Lingua tuvalesa

Lingua tuvalesa Nganana Tuvalu
Falado en:	Tuvalu Fidxi
Rexións:	Oceanía
Total de falantes:	13.051 (10.670 en Tuvalu)
Familia:	Austronesia  Malaio-polinesia   Centro-oriental    Malaio-polinesia oriental     Oceánica      Oceánica centro-oriental       Oceánica remota        Pacífico central         Fidxiano-polinesia oriental          Polinesia           Polinesia nuclear            Samoica             Eliceana              Lingua tuvalesa
Escrita:	Latino
Status oficial
Lingua oficial de:	Tuvalu
Regulado por:	-
Códigos de lingua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	tvl
ISO 639-3:	tvl
Mapa
Status
O tuvalés está clasificado como definitivamente en perigo polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO

O tuvalés é unha lingua polinesia do grupo Elliceano, falado principalmente en Tuvalu, onde é lingua oficial. Está distantemente relacionado con outras linguas polinesias como o hawaiano, o maorí, o tahitiano, o samoano e o tongano, e está máis relacionado con idiomas falados no norte e centro de Melanesia e parte de Polinesa. Existen 13.051 falantes de tuvalés no mundo, dos cales 10.670 viven en Tuvalu. Na illa de Kioa en Fidxi habitada por colonos da illa tuvalesa de Vaitupu que chegaron a partir da segunda guerra mundial tamén se fala a lingua e constitúe a lingua de instrución.

Gramática

O sistema fonético tuvalés componse de cinco vogais (a,e,i,o,u) e 10 ou 11 consoantes (p, t, k, m, n, ng, f, v, s, h, l), dependendo do dialecto. Todos os sons existen en formas curtas e longas, que contrastan entre si. Hai catro artigos posibles en tuvalés: definido singular te, indefinido singular se, definido plural nulo e indefinido plural ne ou ni (dependendo do dialecto). O verbo pode ir no inicio ou no medio da oración, e a orde de suxeito, obxecto directo e obxecto indirecto é relativamente libre. O adxectivo xeralmente segue o substantivo.

Dialectos

Cada illa ou atol ten o seu propio dialecto, agrupados en dúas bandas: os dialectos do norte, que se falan en Nanumea, Nanumaga, Niutao e Niulakita; e os dialectos do sur, que se falan en Funafuti, Vaitupu, Nukufetau e Nukulaelae. Todos os dialectos son intelixibles para os tuvalu-parlantes. O idioma oficial do país toma como referencia os dialectos de Funafuti-Vaitupu.

Véxase tamén

Bibliografía

• Niko Besnier, 1995, Literacy, Emotion, and Authority: Reading and Writing on a Polynesian Atoll, Cambridge University Press
• Niko Besnier, 2000, Tuvaluan: a Polynesian language of the Central Pacific, Routledge

Ligazóns externas

• O tuvalés no Ethnologue (en inglés)
• Gramática de tuvalés Arquivado 14 de maio de 2011 en Wayback Machine. (en inglés)