Albertosaurus

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Albertosaurus
Rango fósil: Cretáceo tardío

Esqueleto en Woodland Park, Colorado.
Clasificación científica
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Clase: Sauropsida
Subclase: Diapsida
Superorde: Dinosauria
Orde: Saurischia
Suborde: Theropoda
Infraorde: Coelurosauria
Superfamilia: Tyrannosauroidea
Familia: Tyrannosauridae
Subfamilia: Albertosaurinae
Xénero: Albertosaurus
Osborn, 1905
Especie: sarcophagus
Especie
  • Albertosaurus sarcophagus Osborn, 1905 tipo
Sinonimia
  • Deinodon sarcophagus (Osborn, 1905)
  • Albertosaurus arctunguis Parks, 1928
  • Deinodon arctunguis (Parks, 1928)

Albertosaurus (que quere dicir "lagarto de Alberta") é un xénero de dinosauro terápodo que viviu en Norte América occidental durante o período Cretáceo tardío, hai 70 millóns de anos. A especie tipo, A. sarcophagus, estaba aparentemente restrinxida ó que hoxe se coñece como a provincia canadense de Alberta, razón pola cal leva o seu nome. Os científicos non concordan co contido do xénero, recoñecendo algúns deles o Gorgosaurus libratus como unha segunda especie.

Como membro da familia Tyrannosauroidea, Albertosaurus era un depredador bípede con dúas pequenas mans e unha testa masiva con ducias de dentes longos e afiados. É posible que estivese no máis alto da súa cadea trófica no seu ecosistema. Mentres que o Albertosaurus era grande para ser un terápodo, era moito máis pequeno que o famoso Tyrannosaurus rex, medindo entre nove e dez metros de longo e pesando algo menos de 2 toneladas.

Dende a primeira descuberta en 1884, recuperáronse máis de 30 exemplares fósiles, o cal achegou ós científicos un coñecemento máis polo miúdo da anatomía do Albertosaurus en comparanza con outros tiranosáuridos. O descubrimento de 26 individuos nun único lugar achega evidencias dun comportamento de caza en manda e permitiu estudos de ontoxenia e poboación biolóxica, os cales son imposibles en dinosauros menos coñecidos.

Descrición[editar | editar a fonte]

Comparación do tamaño cun humano.

Albertosaurus era máis cativo ca outros tiranosáuridos, como o Tarbosaurus ou o Tyrannosaurus. Polo xeral, os adultos de Albertosaurus roldaban os 9 metros de longo,[1][2] mentres que individuos de máis idade podían chegar a medir até 10 metros de longo.[3] Varias estimacións de masa independentes, obtidas a través de diferentes métodos, suxiren que un Albertosaurus adulto podía pesar entre 1,3 toneladas[4] e 1,7 toneladas.[5]

Albertosaurus compartía unha aparencia de corpo semellante a tódolos demais tiranosáuridos. Como terápodo, Albertosaurus era bípede e equilibrada a súa pesada testa e o seu torso cunha longa cola. Porén, as extremidades anteriores dos tiranosáuridos eran extremadamente pequenas en relación ó tamaño do seu corpo e só tiñan dous díxitos. As súas extremidades posteriores eran longas e remataban en pés con catro dedas, das cales o primeiro díxito, chamado hallux, era curto e non chegaba a tocar o chan. O terceiro díxito era o máis longo de todos.[2] Albertosaurus podía alcanzar velocidades de 14−21 km/hour.[6] É posible que os individuos máis novos puidesen alcanzar maiores velocidades.[7]

Coñécense dúas impresións da pel de Albertosaurus, ámbalas dúas amosando escamas.[8] Unha das mostras foi descuberta con algunhas costelas gástricos e a impresión dun óso longo e descoñecido, o que indica que a mostra é do ventre. As escamas son pequenas e medran gradualmente tomando unha forma hexagonal. Tamén se conservan dúas escamas de características máis grandes, colocadas a unha distancia de 4,5 cm.[8] Outra impresión de pel procede dunha parte descoñecida do corpo. As escamas son pequenas, con forma de diamante e dispostas en fila.[8]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Russell, Dale A. (1970). "Tyrannosaurs from the Late Cretaceous of western Canada". National Museum of Natural Sciences Publications in Paleontology 1: 1–34. 
  2. 2,0 2,1 Holtz, Thomas R. (2004). "Tyrannosauroidea". En Weishampel, David B.; Dodson, Peter; Osmólska, Halszka. The Dinosauria (segunda ed.). Berkeley: University of California Press. pp. 111–136. ISBN 978-0-520-24209-8. 
  3. Erickson, Gregory M.; Currie, Philip. J.; Inouye, Brian D.; Wynn, Alice A. (2006). "Tyrannosaur life tables: an example of nonavian dinosaur population biology" (PDF). Science 313 (5784): 213–217. PMID 16840697. doi:10.1126/science.1125721. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 18 de xullo de 2010. Consultado o 29 de agosto de 2010. 
  4. Erickson, Gregory M.; Makovicky, Peter J.; Currie, Philip J.; Norell, Mark A.; Yerby, Scott A.; Brochu, Christopher A. (2004). "Gigantism and comparative life-history parameters of tyrannosaurid dinosaurs" (PDF). Nature 430 (7001): 772–775. PMID 15306807. doi:10.1038/nature02699. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 06 de outubro de 2011. Consultado o 29 de agosto de 2010. 
  5. Christiansen, Per; Fariña, Richard A. (2004). "Mass prediction in theropod dinosaurs". Historical Biology 16 (2–4): 85–92. doi:10.1080/08912960412331284313. 
  6. Thulborn, Richard A. (1982). "Speeds and gaits of dinosaurs". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 38 (3–4): 227–256. doi:10.1016/0031-0182(82)90005-0. 
  7. Currie, Philip J. (1998). "Possible evidence of gregarious behaviour in tyrannosaurids" (PDF). Gaia 15: 271–277. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de marzo de 2009. Consultado o 3 de maio de 2009.  (non impreso até 2000)
  8. 8,0 8,1 8,2 Bell, Phil; E. Campione, Nicolás; Scott Persons, W; J. Currie, Philip; Larson, Peter; Tanke, Darren; T. Bakker, Robert (1 de xuño de 2017). "Tyrannosauroid integument reveals conflicting patterns of gigantism and feather evolution". Biology Letters 13 (6): 20170092. PMC 5493735. PMID 28592520. doi:10.1098/rsbl.2017.0092.