Pello Joxepe

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Pello Joxepe é unha canción popular en lingua éuscara de Navarra, composta probablemente a finais do século XIX ou comezos do século XX. A canción é moi popular en Euskal Herria e a música da canción emprégana habitualmente polos bertsolariak para improvisar composicións, de xeito que pode ser cantada con diferentes letras.

A canción fala dun home, chamado Pello Joxepe, do lugar navarro de Larraun, a quen lle comunican mentres está nunha taberna que foi pai dun neno, mentres el o nega. Ó final, un capelán (supostamente o pai real do cativo) leva canda si á muller e ó cativo. Pello Joxepe é vista por algúns como un exemplo de anticlericalismo.

Controversia[editar | editar a fonte]

No 2005, Pello Joxepe converteuse nunha canción coñecida en todo o mundo cando se publicou que a melodía da popular canción israelí Yerushalayim Shel Zahav (Xerusalén de Ouro)[1] da coñecida cantante e compositora Naomi Shemer foi inspirada nela: o cantautor vasco Paco Ibáñez deu un concerto en Israel en 1962, onde cantou a canción, e Naomi Shemer escoitou a melodía.

Shemer negou sempre que as dúas cancións tivesen relación, até que en xuño de 2004 fixo unha confesión pouco antes de morrer. Afectada polo cancro, confesou a un amigo seu, o compositor Gil Aldema que escoitara "Pello Joxepe" xusto antes de escriubir "Xerusalén de Ouro". Deu instrucións a Aldema de facelo público despois da súa morte.[2][3] Paco Ibáñez declarou posteriormente que Naomi Shemer non tiña por que sentirse mal por ter feito iso.[4]

A canción é moi coñecida en Israel, onde ten a categoría de himno non oficial, e é a canción que soa na derradeira escena do filme A lista de Schindler, cando os presos ceibados do campo de concentración camiñan cara a liberdade.

Música[editar | editar a fonte]

\relative c' {\time 2/4 \key g \major r8 d e fis g4 g r8 g b g e4 e r8 c' c a fis4 d e8 fis g4 r8 d e fis g4 g r8 g b g e4 e r8 c' c a fis4 d e8 fis g4 r8 g fis g a4 a r8 fis8 g a b4 b r8 g8 a b c4 c b8 b a4 r8 d d a g4 g r8 g a b c4 \relative c' e r8 g fis e d4 g fis a g2 } \addlyrics {Pe -- llo jo -- xe -- pe ta -- ber -- nan de -- la hau -- rra jai -- o da La -- rrau -- nen, Pe -- llo jo -- xe -- pe ta -- ber -- nan de -- la hau -- rra jai -- o da La -- rrau -- nen E -- txe -- ra joan ta e -- san o -- men du: Ez da ni -- re -- a i -- za -- nen, haur ho -- rren a -- mak to -- pa de -- za -- la haur ho -- rrek ai -- ta zein du -- en }

[5][6]

Hau pena eta pesadumbria!
Senarrak haurra ukatu.
"Pello Josepe, bihotz nirea,
haur horrek aita zu zaitu.
haur horrentzako beste jaberik
ezin nezake topatu".

"Fortunosoa nintzela baina
ni naiz fortuna gabea.
Abade batek eraman ditu
umea eta andrea.
Aita berea bazuen ere
Andrea nuen nerea."

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Yerushalayim Shel Zahav foi unha canción que converteu en símbolo da Xerusalén unida despois da ocupación do Xerusalén leste por Israel en 1967, despois da guerra dos seis días.
  2. ↑ contactmusic.com. "Israeli Composer's Deathbed Plagiarism Confession". Consultado o 20 de novembro de 2012. 
  3. ↑ El Mundo, ed. (5 de maio de 2005). "Nomi Shemer reconoce en una carta que plagió su 'Jerusalén de oro' de una canción de cuna vasca" (en castelán). Consultado o 15 de novembro de 2013. 
  4. ↑ haaretz.com, ed. (6 de maio de 2005). "Naomi Shemer had no reason to feel bad, says Basque singer" (en inglés). Consultado o 15 de novembro de 2013. 
  5. ↑ http://www.euskomedia.org/aunamendi/123470?op=4&primR=1&idi=es&regs=10&EIKVOVOZ=pello%20joxepe&pos=1
  6. ↑ "Bertsozale.com". Arquivado dende o orixinal o 03 de decembro de 2013. Consultado o 12 de decembro de 2016. 
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pello_Joxepe&oldid=5542330»