Literatura do Romanticismo en Inglaterra

Mary Shelley creou na súa novela O doutor Frankenstein (1818) unha das obras clave do romanticismo.

Inglaterra é, xunto con Alemaña, o berce do Romanticismo. Cunha forte tradición prerromántica, a literatura inglesa da primeira metade do século XIX caracterízase polos seus grandes poetas, o desenvolvemento da novela histórica e o inicio da novela gótica ou de terror.

Precursores

O anxo caído, de William Blake.

No século XVIII varios literatos anticipan o romanticismo. James Thomson mostra na súa lírica a paisaxe como reflexo das emocións do poeta. Edward Young escribe As noites, un poema que introduce o típico ambiente nocturno e terrorífico característico de moitas das obras románticas. Thomas Gray, no seu Elexía escrita nun cemiterio de aldea localiza nun camposanto o asunto desta poesía que tanto influirá na ambientación desta literatura. Con todo, a gran figura que anuncia o estilo foi William Blake, pintor e poeta dun simbolismo moi persoal e creador de imaxes oníricas de resonancias bíblicas que preludian as inquietudes de románticos posteriores. As súas visións afástanse do neoclasicismo imperante no seu tempo e a súa experimentación formal na rima e o ritmo poéticos está na liña da orixinalidade creadora buscada por todos os autores deste movemento. Cancións da inocencia e Cancións da experiencia reflicten non só os ideais do home, senón a desilusión provocada pola evolución da Revolución francesa. Denuncia nestes poemarios o egoísmo humano, o prexudicial das institucións sociais e a indiferenza do mundo ante o sufrimento do individuo.

Con todo, o inicio do romanticismo inglés pode datarse en 1798, ano da publicación anónima de Baladas líricas, con outros poucos poemas, en realidade escrito por William Wordsworth e Samuel Taylor Coleridge. Nel utilizábase por primeira vez unha linguaxe común para a expresión poética e dábase conta da beleza da natureza como evasión do mundo burgués e industrializado. Esta obra considérase o arranque da literatura romántica anglosaxoa.

A nova poesía do Romanticismo

Os escritores ingleses de principios do XIX manifestan a rebeldía propia do Romanticismo de dúas maneiras.

• A través do rexeitamento da sociedade burguesa e industrializada, para evadirse na paisaxe rural, o pasado histórico ou países exóticos.
• A través dunha nova linguaxe literaria baseado no sentimento e o irracional, a subxectividade e a liberdade do artista fronte a toda regra.

O romanticismo inglés arrinca en 1798 coas Baladas líricas, compostas por dous autores: William Wordsworth (1770-1850) e Samuel Coleridge (1772-1834). O prólogo desta obra está considerado como o manifesto do Romanticismo inglés. As súas poesías, de linguaxe sinxela, reflicten o misterio e a emoción da natureza. Ademais desta obra conxunta, Wordsworth é autor de O preludio, e Coleridge de A balada do vello mariñeiro.

Wordsworth.

Coleridge.

Tres grandes poetas

O Romanticismo inglés alcanza o seu máximo esplendor con Lord Byron, Shelley e Keats. Os tres coroaron con prematuras mortes, lonxe de Inglaterra, as súas atormentadas e errantes vidas, exemplos tamén de existencias románticas.

• Lord Byron (1788-1824) logrou unha enorme fama no seu tempo, en parte pola súa escandalosa existencia, en parte polas súas extensas obras. As súas primeiras composicións poéticas son plenamente románticas como As peregrinacións de Childe Harold, que narra as viaxes do melancólico protagonista polo sur de Europa, ou O corsario, lenda en verso con heroe individualista e rebelde.

A súa obra mestra é o extenso e incompleto Don Juan, sobre o famoso sedutor. Byron tamén escribiu obras de texto: a traxedia Manfredo e os dramas Mariño Faliero e Os dous Foscari.

• Percy Bysshe Shelley (1792-1822), amigo e compañeiro de viaxes de Lord Byron, abandonou a súa esposa e a súa patria para percorrer Europa e morreu afogado nun naufraxio. Na súa obra plasmou un gran idealismo, matizado por unha profunda melancolía. Escribiu extensas obras entre dramáticas e poéticas, como Prometeo liberado, na que expresa a súa fe na humanidade, ou A raíña Mab. Os seus poemas líricos, máis breves, como a Oda ao vento ao Oeste, destacan polo seu musicalidade e abundantes metáforas. Tamén compuxo unha elexía Adonais, inspirada pola morte de Keats.
• John Keats (1795-1821) escribiu longos poemas narrativos, como Endymion, unha homenaxe á cultura grega, pero a súa fama débese aos seus poemas breves, recollidos nos libros Odas, Sonetos e Lamia e outros poemas. Neles destaca a procura e a expresión da beleza, e a creación de atmosferas suxestivas mediante ricas imaxes. Keats reflexiona sobre a condición humana, o tempo e a arte, dando renda solta aos seus sentimentos.

Lord Byron.

Shelley.

John Keats.

A novela

Novela gótica

Considérase que O castelo de Otranto (The Castle of Otranto), escrita por Horace Walpole en 1764, inaugura o xénero da novela gótica ou de terror. A esta obra seguiron outras, como Os misterios de Udolfo de Ann Radcliffe (1794), As aventuras de Caleb Williams de William Godwin (Londres, 1794) e, sobre todo O Monxe de Matthew Lewis (1796), unha das máis transgresoras do seu xénero. Nesta liña crea Mary Shelley O doutor Frankenstein (1818), que dá inicio ao xénero de ciencia ficción.

Novela histórica

Walter Scott.

A narrativa histórica é un dos xéneros románticos preferidos, pola atracción cara a tempos pasados e o desexo de evasión.

Walter Scott (1771-1832) é o seu creador. As súas novelas, ambientadas na Idade Media principalmente, teñen un ton rebelde e nacionalista. Tiveron grande éxito e foron imitadas en toda Europa. Os seus personaxes e heroes non están idealizados, senón que son presentados con realismo en episodios e situacións da vida diaria.

Das numerosas novelas que escribiu destacan Ivanhoe e Quintin Durward, cuxos protagonistas, moi do gusto romántico, loitan contra a tiranía ou a opresión.

Véxase tamén

Outros artigos

• Romanticismo