Plans de Desenvolvemento Económico-Social de España
Os Plans de Desenvolvemento Económico e Social foron tres plans de "planificación indicativa",[1] cos que se superou en España o período estrutural económico denominado Autarquía, que se remontaba á posguerra. Arrincan do Plan de Estabilización de 1959 e o seu promotor foi Laureano López Rodó.[2] Provocaron un potente crecemento económico, cunha taxa media acumulativa do 7,2 % anual no aumento do PIB. Os anos da súa vixencia coñécense como Desarrollismo.
Boa parte do éxito dos plans estivo baseado nunha balanza comercial desequilibrada (as importacións permitían o take-off económico), cuxo déficit compensábase coas remesas da emigración española a Europa e cos ingresos polo turismo, á parte das entradas directas de capital estranxeiro, que se liberalizaron.
A industrialización contou coa existencia dos denominados Polos de Desenvolvemento: zonas de preferente instalación de empresas industriais, como Valladolid e Vigo (onde se instalaron fábricas automobilísticas de Renault e Citroën respectivamente), Puertollano (refinaría), etc.
Historia[editar | editar a fonte]
Creouse un ministerio ad hoc, o Ministerio de Planificación y Desarrollo, que desde 1967 a 1973 ocupou Laureano López Rodó,[3] persoa destacada entre os chamados tecnócratas do Opus Dei, grupo que actuaba como unha das familias do franquismo con maior control sobre a área económica, polo menos até o estalido do escándalo Matesa (1969).
O Terceiro Plan de Desenvolvemento tivo que declararse inconcluso, por estrangulamento financeiro, iniciándose a transición estrutural da economía española (denominada reconversión industrial), que se solaparía coa transición política tras a morte de Franco; transicións que se estenderían até xa entrados os anos 1980, co ingreso de España na Comunidade Europea, cando se puxo en marcha o modelo económico que tivo na construción a locomotora industrial, e que se financiou coas propias axudas europeas e mediante o endebedamento masivo de fogares e sociedades financeiras e non financeiras co exterior.
Houbo tres plans de desenvolvemento, sucesivamente:
- Primeiro plan de desenvolvemento (1964-1967), aprobado pola Lei 194/1963 de 28 de decembro (que entrou en vigor o 1 de xaneiro de 1964). Xorden os polos de desenvolvemento industrial, con importante incidencia en cidades como Valladolid (FASA-Renault), Vigo (Citroën), A Coruña (refinaría, fábrica de aluminio, fábrica de eléctrodos de carbón), Zaragoza e Sevilla.[4] Centrouse no Polo de Promoción Industrial de Burgos e no Polo Químico de Huelva. Obtivo un resultado dun incremento do 6,4 % do PNB.[5]
- Segundo plan de desenvolvemento (1968-1971): os polos de desenvolvemento industrial de Valladolid, Zaragoza e Sevilla foron substituídos en 1970 (aínda que evidentemente iso no significa que desaparecesen) por uns novos considerados máis prioritarios en Granada, Córdoba e Oviedo.[4]
- Terceiro plan de desenvolvemento (1972-1975): interrompido, entre outras razóns, pola chamada Crise do petróleo de 1973 (enorme aumento do prezo do petróleo) e a lentitude do desenvolvemento das actuacións públicas previstas.
Principais obxectivos[editar | editar a fonte]
Os polos de desenvolvemento implantáronse para intentar compensar a paulatina desaparición do mundo rural. Con todo, a zona que se privilexiou foi a do Mediterráneo español.
Unha chuvia de millóns do Fondo Monetario Internacional e do Banco Mundial caeu sobre a zona, así como unha entrada masiva de turistas de clase traballadora europea que comezaban a saír do desastre da segunda guerra mundial e viñan na busca de sol e praias.
O Mediterráneo non se elixiu como principal zona a potenciar por casualidade. A súa xeografía plana, o fácil acceso por mar de mercadorías, a comunicación Europa-Norte de África a través de Alxeciras, etc, déronlle vantaxes competitivas insuperábeis. Hoxe estas zonas, incluíndo as Baleares, son das máis ricas de España e Europa.
Os polos de desenvolvemento non puideron absorber toda a man de obra sobrante do campo. Ademais, a inflación castigou especialmente esas zonas —parte de Andalucía, Estremadura, Galicia e ambas as Castelas—, obrigando á xente a emigrar ás zonas ricas, Mediterráneo e Cantábrico (especialmente, este último, ao País Vasco). Hoxe en día a despoboación é o resultado daquelas políticas económicas.
Nótese que precisamente a zona mediterránea é a que na actualidade "sofre" o maior déficit fiscal. Non é casualidade despois do constante investimento millonario de tantos anos do Estado Español e parte de Europa.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ "La planificación indicativa" en Tamames, Ramón (1973): Historia de España Alfaguara VII. La República. La era de Franco. Madrid: Ediciones Alfaguara, S. A.) (Alianza Editorial, S. A.) ISBN 84-2062-031-3, pp. 471-472.
- ↑ Tamames 1973, p. 466.
- ↑ Muere Laureano López Rodó, el ministro de Franco que impulsó los planes de desarrollo, El País 12-03-2000).
- ↑ 4,0 4,1 Obsérvese por curiosidade que todas as cidades anteriormente mencionadas teñen en común que quedaron na "zona sublevada" desde o primeiro momento do "Alzamento Nacional" ao inicio da Guerra civil española.
- ↑ Tamames 1973, p. 471.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Castelló Traver, José Emilio: (2004): España siglo XX, 1939-1978. Madrid: Anaya. ISBN 978-84-2073-358-6.
- Tamames, Ramón (1973): Historia de España Alfaguara VII. La República. La era de Franco. Madrid: Ediciones Alfaguara, S. A.) (Alianza Editorial, S. A.) ISBN 84-2062-031-3.