Jakob Steiner: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vella
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
m ortografía
Jglamela (conversa | contribucións)
41.144 edicións
Arranxos
 
Liña 1: Liña 1:
{{Outros homónimos|Jakob Steiner (lutier)|Jakob Steiner (lutier)}}{{Biografía}}
{{Outros homónimos|Jakob Steiner (lutier)|Jakob Steiner (lutier)}}{{Biografía}}
'''Jakob Steiner''' ([[18 de marzo]] de [[1796]] - [[1 de abril]] de [[1863]]) foi un matemático [[Suíza|suízo]], un dos máis destacados xeómetras do século XIX.<ref>{{MacTutor|id=Steiner}}</ref>
'''Jakob Steiner''', nado en [[Utzenstorf]] o [[18 de marzo]] de [[1796]] e finado en [[Berna]] o [[1 de abril]] de [[1863]], foi un matemático [[Suíza|suízo]], un dos máis destacados xeómetras do século XIX.<ref>{{MacTutor|id=Steiner}}</ref>


== Descrición ==
== Traxectoria ==
Steiner naceu na vila de Utzenstorf, [[Cantón de Berna]]. Ao dezaoito anos foi alumno de [[Johann Heinrich Pestalozzi]], e logo estudou en [[Heidelberg]]. Posteriormente viaxou a [[Berlín]], onde gañou a vida dando clases. Alí coñeceu a [[August Leopold Crelle|Crelle]], quen, motivado polas súas habilidades e as de [[Niels Henrik Abel|Abel]], naquel momento tamén en Berlín, fundou o xornal ''«Journal für die reine und angewandte Mathematik»''.<ref> Journal für die reine und angewandte Mathematik (1826): Periódico de Matemática pura y aplicada. En cualquier caso, si llegaste aquí por error a causa de la prueba de mecánica te recomiendo que salgas de aquí y vayas a estudiar.</ref>
Steiner naceu na vila de Utzenstorf, [[Cantón de Berna]]. Aos dezaoito anos foi alumno de [[Johann Heinrich Pestalozzi]], e logo estudou en [[Heidelberg]]. Posteriormente viaxou a [[Berlín]], onde gañou a vida dando clases. Alí coñeceu a [[August Leopold Crelle|Crelle]], quen, motivado polas súas habilidades e as de [[Niels Henrik Abel|Abel]], naquel momento tamén en Berlín, fundou o xornal ''«Journal für die reine und angewandte Mathematik»''.<ref>''Journal für die reine und angewandte Mathematik'' (1826): Periódico de Matemática pura e aplicada.</ref>


Tras a publicación en 1832 da súa ''«Systematische Entwickelungen»''<ref> Systematische Entwickelungen (1832): Desarrollo sistemático.</ref> recibiu un grao honorífico da [[Universidade de Königsberg]], grazas á influencia de [[Carl Gustav Jacob Jacobi|Jacobi]], quen así mesmo promoveu en [[1832|1834]] a creación dunha nova cátedra de xeometría en Berlín co apoio dos irmáns Alexander e [[Wilhelm von Humboldt]].<ref> Königsberg: actual [[Kaliningrado]].</ref> Steiner ocupou esta cátedra até a súa morte, ocorrida en [[Berna]] o [[1 de abril]] de [[1863]].
Tras a publicación en 1832 da súa ''«Systematische Entwickelungen»''<ref>''Systematische Entwickelungen'' (1832): Desenvolvemento sistemático.</ref> recibiu un grao honorífico da [[Universidade de Königsberg]], grazas á influencia de [[Carl Gustav Jacob Jacobi|Jacobi]], quen así mesmo promoveu en [[1834]] a creación dunha nova cátedra de xeometría en Berlín co apoio dos irmáns [[Alexander von Humboldt|Alexander]] e [[Wilhelm von Humboldt]].<ref>Königsberg: actual [[Kaliningrado]].</ref> Steiner ocupou esta cátedra até a súa morte, ocorrida en [[Berna]] o [[1 de abril]] de [[1863]].


== Obra ==
== Obra ==
A obra matemática de Steiner centrouse na [[xeometría]], que desenvolveu no campo sintético, excluíndo totalmente a analítica, que odiaba, e que se dicía consideraba unha desgraza para a [[xeometría]] aínda cando se obtivesen iguais ou mellores resultados. No seu campo, superou a todos os seus contemporáneos. As súas investigacións distínguense pola súa xeneralización, a riqueza das súas fontes e o rigor das súas demostracións. Foi considerado o maior xenio da xeometría pura desde [[Apolonio de Perge|Apolonio de Perga]].
A obra matemática de Steiner centrouse na [[xeometría]], que desenvolveu no campo sintético, excluíndo totalmente a [[xeometría analítica|analítica]], que odiaba, e que se dicía consideraba unha desgraza para a xeometría aínda cando se obtivesen iguais ou mellores resultados. No seu campo, superou todos os seus contemporáneos. As súas investigacións distínguense pola súa xeneralización, a riqueza das súas fontes e o rigor das súas demostracións. Foi considerado o maior xenio da xeometría pura desde [[Apolonio de Perge|Apolonio de Perga]].


No seu ''«Systematische Entwickelung der Abhängigkeit geometrischer Gestalten von einander»''<ref>Systematische Entwickelung der Abhängigkeit geometrischer Gestalten von einander : Desarrollo sistemático de la mutua dependencia entre formas geométricas. </ref> Steiner sentou as bases da xeometría pura moderna, onde presenta as formas xeométricas e a correlación entre elas, no que el mesmo chamou ''[[xeometría proxectiva]]'', presentando mediante a axuda de liñas e puntos unha nova xeración de [[Sección cónica|seccións cónicas]] e superficies cuadráticas de rotación, que levan máis directamente que outros métodos anteriores á natureza das cónicas e revelan a conexión coas formas orgánicas. Neste tratado, ademais, analízase por primeira vez o principio de [[Dualidade (xeometría proyectiva)|dualidade]], como consecuencia das propiedades fundamentais do plano, a liña e o punto.
No seu ''«Systematische Entwickelung der Abhängigkeit geometrischer Gestalten von einander»''<ref>Systematische Entwickelung der Abhängigkeit geometrischer Gestalten von einander : Desenvolvemento sistemático da mutua dependencia entre formas xeométricas.</ref> Steiner sentou as bases da xeometría pura moderna, onde presenta as formas xeométricas e a correlación entre elas, no que el mesmo chamou ''[[xeometría proxectiva]]'', presentando mediante a axuda de liñas e puntos unha nova xeración de [[Sección cónica|seccións cónicas]] e superficies cuadráticas de rotación, que levan máis directamente que outros métodos anteriores á natureza das cónicas e revelan a conexión coas formas orgánicas. Neste tratado, ademais, analízase por primeira vez o principio de [[Dualidade (xeometría proxectiva)|dualidade]], como consecuencia das propiedades fundamentais do plano, a liña e o punto.


Nun segundo pequeno volume, ''«Die geometrischen Constructionen ausgeführt mittels der geraden Linie und eines festen Kreises»'',<ref>Die geometrischen Constructionen ausgeführt mittels der geraden Linie und eines festen Kreises (1883): Construcciones geométricas mediante línea recta y círculo.</ref> publicado en 1883 e reeditado en 1895 por Ottingen, Steiner mostra o que xa fora suxerido por [[Jean-Victor Poncelet]]: como todos os problemas de segunda orde poden resolverse con axuda de eixos rectos sen usar compás, tan facilmente como se debuxa un círculo no papel.
Nun segundo pequeno volume, ''«Die geometrischen Constructionen ausgeführt mittels der geraden Linie und eines festen Kreises»'',<ref>Die geometrischen Constructionen ausgeführt mittels der geraden Linie und eines festen Kreises (1883): Construcións xeométricas mediante liña recta e círculo.</ref> publicado en 1883 e reeditado en 1895 por Ottingen, Steiner mostra o que xa fora suxerido por [[Jean-Victor Poncelet]]: como todos os problemas de segunda orde poden resolverse con axuda de eixos rectos sen usar compás, tan facilmente como se debuxa un círculo no papel.


Tamén escribiu ''«Vorlesungen über synthetische Geometrie»'',<ref>Vorlesungen über synthetische Geometrie: Lecciones de geometría pura.</ref> publicado en forma póstuma en [[Leipzig]] por Geiser e Schroeter en 1867: a terceira edición publicouse en [[1867|1887]].
Tamén escribiu ''«Vorlesungen über synthetische Geometrie»'',<ref>Vorlesungen über synthetische Geometrie: Leccións de xeometría pura.</ref> publicado en forma póstuma en [[Leipzig]] por Geiser e Schroeter en 1867; a terceira edición publicouse en [[1887]].


O resto dos escritos de Steiner publicáronse principalmente na [[revista de Crelle]], cuxo primeiro número contén catro dos seus artigos. Os máis importantes relaciónanse coas funcións alxébricas e superficies, especialmente o resumo ''«Allgemeine Eigenschaften algebraischer Curven»'',<ref>Allgemeine Eigenschaften algebraischer Curven: Propiedades generales de las funciones algebraicas.</ref>que contén só resultados, sen describir os métodos utilizados para obtelos.Segundo L. O. Hesse, estes escritos, xunto cos teoremas de [[Pierre de Fermat|Fermat]], constitúen desafíos para as xeracións actuais e futuras. Eminentes analistas probaron exitosamente algúns destes teoremas, pero unicamente Luigi Cremona, no seu libro sobre curvas alxébricas, puido desenvolvelos todos, mediante un método sintético uniforme.
O resto dos escritos de Steiner publicáronse principalmente na [[revista de Crelle]], cuxo primeiro número contén catro dos seus artigos. Os máis importantes relaciónanse coas funcións alxébricas e superficies, especialmente o resumo ''«Allgemeine Eigenschaften algebraischer Curven»'',<ref>Allgemeine Eigenschaften algebraischer Curven: Propiedades xerais das funcións alxébricas.</ref> que contén só resultados, sen describir os métodos utilizados para obtelos. Segundo L. O. Hesse, estes escritos, xunto cos teoremas de [[Pierre de Fermat|Fermat]], constitúen desafíos para as xeracións actuais e futuras. Eminentes analistas probaron con éxito algúns destes teoremas, pero unicamente [[Luigi Cremona]], no seu libro sobre curvas alxébricas, puido desenvolvelos todos, mediante un método sintético uniforme.


Outras investigacións importantes de Steiner relacionáronse con máximos e mínimos. Partindo de proposicións elementais, avanzou na solución de problemas cuxa resolución analítica require hoxe [[cálculo de variacións]], non dispoñible naquela época.
Outras investigacións importantes de Steiner relacionáronse con máximos e mínimos. Partindo de proposicións elementais, avanzou na solución de problemas cuxa resolución analítica require [[cálculo de variacións]], non dispoñible naquela época.

== Véxase tamén ==

⚫
* [[Inelipse de Steiner]] e [[circunelipse de Steiner]]


== Notas ==
== Notas ==
{{Listaref}}
{{Listaref}}


== Ligazóns externas ==
== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===

⚫
* [[Inelipse de Steiner]] e [[circunelipse de Steiner]]
=== Ligazóns externas ===
* {{MacTutor|id=Steiner}}
* {{MacTutor|id=Steiner}}
* Steiner, J. (1796-1863) (<small>en inglés</small>)
* [https://web.archive.org/web/20070625162103/http://mathdl.maa.org/convergence/1/?pa=content&sa=viewDocument&nodeId=1186&bodyId=1320 Traballos de Jakob Steiner'sobre o problema isoperimétrico] en [https://web.archive.org/web/20060212072618/http://mathdl.maa.org/convergence/1/ Convergence] (<small>en inglés</small>)
* [https://web.archive.org/web/20070625162103/http://mathdl.maa.org/convergence/1/?pa=content&sa=viewDocument&nodeId=1186&bodyId=1320 Traballos de Jakob Steiner'sobre o problema isoperimétrico] en [https://web.archive.org/web/20060212072618/http://mathdl.maa.org/convergence/1/ Convergence] (<small>en inglés</small>)
* [http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisica/solido/teoria/teoria.htm#Teorema%20de%20Steiner Teorema de Steiner] en ''Curso Interactivo de Física en Internet'' 
* [http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisica/solido/teoria/teoria.htm#Teorema%20de%20Steiner Teorema de Steiner] en ''Curso Interactivo de Física en Internet'' 

{{Control de autoridades}}

{{ORDENAR:Steiner, Jakob}}
[[Categoría:Matemáticos de Suíza]]
[[Categoría:Matemáticos de Suíza]]
[[Categoría:Matemáticos]]
[[Categoría:Nados no cantón de Berna]]
[[Categoría:Nados en 1796]]
[[Categoría:Finados en 1863]]

Revisión actual feita o 1 de xullo de 2020 ás 17:53

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Jakob Steiner (lutier).
Infotaula de personaJakob Steiner

Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento18 de marzo de 1796 Editar o valor em Wikidata
Utzenstorf, Suíza (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Morte1 de abril de 1863 Editar o valor em Wikidata (67 anos)
Berna, Suíza Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeSuíza Editar o valor em Wikidata
EducaciónUniversidade de Heidelberg Editar o valor em Wikidata
Actividade
Campo de traballoXeometría e matemáticas Editar o valor em Wikidata
Lugar de traballo Berlín Editar o valor em Wikidata
Ocupaciónmatemático , profesor universitario Editar o valor em Wikidata
EmpregadorUniversidade Humboldt de Berlín Editar o valor em Wikidata
Membro de
ProfesoresJohann Heinrich Pestalozzi Editar o valor em Wikidata
AlumnosLeopold Kronecker (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Influencias
LinguaLingua alemá Editar o valor em Wikidata
Obra
Arquivos en
Premios
WikiTree: Steiner-2933

Jakob Steiner, nado en Utzenstorf o 18 de marzo de 1796 e finado en Berna o 1 de abril de 1863, foi un matemático suízo, un dos máis destacados xeómetras do século XIX.[1]

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Steiner naceu na vila de Utzenstorf, Cantón de Berna. Aos dezaoito anos foi alumno de Johann Heinrich Pestalozzi, e logo estudou en Heidelberg. Posteriormente viaxou a Berlín, onde gañou a vida dando clases. Alí coñeceu a Crelle, quen, motivado polas súas habilidades e as de Abel, naquel momento tamén en Berlín, fundou o xornal «Journal für die reine und angewandte Mathematik».[2]

Tras a publicación en 1832 da súa «Systematische Entwickelungen»[3] recibiu un grao honorífico da Universidade de Königsberg, grazas á influencia de Jacobi, quen así mesmo promoveu en 1834 a creación dunha nova cátedra de xeometría en Berlín co apoio dos irmáns Alexander e Wilhelm von Humboldt.[4] Steiner ocupou esta cátedra até a súa morte, ocorrida en Berna o 1 de abril de 1863.

Obra[editar | editar a fonte]

A obra matemática de Steiner centrouse na xeometría, que desenvolveu no campo sintético, excluíndo totalmente a analítica, que odiaba, e que se dicía consideraba unha desgraza para a xeometría aínda cando se obtivesen iguais ou mellores resultados. No seu campo, superou todos os seus contemporáneos. As súas investigacións distínguense pola súa xeneralización, a riqueza das súas fontes e o rigor das súas demostracións. Foi considerado o maior xenio da xeometría pura desde Apolonio de Perga.

No seu «Systematische Entwickelung der Abhängigkeit geometrischer Gestalten von einander»[5] Steiner sentou as bases da xeometría pura moderna, onde presenta as formas xeométricas e a correlación entre elas, no que el mesmo chamou xeometría proxectiva, presentando mediante a axuda de liñas e puntos unha nova xeración de seccións cónicas e superficies cuadráticas de rotación, que levan máis directamente que outros métodos anteriores á natureza das cónicas e revelan a conexión coas formas orgánicas. Neste tratado, ademais, analízase por primeira vez o principio de dualidade, como consecuencia das propiedades fundamentais do plano, a liña e o punto.

Nun segundo pequeno volume, «Die geometrischen Constructionen ausgeführt mittels der geraden Linie und eines festen Kreises»,[6] publicado en 1883 e reeditado en 1895 por Ottingen, Steiner mostra o que xa fora suxerido por Jean-Victor Poncelet: como todos os problemas de segunda orde poden resolverse con axuda de eixos rectos sen usar compás, tan facilmente como se debuxa un círculo no papel.

Tamén escribiu «Vorlesungen über synthetische Geometrie»,[7] publicado en forma póstuma en Leipzig por Geiser e Schroeter en 1867; a terceira edición publicouse en 1887.

O resto dos escritos de Steiner publicáronse principalmente na revista de Crelle, cuxo primeiro número contén catro dos seus artigos. Os máis importantes relaciónanse coas funcións alxébricas e superficies, especialmente o resumo «Allgemeine Eigenschaften algebraischer Curven»,[8] que contén só resultados, sen describir os métodos utilizados para obtelos. Segundo L. O. Hesse, estes escritos, xunto cos teoremas de Fermat, constitúen desafíos para as xeracións actuais e futuras. Eminentes analistas probaron con éxito algúns destes teoremas, pero unicamente Luigi Cremona, no seu libro sobre curvas alxébricas, puido desenvolvelos todos, mediante un método sintético uniforme.

Outras investigacións importantes de Steiner relacionáronse con máximos e mínimos. Partindo de proposicións elementais, avanzou na solución de problemas cuxa resolución analítica require cálculo de variacións, non dispoñible naquela época.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F. "Jakob Steiner". MacTutor History of Mathematics archive. University of St Andrews. .
  2. ↑ Journal für die reine und angewandte Mathematik (1826): Periódico de Matemática pura e aplicada.
  3. ↑ Systematische Entwickelungen (1832): Desenvolvemento sistemático.
  4. ↑ Königsberg: actual Kaliningrado.
  5. ↑ Systematische Entwickelung der Abhängigkeit geometrischer Gestalten von einander : Desenvolvemento sistemático da mutua dependencia entre formas xeométricas.
  6. ↑ Die geometrischen Constructionen ausgeführt mittels der geraden Linie und eines festen Kreises (1883): Construcións xeométricas mediante liña recta e círculo.
  7. ↑ Vorlesungen über synthetische Geometrie: Leccións de xeometría pura.
  8. ↑ Allgemeine Eigenschaften algebraischer Curven: Propiedades xerais das funcións alxébricas.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jakob_Steiner&oldid=5511741»