Manuela León
 (1872)  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 1840 Punín, Ecuador (pt)  |
| Morte | 8 de xaneiro de 1872 (31/32 anos) |
| Causa da morte | pena de morte, ferida por arma de fogo |
| Outro | |
| Condenada por | rebelión |
Manuela León Guamán, nada en Punín en 1844 e finada en Riobamba o 8 de xaneiro de 1872, foi unha muller libertaria inxídena ecuatoriana que participou como líder na sublevación do pobo indíxena. Foi proclamada no 2010 unha heroína pola Asemblea Nacional de Ecuador.[1]
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Naceu na comunidade de San Francisco de Macshi, hoxe coñecida como Cachatón San Francisco (Hatun Kacha), filla de Hermenegildo León e de María Guamán, inscribiuse o seu nacemento en Punín, parroquia de Riobamba, en 1844.
No ano 1871, cando as accións dun grupo numeroso de indíxenas pretendía recuperar o que antes chamaban o Imperio Inca, Manuela León liderou as tropas indíxenas con Fernando Daquilema como rei proclamado.
Os ideais de Manuela León levárona a encabezar accións en defensa dos dereitos igualitarios para o seu pobo e deter o abuso e a opresión que proviña do goberno de Gabriel García Moreno e a enfrontarse cara a cara contra os comandantes do bando inimigo.[2]
Foi fusilada polos seus actos o 8 de xaneiro de 1872.[3] Cóntase que ao preguntar o pelotón de fusilamento se tiña algo que dicir, ela respondeu «Manapi», é dicir, «nada» na lingua kichwa.[4]
Recoñecementos
[editar | editar a fonte]- Unha rúa na cidade de Quito leva o seu nome.
- Foi proclamada heroína polo estado ecuatoriano, no ano 2010.
- En Guayaquil existe un centro educativo comunitario intercultural bilingüe fiscal que, na súa honra, leva o seu nome.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ "Manuela León, la rebelde - Historias de Riobamba" (web). digvas.wordpress.com. Riobamba, Ecuador. 10 de maio de 2010. Consultado o 5 de xaneiro de 2023.
- ↑ "Manuela León, Dirigente Indígena De Ecuador". www.purepecha.mx (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 11 de xaneiro de 2021. Consultado o 9 de agosto de 2018.
- ↑ Molina, Rubén. "FERNANDO DAQUILEMA Y MANUELA LEON HÉROES NACIONALES". www.culturaenecuador.org (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 16 de febreiro de 2011. Consultado o 9 de agosto de 2018.
- ↑ Galeano, Eduardo (2012). Los hijos de los días. Barcelona: Siglo XXI. p. 22. ISBN 978-84-323-1627-2.
