Pobo catalán

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Pobo catalán
Poboación
Poboación total:
c  13,4 millóns residentes nos Países Cataláns
Rexións principais:
Cataluña Cataluña6 286 141
Comunidade Valenciana Comunidade Valenciana2 892 833[1]
Illas Baleares Illas Baleares825 503[2]
Arxentina
(estimada)		188 000[3][4]
Francia110 000[3]
México63 000[3]
Alemaña Alemaña48 000[3]
Perú39 000[3]
Andorra Andorra29 000[3]
Italia Italia
(Cataláns de L'Alguer, Sardeña)		23 000[3][5]
Aspectos culturais
LinguaCatalán, castelán (en España) e francés (Francia).
RelixiónCatolicismo

Os cataláns[6] son un pobo europeo e mediterráneo[7] que ten as súas raíces nos Pireneos orientais e nos territorios adxacentes. Historicamente, considéranse a si mesmos como cataláns, os individuos de fala catalá[8] que, xeralmente, son orixinarios de calquera dos territorios chamados Países Cataláns. Dende o século XVI, estendeuse o uso do xentilicio valenciano,[9] tanto para a lingua como para os habitantes do País Valenciano, e máis tarde para o xentilicio de mallorquín para os habitantes de Mallorca, perdéndose así a unidade do pobo catalán e a conciencia de comunidade, especialmente despois da Guerra de Sucesión. A principios do século XX, o movemento catalanista propuxo a recuperación da xeneralización do xentilicio común catalán, malia a rexionalización do xentilicio no Principado e das dúbidas que xurdiron en grandes sectores das Illas Baleares e do País Valenciano. Academicamente, superouse a polémica sobre o nome da lingua e da literatura comúns (catalán), mentres que na esfera política, certos sectores tentan (especialmente dende a transición á democracia) promover a disgregación. Porén, segundo o dicionario da lingua do Institut d'estudis Catalans, o catalán é a persoa natural dos Países Cataláns. Legalmente, os cataláns teñen a cidadanía ou a nacionalidade española[10] ou francesa e, polo tanto, tamén a cidadanía europea.[11] Porén, a condición política de cataláns só é oficialmente recoñecida en dúas áreas: en Cataluña,[12] e en Cataluña do Norte, onde tamén está recoñecido o xentilicio catalán.[13][14]

Etimoloxía[editar | editar a fonte]

A palabra catalán/-ana é o xentilicio de Cataluña. A súa etimoloxía é incerta e aberta a interpretacións. A teoría máis aceptada é a que fai referencia o termo castlà ou catlà, unha palabra que gardaria relación co gobernador dun castelo, en francés chastelain e châtelain, en occitano chastelan ou castelan (e segundo algúns dialectos do sur, pronunciado "castelà"), en español castellano. Coa adición do sufixo -ia daría lugar a formas de latín de Cataluña e Catalaunia, que significa terra de castelos,[15][16] segundo esta teoría, o termo castelán sería o seu homólogo. Outra teoría suxire que Catalunya deriva de "Gotholandia" é dicir, a terra dos godos; de feito, os francos, moitas veces chamaron ó territorio catalán (ou mesmo á Península Ibérica) como Gotia. Outras teorías suxiren que se trata dun mítico príncipe alemán, Otger Cataló, ou da palabra laketani, a tribo que habitaba as terras do que hoxe son os Vallès e Barcelonès, e que, debido á influencia do italiano evolucionou a katelans e dalí en catalán.[17]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Catalanòfons del País Valencià. Calculat a partir del % de catalanoparlants del País Valencià.
  2. ↑ Catalanòfons de les Illes Balears.Calculat a partir del % de catalanoparlants de les Illes Balears.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Joshua Project. "Catalonian". Consultado o 29 de marzo de 2015. 
  4. ↑ "Catalanes en Cuba". Arquivado dende o orixinal o 12 de decembro de 2007. Consultado o 30 de marzo de 2017. 
  5. ↑ Ethnologue (ed.). "Catalan". Consultado o 29 de marzo de 2015. 
  6. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para catalán.
  7. ↑ Minahan, James (2000). One Europe, many nations: a historical dictionary of European national groups. Greenwood Publishing Group. p. 155. ISBN 0313309841. Consultado o 25 de maio de 2013. 
  8. ↑ Diccionari CA-VA-BA d'Alcover-Moll Arquivado 26 de agosto de 2004 en Wayback Machine.:
  9. ↑ "Valencià". L'Enciclopèdia.cat. Barcelona: Grup Enciclopèdia Catalana. 
  10. ↑ "Constitució del 1978". L'Enciclopèdia.cat. Barcelona: Grup Enciclopèdia Catalana. 
  11. ↑ "Reflexiones preliminares sobre el concepto de ciudadanía europea"
  12. ↑ "Estatut d'Autonomia de Catalunya". Arquivado dende o orixinal o 28 de decembro de 2012. Consultado o 30 de marzo de 2017. 
  13. ↑ "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 23 de novembro de 2013. Consultado o 30 de marzo de 2017. 
  14. ↑ Perpinyà, Capital de la Cultura Catalana 2008 Arquivado 21 de agosto de 2014 en Wayback Machine. (en francés)
  15. ↑ "La formació de Catalunya". Arquivado dende o orixinal o 03 de marzo de 2008. Consultado o 30 de marzo de 2017. 
  16. ↑ "Curiositats sobre Catalunya i el català". Arquivado dende o orixinal o 11 de xullo de 2011. Consultado o 30 de marzo de 2017. 
  17. ↑ "El Misteri de la Paraula Cathalunya" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 13 de abril de 2008. Consultado o 30 de marzo de 2017. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Balcells, Albert et al. Catalan Nationalism : Past and Present (Palgrave Macmillan, 1995).
  • Capdevila, Alexandra (2013). Centre d'Estudis d'Opinió (CEO), ed. "Entre el catolicisme, l'agnosticisme i l'ateisme. Una aproximació al perfil religiós dels catalans." (PDF) (en Catalan): 86. B.17768-2013. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 19 de agosto de 2013. Consultado o 5 de xullo de 2015. 
  • Collier, Basil. Catalan France (J.M. Dent and Sons Ltd., 1939).
  • Conversi, Daniele. The Basques, the Catalans and Spain: Alternative Routes to Nationalist Mobilization (University of Nevada Press, 1997). ISBN 1-85065-268-6.
  • Guibernau, Montserrat. Catalan Nationalism: Francoism, Transition and Democracy (Routledge, 2004).
  • Hargreaves, John. Freedom for Catalonia?: Catalan Nationalism, Spanish Identity and the Barcelona Olympic Games (Cambridge University Press, 2000).
  • Simonis, Damien. Lonely Planet Catalunya & the Costa Brava (Lonely Planet Publications, 2003).
  • Starkie, Walter. The Road to Santiago (John Murray, 2003).
  • Michelin THE GREEN GUIDE France (Michelin Travel Publications, 2000).

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pobo_catalán&oldid=6615406»