Juan de Padilla

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Infotaula de personaJuan de Padilla

Editar o valor em Wikidata
Nome orixinal(es) Juan López de Padilla y Dávalos Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento(es) Juan López de Padilla Editar o valor em Wikidata
10 de novembro de 1490 Editar o valor em Wikidata
Toledo Editar o valor em Wikidata
Morte24 de abril de 1521 (Gregoriano) Editar o valor em Wikidata (30 anos)
Villalar de los Comuneros (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Causa da mortePena de morte Editar o valor em Wikidata (Decapitación Editar o valor em Wikidata)
Datos persoais
País de nacionalidadeEspaña Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupaciónrevolucionario Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua castelá Editar o valor em Wikidata
Familia
CónxuxeMaría Pacheco (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Sinatura
Editar o valor em Wikidata

Juan de Padilla, nado en Toledo o 10 de novembro de 1490 e finado en Villalar o 24 de abril de 1521, foi un fidalgo castelán, coñecido pola súa decisiva participación na Guerra das Comunidades de Castela, na que apoiou o bando sublevado en armas contra o monarca Carlos I. Morreu decapitado trala derrota comuneira en Villalar.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Juan de Padilla naceu no seo dunha familia fidalga toledana, fillo de Pedro López de Padilla, garda do rei e rexedor de Toledo, e a súa esposa Mencía Dávalos. Esta filiación convertíao polo tanto en sobriño de Gutierre de Padilla, comendador maior de Calatrava, e de Diego López de Padilla, mariscal de Castela.

O 18 de agosto de 1511, contraeu matrimonio en Granada con María Pacheco, filla de Íñigo López de Mendoza e Quiñones, I marqués de Mondéjar e II conde de Tendilla. Durante dous anos, ambos viviron na localidade toledana de Mascaraque.

O 20 de xullo de 1513 presentou no concello toledano unha provisión real que o facultaba para ocupar a rexedoría á que o seu pai renunciara en favor del, e o día 29 dese mesmo mes tomou posesión do cargo.[1] Pedro López tamén o beneficiou renunciando o 7 de agosto de 1517 á capitanía xeneral do reino, que foi concedida a Juan.[2] O 22 de agosto de 1518 o rei Carlos I ordenou que lle fose asentado o salario correspondente a devandito oficio, uns 200 000 marabedís anuais.[3]

Revolta comuneira[editar | editar a fonte]

A principios de 1520, Toledo opúxose con forza á idea de que as Cortes convocadas en Compostela servisen para conceder un novo servizo fiscal a Carlos I. Por ese motivo, negouse a enviar procuradores.

Trala suspensión das Cortes o 4 de abril, para ser trasladadas á Coruña, o monarca requiriu ao grupo de rexedores toledanos remisos á súa autoridade a presentarse na Corte, ao mesmo tempo que enviaba outros máis dóciles coa misión de reunir o concello e elixir deputados favorables á Coroa.[4] Nese grupo estaba incluído Juan de Padilla. O 16 de abril, cando aqueles rexedores se dispuñan a partir, unha multitude numerosa se interpuxo no seu camiño e impediulles saír da cidade. Segundo narra o cronista frei Prudencio de Sandoval, esa multitude trasladou a Padilla a unha capela do claustro da igrexa maior, "que chaman do bispo Don Pedro Tenorio", e fíxolle prometer que non sairía de alí sen o seu permiso.[5]

Escultura en bronce de Juan de Padilla, obra do escultor toledano Julio Martín de Vidales.

Nas semanas seguintes á partida do monarca cara ao Sacro Imperio, onde se coroaría emperador, a revolta iniciada por Toledo estendeuse a toda a meseta castelá e comezaron os primeiros preparativos militares. Así, o 25 de xuño de 1520, Padilla recibiu o encargo de organizar as tropas que sairían desde Toledo para combater a Rodrigo Ronquillo, que se ocupaba de asediar Segovia tralo asasinato do procurador Rodrigo de Tordesillas.[6] O 5 de xullo converteuse en capitán xeneral da comunidade de Toledo, tendo ao seu cargo a dirección do exército.[6]

As tropas toledanas, ás que tamén se uniron as segovianas e madrileñas, conseguiron que Ronquillo se retirase ata Santa María la Real de Nieva, dende onde se uniu a Antonio de Fonseca.[7] Ambos os capitáns incendiaron Medina del Campo o 21 de agosto, ocasionando graves perdas para a cidade. Padilla e o resto dos capitáns pasaron por alí tres días despois, recollendo a artillaría que os medinenses negaran aos realistas.[8] O 29 de agosto e o 1 de setembro participou nas entrevistas coa raíña Xoana, en Tordesillas, conseguindo a súa aprobación para que a Santa Xunta (conformada polas cidades comuneiras reunidas en Ávila o 1 de agosto) se trasladase xunto a ela.[9]

En novembro, desgustado ante a decisión da Xunta de outorgar o cargo de capitán xeneral ao nobre Pedro Girón, Juan de Padilla dirixiuse coas súas milicias a Toledo.[10] O 31 de decembro de 1520, trala batalla de Tordesillas e a dimisión de Girón, regresou a Valladolid, a nova capital do movemento, con 1500 homes.[10] Alí dispensáronlle unha acollida delirante (que os seus adversarios describiron como mesiánica) por parte da poboación, acollida para a cal a Xunta aprobou os seus gastos o 3 de xaneiro: 19 reais e medio. Sen dúbida, a chegada dun dos seus máis destacados capitáns levantou o ánimo dos rebeldes e fixo render a inquietude nas filas realistas.

Por eses días representou a liña máis dura do pensamento comuneiro, propondo á Xunta recuperar Tordesillas, en man dos realistas desde o 5 de decembro de 1520. Cando se lle consultou sobre unha posible tregua militar, a finais de xaneiro, opúxose rotundamente á mesma, afirmando que a aproveitarían os inimigos para obter reforzos de Navarra.[11]

A mediados de xaneiro as tropas de Padilla e o conde de Salvatierra tomaron Ampudia e Torremormojón.[12] Inmediatamente, avanzaron en dirección a Burgos, xunto co bispo Antonio de Acuña, para apoiar o inminente levantamento comuneiro na cidade, mais debido a que este se adiantou dous días, rematou nun rotundo fracaso.

Trala tentativa fracasada de Burgos, Padilla regresou a Valladolid para logo trasladarse coas súas tropas a Medina del Campo, dando seguridade ás forzas segovianas a cruzar o paso da Ponte do Douro.[13] O 30 de xaneiro, comunicou a Toledo a súa intención de tomar o castelo de Simancas en cando puidese reunir as milicias necesarias. O 7 de febreiro as súas forzas arrasaron as propiedades do conde de Benavente en Cigales.[14]

Foi entón cando se comezou a debater no Xunta se debía elixirse un comandante en xefe para todo o exército.[15] Padilla amosouse como partidario de manter a autonomía das milicias urbanas, con todos os capitáns en grao de igualdade, pero tivo que ceder ante a petición que lanzaron en sentido contrario os demais xefes militares. Entón propuxo para o cargo o seu colega toledano Pero Laso de la Vega. Non obstane, a comunidade de Valladolid opúxose á súa designación. Na noite, unha multitude foi a buscar a Padilla á súa casa e, sen sequera deixalo vestirse, levouno gritando:[14]

¡Viva Padilla! ¡Viva Padilla! ¡Padilla será nuestro general!
Viva Padilla! Viva Padilla! Padilla será o noso xeneral!

a pesar das protestas deste. Finalmente, nomeouse unha comisión para dirixir o exército, aínda que na práctica foi Juan de Padilla quen cumpriu ese rol fundamental.[16]

Retrato de Padilla do século XIX

Resolta a cuestión, as tropas comuneiras asediaron Torrelobatón tomando a localidade o 25 de febreiro. Tratábase en realidade dunha operación militar planeada exclusivamente por Padilla, que considerou necesario obter un triunfo rápido co que levantar o ánimo das súas tropas.[17]

Novamente a Xunta consultoulle sobre unha posible tregua militar. Esta vez, Padilla respondeu de xeito diferente. En efecto, o 28 de febreiro escribiu unha carta a Toledo comunicándolle que o momento de negociar cos realistas dende unha posición de forza chegara precisamente coa vitoria en Torrelobatón.[18] Afirmou así mesmo ser consciente de que a guerra civil prexudicaba a todos por igual, ricos e pobres, soldados e civís, mulleres e nenos, para finalmente mostrarse partidario dunha tregua de oito días. Devandito armisticio promulgouse o 1 de marzo, e cando nove días despois se debateu se debía estenderse, Padilla regresou á súa postura orixinal e deu un voto negativo.[19]

O día seguinte, 11 de marzo, a Xunta instou os mandos militares a elixir un xefe único para todas as tropas. Probablemente, o elixido para devandito cargo foi Juan de Padilla.[20]

A derrota[editar | editar a fonte]

Os comuneiros Padilla, Bravo e Maldonado no patíbulo, de Antonio Gisbert Pérez. 1860. (Congreso dos Deputados de España, Madrid).

Dende entón, Padilla mantívose acuartelado en Torrelobatón, reforzando as defensas e a gornición da praza. Mentres tanto, as tropas realistas de Tordesillas e de Burgos uníronse e estableceron o seu campamento en Peñaflor de Hornija, a só unha legua de Torrelobatón.

Na chuviosa madrugada do 23 de abril de 1521 as forzas comuneiras saíron de Torrelobatón en dirección a Toro, mais o exército realista continuou o seu camiño e alcanzounas no lugar de Villalar. A desmoralización da soldadesca, unida ás inclemencias do tempo, provocou unha dispersión en masa dos soldados comuneiros, que nin sequera puideron despregarse ante o ataque da cabalaría. Padilla, que tiña ao seu mando uns seis mil homes, buscou a morte arremetendo coa súa lanza un grupo de cabaleiros do conde de Benavente. Puido derrubar a Pedro Bazán do cabalo, mais recibiu unha grave ferida na perna e finalmente foi tomado prisioneiro por Alonso da Cova.[21] Pouco despois, o cabaleiro Pedro da Cova, irmán do anterior, asestoulle unha ferida o rostro, preto do nariz.

Xunto cos demais capitáns, foi trasladado ao castelo de Villalba en calidade de prisioneiros de guerra. Nesas circunstancias, ofreceulle a Alonso de Cova 50 000 ducados se o deixaba ir, mais o cabaleiro negouse a aceptar a oferta.[21] O día seguinte, 24 de abril, foi decapitado.

A diferenza dos restos de Bravo e de Maldonado, que foron trasladados a Segovia e Salamanca, respectivamente, onde foron sepultos, os de Padilla foron trasladados "provisionalmente" ao mosteiro de La Mejorada de Olmedo e nunca volveron a Toledo, probablemente como vinganza do rei ante a persistencia da rebelión en Toledo, da man de María Pacheco.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Palencia Herrejón 2003, p. 625.
  2. ↑ Palencia Herrejón 2003, p. 626.
  3. ↑ Palencia Herrejón 2003, pp. 642-643.
  4. ↑ Pérez 1977, p. 157.
  5. ↑ Sandoval 1681, pp. 154-155.
  6. ↑ 6,0 6,1 Palencia Herrejón 2003, p. 727.
  7. ↑ Pérez 1977, p. 176.
  8. ↑ Pérez 1977, p. 180.
  9. ↑ Pérez 1977, pp. 180-181.
  10. ↑ 10,0 10,1 Pérez 1977, p. 240.
  11. ↑ Pérez 1977, p. 267.
  12. ↑ Pérez 1977, p. 275.
  13. ↑ Pérez 1977, p. 278.
  14. ↑ 14,0 14,1 Pérez 1977, p. 279.
  15. ↑ Pérez 1977, pp. 279-280.
  16. ↑ Pérez 1977, p. 280.
  17. ↑ Pérez 1977, p. 281.
  18. ↑ Pérez 1977, p. 299.
  19. ↑ Pérez 1977, p. 303.
  20. ↑ Pérez 1977, p. 311.
  21. ↑ 21,0 21,1 Danvila 1898, p. 739.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Juan_de_Padilla&oldid=5840144»