Protrepticós

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Protrepticós
Páxina do Protrepticós de Xámblico
Título orixinalΠροτρεπτικός
Autor/aAristóteles
LinguaGrego antigo
Tema(s)Filosofía
Data de pub.c. 350 a.C.
[ editar datos en Wikidata ]

Protrepticós ou Exhortacións (grego: Προτρεπτικός; latín: Protrepticus) é unha das obras de mocidade de Aristóteles, hoxe perdida.[1] Trátase dunha exhortación á filosofía, pertencente aos textos exotéricos do autor, dedicados ao gran público.[2][3] Puido ser escrita durante o seu tempo na Academia de Platón.[2]

Durante a antigüidade, foi un dos escritos máis admirados e imitados de Aristóteles.[4] Porén, a partir da publicacion dos seus textos esotéricos ou privados por Andrónico de Rodas no século I a.C., as súas obras públicas foron caendo no esquecemento, polo que non chegaron íntegras até nós.[5] Do Protrepticós só se conservan fragmentos citados por outros autores antigos.

Composición[editar | editar a fonte]

A obra foi dedicada a Temisón, rei de Chipre, polo que puido compoñerse antes do ano 351 ou 350 a.C., cando as colonias gregas desta illa intensificaron as súas relacións con Atenas, prevendo unha inminente guerra contra os persas.[6][7] Esta hipótese refórzase polo feito de que o Portrepticós parece responder á Antídosis de Isócrates, escrita no ano 325 a.C., na que se atacaba á filosofía.[8] Isto situaría ao Protrepticós como un dos primeiros escritos exotéricos.[9]

Contido[editar | editar a fonte]

Fragmentos[editar | editar a fonte]

Non é sinxelo precisar o contido do Protrepticós, xa que non se posúen testemuños directos, senón pasaxes curtas. As máis extensas proceden dunha obra homónima escrita por Xámblico, a imitación do texto aristotélico.[2] A análise destes fragmentos indica un parecido co Eudemo, pero non se sabe se, coma este, o Protrepticós está elaborado ao xeito dun diálogo.[10]

Influencia de Platón[editar | editar a fonte]

Aristóteles defende a tese da existencia da alma no corpo, concibida como unha condena penosa, da mesma maneira que aparece en varios libros de Platón.[2] A sabedoría enténdese tamén platonicamente, como un coñecemento exacto que é teórico e práctico a un tempo.[11]

Polo demais, no Protrepticós aparecen xa algúns dos conceptos chave da filosofía aristotélica, como a distinción entre acto e potencia.

Exhortación á filosofía[editar | editar a fonte]

A obra defende a superioridade da filosofía partindo dunha concepción teleolóxica da vida humana. Os seres humanos caracterízanse pola súa racionalidade, polo que a realización plena da vida consiste no exercicio desa mesma razón. E o modo máis elevado da razón representao aquel saber que non depende de outros, senón que se procura por si mesmo. Isto é, a filosofía.

… tampouco vivimos ben por coñecer algo do que existe, senón por obrar ben. Pois o ser verdadeiramente feliz é isto. Xa que logo, correponde que a filosofía, se é en realidade proveitosa, radique na execución de accións boas ou útiles.
Protrepticós, fragmento 52

A aparente inutilidade da sabedoría amosa, entón, a súa superioridade. Porén, isto non significa que a filosofía non sexa útil para a vida humana, dado que os que a exercen poden levar unha vida virtuosa e feliz. A sabedoría, en tanto que coñecemento do recto uso dos bens, transforma a filosofía no medio indispensable para que o ser humano acade a virtude e, dese modo, chegue a ter unha vida plena e feliz.[12]

Efectivamente, se unha persoa o posuira todo, mais estivera deteriorada e enferma na súa facultade de pensar, a vida xa non sería desexable, pois non serían proveitosos ningún dos demais bens.
Protrepticós, fragmento 99

Influencia[editar | editar a fonte]

Cicerón escribiu un diálogo, o Hortensio, que era unha paráfrase retórica do Protrepticós. Nas súas Confessiones, Agostiño de Hipona indicou que esta obra ciceroniana foi a que lle causaría máis admiración de entre todos os estudos de retórica e filosofía, conducíndoo ao estudo desta última disciplina.[13] O filólogo alemán Werner Jaeger declarou: "No Protrepticós atopamos ao home que aprende a ver o mundo cos ollos de Platón".[14]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Abbagnano, Nicolás (1973). Historia de la Filosofía, tomo I: Filosofía antigua - Filosofía patrística - Filosofía escolástica (en castelán). Montaner y Simón. ISBN 8427403410. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Lloyd, Geoffrey (2007). Aristóteles (en castelán). Prometeo Libros Editorial. ISBN 978-987-574-190-4. 
  3. ↑ Villar Lecumberri, Alicia (2010). "Introducción". En Aristóteles. Poética (en castelán). Alianza Editorial. ISBN 9788420658094. 
  4. ↑ Abbagnano, Nicolás (1973). Historia de la Filosofía, tomo I: Filosofía antigua - Filosofía patrística - Filosofía escolástica (en castelán). Montaner y Simón. ISBN 8427403410. 
  5. ↑ Villar Lecumberri, Alicia (2010). "Introducción". En Aristóteles. Poética (en castelán). Alianza Editorial. ISBN 9788420658094. 
  6. ↑ Abbagnano, Nicolás (1973). Historia de la Filosofía, tomo I: Filosofía antigua - Filosofía patrística - Filosofía escolástica (en castelán). Montaner y Simón. ISBN 8427403410. 
  7. ↑ Europeos, Espacios (2012-06-16). "Otra vez el Protréptico". Espacios Europeos, Diario digital - La otra cara de la Política (en castelán). Consultado o 2023-12-30. 
  8. ↑ Jori, Alberto (2008). Aristotele (en italiano). B. Mondadori. ISBN 978-88-6159-162-2. 
  9. ↑ "Filosofía II, Aristóteles: Obras" (PDF). Ministerio de Educación y Ciencia de España. Consultado o 30/12/2023. 
  10. ↑ Wians, William Robert (1996). Aristotle's Philosophical Development: Problems and Prospects (en inglés). Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-8476-8044-3. 
  11. ↑ Martínez, Tomás Calvo (1996-10-23). Aristóteles y el aristotelismo (en castelán). Ediciones AKAL. ISBN 978-84-460-0628-2. 
  12. ↑ Seggiaro, Claudia (2013). "La concepción aristotélica de la filosofía a la luz de la posible herencia platónica". Revistas Científicas (en castelán). Consultado o 31/12/2023. 
  13. ↑ "Protéptico. Aristóteles" (PDF). Eikasia: Revista de Filosofía (en castelán). 2010. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 15/02/2019. Consultado o 31/12/2023. 
  14. ↑ Ponsatí-Murlà, Oriol (2015). "Aristóteles: el hombre feliz y la sociedad justa son los que buscan el equilibrio entre los extremos" (en castelán). Consultado o 2023-12-31. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Protrepticós&oldid=6609069»