Marcel Courthiade
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | (fr) Jean-Marcel Courthiade 2 de agosto de 1953 Montceau-les-Mines, Francia |
| Morte | 4 de marzo de 2021 (67 anos) Tirana, Albania |
| Catedrático de universidade Instituto Nacional das Linguas e Civilizacións Orientais | |
| 1997 – | |
| Datos persoais | |
| Residencia | Tirana |
| Director de tese | René Gsell |
| Actividade | |
| Campo de traballo | Lingua romaní, lingüística e Interpretación |
| Ocupación | lingüista, xitanólogo, profesor universitario, intérprete |
| Alumnos | Masako Watabe |
  | |
Marcel Courthiade, nado 2 de agosto de 1953 en Montceau-les-Mines e finado 4 de marzo de 2021 en Tirana, foi un lingüista francés, investigador e promotor da lingua e cultura romaní.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Naceu na rexión histórica da Borgoña mais seu pai era occitanofalante[1]. Marcel Courthiade comezou a estudar medicina na Universidade de Clermont-Ferrand que abandonou en favor do estudo das linguas eslavas con especialización no campo das linguas serbocroata e polaca. Despois continuou estudos no Instituto Nacional de Linguas e Civilizacións Orientais (INALCO) de París, e logrou diplomas en albanés, macedonio e polaco. Durante os seus estudos, involucrouse no traballo de varias ONG activas en proxectos educativos dirixidos aos xitanos albaneses, e así coordinou e xestionou diversos proxectos educativos e culturais. Durante catro anos traballou como analista político e intérprete na embaixada francesa en Albania. Defendeu a súa tese doutoral Phonologie des variétés dialectales de Rromani et diasystèmes graphiques de la langue Rromani na École Pratique des Hautes Études (EPHE) en 1995 e logo foi profesor asociado de sociolingüística romani nesa institución ata que en 1997 pasou a dar clases en INALCO.
En 2008, foi, con Esma Redžepova, a figura principal do filme documental Le Chant des Rroms de Louis Mouchet .
Dende 2019 ata a súa morte, pertenceu como personalidade cualificada ao consello científico da Délégation interministérielle à la lutte contre le racisme, l'antisémitisme et la haine anti-LGBT [2].
Divulgador da literatura romaní, traduciu diversos autores, así Bronisława Wajs ao francés, Kujtim Paćaku ao inglés e ao francés, a obra de teatro Kosovo mon amour de Jovan Nikolić e Ruždija Sejdović ao francés ou Rajko Đurić ao francés e polaco. Na década de 1980 tamén publicou traducións de poesía ao occitano para a revista Òc e en 1984 traduciu o conto en verso de Aleksandr Pushkin L'Orsa[3].
Ao longo da década de 1980 desenvolveu unha ortografía para o romaní que se presentou oficialmente nunha conferencia en Saraievo en 1986 e que a Unión Romaní Internacional adoptou en 1990 como a súa ortografía estándar, así e todo fóra das publicacións do propio Courthiade ou da URI o seu uso limítase dende entón principalmente a materiais educativos mentres que son estándares locais os que prevalecen en cada país[4].
Publicacións
[editar | editar a fonte]- Romani fonetika thaj Lekhipa (1986) Titograd, Pobjeda
- Xàca dùme, but godi (1980s)
- Morfologija e gjuhës rrome të përbashkët (1988) Titograd, Pristina.
- Gramatika e gjuhës Rrome (1989)
- Rromano Startorro (1990) Saraievo, Svjetlost
- Stuart Manns Wörterbuch des albanischen Romanes (1990)
- In the margin of Romani. Gypsy languages in contact (1991)
- Dialektologikano pućhipnasqo lil vaś-i klasifikàcia e rromane ćhibǎqe [dia]lektenqiri (1992)
- Śirpustik ćhibǎqiri amare ćhibǎqiri (1992)
- Lil e Efesianěnqe. Epistoli pros Efesioys (1993)
- Terre d'asile, terre d'exil. l'Europe tsigane (1993) con Patrick Williams. París, Survival International
- De l'usage de l'abécédaire « Śirpustik amare ćhibǎqiri » (1994) Toulouse, CRDP Midi-Pyrénées
- Langues de Diaspora (1994) París, CERPL
- Phonologie des parlers rrom et diasysteme graphique de la langue romani (1995) Université de la Sorbonne Nouvelle
- Structure dialectale de la langue rromani (1998)
- Les Rroms, Ashkalis et Gorans de Dardanie (Kosovo) (2000) París, INALCO
- La Littérature des Rroms, Sintés et Kalés (2002)
- Les Tziganes ou le destin sauvage des Roms de l'Est (2002) con Claire Auzias. París, Michalon
- Fjalor rromisht-shqip. i të folmeve rrome në përdorim në Shqipëri : mec̨ karisht, kabuxhisht, rupanisht e shkodranisht : rreth 4400 fjalë : me një fjalorth shqip- rromisht, rreth 3000 fjalë Tirana, Rromani Baxt
- Les Rroms dans les belles lettres européennes (2004) con Rajko Djuric. París, l'Harmattan
- Sagesse et humour du peuple rrom (2007) con Stella Méritxell Pradier e Ferdinand Koci. París, l'Harmattan
- Morri angluni rromane ćhibǎqi evroputni lavustik. Első rromani nyelvű európai szótáram : cigány, magyar, angol, francia, spanyol, német, ukrán, román, horvát, szlovák, görög (2009) Budapest, Fővárosi Onkormányzat Cigány Ház
- Guide de conversation rromani (2010) París, Assimil,
- Slovensko-rómsky/rómsko-slovenski slovník (2011) . Con Anna e Martina Koptová. Košice: Dobrá rómska víla Kesaj
- Petite histoire du peuple rrom : première diaspora historique de l'Inde (2019) Lormont : le Bord de l'eau
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Auzias, C. e Szulmajster-Celnikier, A. "In memoriam. Marcel Courthiade (1953-2021)". La linguistique 57 (2): 219–220.
- ↑ "Installation du nouveau Conseil scientifique de la DILCRAH". gouvernement.fr. 15 de xaneiro de 2019.
- ↑ "L'Orsa - Alexandre Poshquin". decouvertes-occitanes.
- ↑ Halwachs, Dieter W. (2019). "Language Policy and Planning in Romani". En Yaron Matras e Anton Tenser. The Palgrave Handbook of Romani Language and Linguistics. Springer Nature. pp. 429–458.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Vídeo da conferencia do 31 de maio de 2014 en Ostana (Valadas Occitanas de Italia) sobre a escritura en lingua nai (en occitano)
- Vídeo da intervención no III Seminario Internacional Rroma de Valencia, outubro de 2011 (en castelán)
- Vídeo para a Roma Education Fund en 2019 (en inglés)
- Vídeo da intervención da Conferencia da URI en Riga en 2019 (en romaní)
