Axuda:Caracteres especiais

Para axuda sobre o uso de caracteres especiais véxase: Axuda:Usando caracteres especiais.

Moitos caracteres especiais que non se atopan nos teclados estándar dos ordenadores poden mostrarse útiles, quizais imprescindíbeis, para algúns proxectos que non utilizan só do alfabeto latino. Esta páxina contén as recomendacións sobre aqueles símbolos de uso seguro e como os empregar.

Visualización

A maioría dos navegadores actuais posúen certo nivel de soporte para o texto Unicode, pero algúns son máis eficientes do que outros. O problema máis común é que o Internet Explorer baséase en fontes axustadas previamente no rexistro do sistema, no lugar de procurar unha fonte de caracteres que poida amosar un determinado símbolo ou letra. Isto fai que en ocasións o navegador teña que empregar fontes particulares. Existen na Galipedia unha serie de marcadores que fan iso. Por exemplo, o modelo {{unicode}} é usado para texto Unicode en xeral e o modelo {{IPA}} para o Alfabeto Fonético Internacional.

Windows 7

O soporte Unicode é estendido trala instalación do paquete opcional Windows Update KB2729094, dispoñíbel para as versións de 32-bit e 64-bit do Windows 7 SP1. Esta adaptación regresiva do Windows 8 actualiza a fonte Segoe UI, engadindo soporte do navegador para Emoji e outros símbolos para Windows 7.

Mostrando caracteres especiais

Para amosar caracteres Unicode ou especiais nas páxinas webs, o ordenador precisa ter instaladas unha ou máis fontes Unicode. Ademais o navegador precisa estar configurado de forma correcta para usar estas fontes. A fonte por defecto para textos latinos nas versións máis vellas de Internet Explorer (IE) para Windows é Times New Roman. As edicións máis vellas desta fonte non inclúen moitos dos bloques Unicode. Para ver caracteres especiais correctamente no IE debe configurarse para usar unha fonte que inclúa o maior número de bloques ou caracteres Unicode, como TITUS Cyberbit Basic ou GNU Unifont, dispoñibles de forma libre.

Os símbolos especiais deberían verse correctamente sen necesidade de configuracións a maiores con Konqueror, Opera, Safari e a maioría dos navegadores máis recentes. Para ver mellor este tipo de caracteres pode instalarse un software adicional de renderizado de caractes.

Con Mozilla Firefox a configuración por defecto debe cambiarse. No menú de "Opcións"->"Ferramentas", selecciona a icona "Contido". Nese menú selecciona "Avanzado" baixo "Fontes e Cores". Desmarca a caixa por defecto "permitir que as páxinas escollan as súas propias fontes", e escolle unha das opcións Unicode (por exemplo "Unicode (UTF-32BE)") ou "Arabic (ISO-8859-6)" na caixa de "Codificación de caracteres por defecto".

Para usar unha das fontes Unicode dispoñible para caracteres especiais dentro dunha táboa HTML ou caixa, especifica o código class="Unicode" na etiqueta correspondente da fila TR da táboa. No código das táboas wiki, usa este código tralo equivalente |- (|- class="Unicode").

Para amosar caracteres especiais individuais poden usarse códigos decimais ou hexadecimais HTML no lugar do carácter. Para visualizar un parágrafo con moitos caracteres Unicode, pode usarse tamén <p class="Unicode"> ... </p>, ou, <span class="Unicode"> ... </span>.

A clase class="Unicode" pode usarse en páxinas web, HTML ou etiquetas wiki cando se precisa amosar diversos caracteres de varios rangos de bloques Unicode. Se os caracteres especiais pertencen a uns poucos bloques Unicode, relacionados coa escritura latina, pode usarse class="latinx". Para caracteres especiais ou símbolos relacionados co Alfabeto Fonético Internacional, pode usarse class="IPA". Para caracteres gregos ou símbolos relacionados, pode usarse class="polytonic".

Cambiando a fonte estándar do Internet Explorer

Dende a barra do menú, navega ata:  Ferramentas > Opcións de Internet > (Lapela xeral >) Fontes > Fonte das páxinas web: para selecionar a fonte dunha lista. A selección por defecto de Windows é Times New Roman. Para poder visualizar diversos caracteres especiais selecciona unha fonte distinta, como por exemplo Lucida Sans Unicode, e selecciona OK.

Fontes para sistemas de escrita específicos

Escritos antigos

v.g. Alfabeto fenicio, Alfabeto itálico antigo, Lineal B etc.

Usuarios de Windows

Transfira e instale unha destas fontes libremente autorizadas

• Exeo
• Acadiano cuneiforme
• Cardo
• MPH 2B Damase
• Code2001
• Junicode

Usuarios de Linux

Se utiliza un Linux baseado na distro Debian (p. ex. Ubuntu, Linux Mint), transfira e instale paquete deb ttf-ancient-fonts, introducindo no terminal:

sudo apt-get install ttf-ancient-fonts

ou

sudo aptitude install ttf-ancient-fonts

Alfabeto Shaw

• Fonte copyleft está dispoñible aquí.

Alfabeto glagolítico

• MPH 2B aquí.

Alfabeto Fonético Internacional

A mor parte dos símbolos IPA non están incluídos na forma máis amplamente utilizada da fonte Times New Roman (aínda que sexan incluídos na versión do Windows Vista), a fonte estándar para escrita latina do Internet Explorer para Windows. Para ara poder ver adecuadamente os símbolos IPA neste navegador, é necesario axustalo para incluír unha paleta con este tipo de extensión, que inclúen Lucida Sans Unicode, xa inclusa no paquete do Windows XP; Gentium, Charis SIL, Doulos SIL, DejaVu Sans, ou TITUS Cyberbit, que están libremente dispoñíbeis; ou Arial Unicode MS, que vén con Microsoft Office.

Nesta páxina, o Internet Explorer é forzado a utilizar tal fonte por padrón, así debería aparecer correctamente, pero isto non foi aínda feito a todas as outras páxinas que conteñen IPA. Isto tamén se aplica a outras páxinas que utilizan símbolos especiais. Leve isto en consideración, no caso de que sexan vistos símbolos de erros coma "຦" nos artigos.

Símbolos especiais deben ser vistos normalmente, sen a necesidade doutros axustes, nos navegadores Mozilla Firefox, Konqueror, Opera, Safari e outros aínda máis recentes.

¿Cal conxunto de caracteres é usado na Galipedia?

Des MediaWiki 1.5, todos os proxectos utilizan Unicode (UTF-8).

Até o fin de xuño de 2005, cando a nova versión pasou a correr nos proxectos da Wikimedia, as Wikipedias en inglés, sueco, neerlandés e danés utilizaban Windows-1252 (elas declaraban seguir o estándar ISO-8859-1, pero en verdade os navegadores trataban ambos como sinónimos e o programa da WikiMedia non tomou ningunha iniciativa para previr o uso de símbolos do windows-1252). Wikitexto pre-upgrade naquelas bases de datos continúan almacenadas en Windows-1252 e é convertido na carga (algúns deles tamén poden ser convertidos en cambios graduais no histórico almacenado). Edicións feitas dende a actualización serán gravadas na base de datos como UTF-8. Esta conversión corre nun proceso transparente para os usuarios. É tamén transparente para reuso que Wikimedia empregra XML dumps maís que database dumps.

Unicode (UTF-8)

• unha cantidade variable de bytes por carácter
• caracteres especiais, incluíndo CJK, poden ser tratados como normais; non soamente na páxina web pero tamén na caixa de edición vese a letra; ademais é posible utilizar os códigos multi-character, pero non son automaticamente convertidos na area de edición.

ISO 8859-1

• un byte por caracter
• caracteres especiais que non están dispoñibles no conxunto de carácter limitado son almacenados en forma de código multi-character; hai normalmente dous ou tres representacións equivalentes, v.g. para o carácter €: a referencia nominal € ; a referencia decimal €; e a referencia hexadecimal €. O caixa de edición mostra o código entrado, e a páxina web mostra o carácter resultante. Carácteres inutilizables que son copiados no caixa de edición son primeiro amosador coma carácter e, despois, automaticamente cambiados cara os seus códigos decimais cando son mostrados ou gardados.
• a mor parte dos caracteres especiais máis comuns, coma “é”, xa está no conxunto estándar, así codificar como é, aínda que permitido, non é necesario.

Note que w:Special:Export exporta utilizando codificación UTF-8 aínda que a base de datos sexa codificada en ISO 8859-1, polo menos ese era o caso da Wikipedia en inglés xa cando utilizaba a versión 1.4.

Para saber cal conxunto de carácteres aplícase nun proxecto, use o recurso do navegador “Exhibir a fonte”/“Exhibir código da páxina” e procure por algo coma:

<meta http-equiv="Content-type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />

ou

<meta http-equiv="Content-type" content="text/html; charset=utf-8" />

Véxase tamén

Outros artigos

• Wikipedia:Etiquetas TeX

Ligazóns externas

• http://www.unicode.org/charts/ Gráficos de caracteres Unicode; números en hexadecimal; Ficheiros PDF que mostran todos os caracteres independentes de capacidades do navegador
• http://www.unicode.org/help/display_problems.html Axuda para activación do soporte Unicode sobre a mor das plataformas
• Táboa de carcteres Unicode, de 1 a 65535, mostra como aparecen as referencias de carácter en decimais]
• HTML 4.0 Character Entity References, mostra como aparecen as referencias de carácter por nome e por valores decimais]
• FileFormat.Info, detalles de moitos caracteres Unicode, incluíndo a referencia por nome e por valores decimais e hexadecimais, exibindo aínda como debería ser e, por cada un, como aparecen no navegador
• Alan Wood's Unicode resources, recurso completo con páxinas de test de carácter para todas as gamas Unicode, así como información de soporte Unicode para cada OS e ligazóns para fontes e utilidades
• CharacterPal Mac OS X Dashboard Widget gratis que mostra combinacións claves para carácteres especiais
• Unicode Code Converter conversión entre carácteres des copiar e colar, notación Unicode, html, encodings de por cento e outros formatos, útil cando intentando entrar ou buscar caracteres
• Shapecatcher ferramenta online para atopar caracteres Unicode debuxándoos

---

Volver á páxina de axuda.