con prólogo de Lisardo Barreiro).
- Ilusiones, 1903.
- O Alalá, 1906 (diálogo en verso galego aparecido en El Eco de Arosa).
- Cascarrabias ou o filósofo das carqueixas, 1912.
- Fermosinda, 1918.
- A tola de Sobrán, 1927 (comedia nun acto estreada polo Cadro de Declamación da Irmandade da Fala da Coruña en 1920).
Notas
- ↑ Rúa de Francisco Porto Rey, no rueiro de Vilagarcía.
- ↑ Rúa Francisco Porto Rey Arquivado 17 de outubro de 2013 en Wayback Machine., en Dato Capital.
- ↑ Fillo de Friedrich Christian Eduard Leßner, xastre de orixe alemá exiliado en Londres pola súa militancia comunista, e afillado de Karl Marx.
- ↑ Entrevista a Xoaquin Porto Casas, fillo de Porto Rey, en La Voz de Galicia (1994)
Véxase tamén
Bibliografía
- Análise do Diccionario galllego-castellano de F. Porto Rey (Páx. 24) en Cadernos de Lingua (2000).
Ligazóns externas
- Biografía en Patrimonio Vilagarcía.
- Recensión de A Tola de Sobrán no Arquivo de Ánxel Casal.
- Descrición da familia de F. Porto Rey e a relación con The West Galicia na bitácora persoal dun bisneto.
