¡Cu-Cut!
| ¡Cu-Cut! | |
|---|---|
 | |
| País | España |
| Lugar | Barcelona |
| Lingua | lingua catalá |
| Fundación | 2 de xaneiro de 1902 |
| Circulación | |
| ISSN | 1575-8699 |
| OCLC | 436630889 |
| Na rede | |
| https://arca.bnc.cat/arcabib_pro/ca/consulta/registro.do?id=2228 e http://www.bnc.cat/digital/arca/index.php?fname=titols/cuc_cut.html | |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
¡Cu-Cut! foi unha revista satírica de ideoloxía catalanista e independentista, de periodicidade semanal de comezos do século XX que se publicou entre o 2 de xaneiro de 1902 e o 25 de abril de 1912 e conseguiu unha gran popularidade. Nas súas páxinas participaron un feixe de grandes creadores gráficos.
Politicamente estaba próxima á Lliga Regionalista de Cambó e Prat de la Riba e ó periódico La Veu de Catalunya e era contraria ao centralismo e, sobre todo, ao lerrouxismo. O seu director foi Manuel Folch i Torres, e tivo como colaboradores a Josep Morató i Grado, Eduard Coca i Vallmajor e Manuel Urgellès. Do apartado gráfico, baseado en caricaturas, se ocupaban Joan Llaverías i Labró,[1] Junceda, Ricard Opisso i Sala,[2] Feliu Elias i Bracons Apa,[2] Lluís Bagaria, Smith e Lola Anglada. A súa mascota era un catalán cabezudo cunha barretina, creado por Gaietà Cornet.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]- Véxase tamén: Feitos do ¡Cu-Cut!.
Creación
[editar | editar a fonte]A revista tirou o primeiro número o 2 de xaneiro de 1902, editada por José Baguñà e impresa por Mariano Galve. Daquel primeiro número realizáronse 20.000 exemplares, e pouco despois chegaría aos 30.000, e de cando en vez aos 60.000, unha cifra moi elevada para a época. O derradeiro número foi o 518, que se editou o 25 de abril de 1912.
Durante toda a vida do semanario, cada exemplar custaba dez céntimos de peseta. Igualmente, tampouco variou o formato que contaba con dezaseis páxinas de 275 mm x 195 mm, a dúas columnas e cubertas con dúas tintas, negra e vermella (ocasionalmente empregaron o amarelo e a cor violeta).
O director literario foi Manuel Folch i Torres; o director artístico, Cayetano Cornet e o director Ramon Pruna quen, en realidade, exercía de boi de palla encargado de recibi-los paus da xustiza pola que foi encarcerado en varias ocasións.[3]
Os feitos do ¡Cu-Cut!
[editar | editar a fonte].jpg)
A súa existencia condicionou unha serie de feitos que comezaron co ataque á redacción o 25 de novembro de 1905. Ese día a súa redacción, xunto coa de La Veu de Catalunya, foi asaltada por un centenar de militares, como reacción a unha caricatura antimilitarista de Joan Junceda, publicada o día 23.
Os incidentes teñen orixe cando trala vitoria da Lliga Regionalista nas eleccións municipais, deciden realizar un banquete de celebracións que se denominou o "Banquete da Vitoria".[1] Trala celebración do banquete, no Frontón Central, produciuse unha manifestación que marchaba cantado "Els Segadors" e ao achegarse a un local republicano lerrouxista chamado Fratenidad Republicana, produciuse unha pelexa.
Pouco despois, o día 23, publícase a caricatura na que se aludía ás derrotas do exército español fronte a Estados Unidos na Guerra de Cuba, o que anoxou aos oficiais da gornición barcelonesa que decidiron planear algunha acción. O día 25, pola noite, un grupo de oficiais asaltou e esnaquizou a redacción do semanario e, despois, tamén se dirixiron á redacción de La Veu de Catalunya, con idéntico resultado.[4] O gobernador civil de Barcelona, o xeneral Fuentes, adoptou unha postura contemplativa e pasiva que provocou, á súa vez, a ira do catalanismo. Nese confrontamento, a alta oficialidade do exército fixo presión en Madrid no Ministerio, polo que os responsables quedaron sen culpa e para evitar ataques á unidade de España ou á institución militar conseguiron a aprobación, en marzo de 1906, da chamada Lei de Xurisdicións que entregaba todos os delitos "contra a patria ou o exército" á xustiza militar.
Foi unha proba da debilidade do réxime da Restauración que provocou a dimisión do xefe de goberno, Eugenio Montero Ríos e, como rexeitamento á aprobación da Lei de Xurisdicións, que case tódolos partidos cataláns dende o carlismo ao republicanismo federal e o catalanismo se unisen no que sería Solidaritat Catalana.[4][5][6] Dende entón o mapa electoral catalán mudou substancialmente: foi a fin dos partidos dinásticos da Restauración e o triunfo dos partidos de oposición ao réxime e o catalanismo deixou de ser un feito case que exclusivamente barcelonés para ser catalán.[7] O xogo político en Cataluña repartiuse entre a Lliga Regionalista e os partidos republicanos quedando os partidos da quenda fóra do mapa político catalán.[7]
Relevancia
[editar | editar a fonte]¡Cu-Cut! é imprescindible para comprender o conxunto de publicacións satíricas en Cataluña na primeira metade do século XX porque a súa influencia impregna decisivamente as posteriores iniciativas editoriais do mesmo tipo. A prensa de principios do século XX era un instrumento para facer política e a sátira e o humor de ¡Cu-cut! propiciaron a creación de novas revistas cun estilo semellante baseado na sátira de carácter catalanista. Aos poucos apareceron La Tralla (1903-1907), La Barretina (1903), La Tralla del Carreter (1903 a 1904), Or i Grana (1906-1907) ou Metralla (1907 a 1909). En troques, outras publicacións xa existentes víronse na obriga de revisar a liña editorial como foi o caso de La Campana de Gracia (1870-1934) e L'Esquella de la Torratxa (1879-1938) que incorporaron novos debuxantes e viraron cara ao catalanismo. Tamén influíu noutras publicacións como L'Hereu (1913-14), La Piula (1916), Cuca Fera (1917), L'Estevet (1921-23), El Borinot (1923-1927) ou Papitu (1908-1936).
Notas
[editar | editar a fonte]Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: ¡Cu-Cut!  |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Anguera, Pere (1998). "O nacionalismo catalán". Grial (Vigo: Editorial Galaxia). XXXVI (138): 279–294. ISSN 0017-4181.
- Arroyo, M. (1990). "Política y periodismo: la caricatura de ¡Cu-Cut! desencadenante de la ley de jurisdicciones". Documentación de las Ciencias de la Información (en castelán) (Universidad Complutense) 13. ISSN 0210-4210.
- Casas, Narciso (2012). Técnicas y secretos en Dibujo - Pintura y Restauración (en castelán). Bubok Publishing. ISBN 978-84-686-0800-6.
- Jiménez-Landi, Antonio (1996). La Institución Libre de Enseñanza y su ambiente (Tomo III: Período escolar 1881-1907) (en castelán). Madrid: Editorial Complutense. ISBN 84-89365-57-1.
- Romero Maura, Joaquín (2000). La romana del diablo: ensayos sobre la violencia política en España, 1900-1950 (eBook) (en castelán). Madrid: Marcial Pons, Ediciones de Historia. ISBN 84-95379-17-1.
- Solà i Dachs, Lluís (1967). Cu-cut! Setmanari de gresca amb ninots (1902-1912) (en catalán). Barcelona: Bruguera.
- Tusell, Javier (1990). Manual de Historia de España (6. SigloXX) (en castelán). Madrid: Historia 16. ISBN 84-7679-162-3.
