Cisxordania: Diferenzas entre revisións
Sen resumo de edición |
Sen resumo de edición |
||
| Liña 1: | Liña 1: | ||
[[Ficheiro:We-map.png|250px|dereita]] |
[[Ficheiro:We-map.png|250px|dereita]] |
||
'''Cisxordania''' ([[Lingua árabe|árabe]]: ضفة غربية ), así chamada por se atopar na marxe oeste do río [[Xordán]]) é o nome moderno para a parte central do antigo protectorado británico de [[Palestina]] que ficou baixo administración [[Xordania|xordana]] tras o armisticio que puxo fin á guerra declarada a causa do establecemento do estado de [[Israel]] en [[1948]]. Corresponde en termos xerais coas rexións [[biblia|bíblicas]] de Xudea e Samaria, aínda que o uso destes nomes na actualidade asóciase aos sectores isarelíes que aspiran á anexión dos territorios. Delimitada ao leste polo Xordán e mailo [[Mar Morto]], e ao oeste pola chamada ''[[Liña Verde]]'', que a separa do estado de [[Israel]], Cisxordania, que tén entre 20 e 40 quilómetros de ancho, non pertence formalmente a ningún país na actualidade, e a [[ONU]] considéraa oficialmente "ocupada por Israel". |
'''Cisxordania'''<ref>{{Cita libro |título=Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega |editor=Benigno Fernández Salgado |editorial=Editorial Galaxia |ano=2004 |isbn=9788482887524 |páxina=1304}}</ref> ([[Lingua árabe|árabe]]: ضفة غربية ), así chamada por se atopar na marxe oeste do río [[Xordán]]) é o nome moderno para a parte central do antigo protectorado británico de [[Palestina]] que ficou baixo administración [[Xordania|xordana]] tras o armisticio que puxo fin á guerra declarada a causa do establecemento do estado de [[Israel]] en [[1948]]. Corresponde en termos xerais coas rexións [[biblia|bíblicas]] de Xudea e Samaria, aínda que o uso destes nomes na actualidade asóciase aos sectores isarelíes que aspiran á anexión dos territorios. Delimitada ao leste polo Xordán e mailo [[Mar Morto]], e ao oeste pola chamada ''[[Liña Verde]]'', que a separa do estado de [[Israel]], Cisxordania, que tén entre 20 e 40 quilómetros de ancho, non pertence formalmente a ningún país na actualidade, e a [[ONU]] considéraa oficialmente "ocupada por Israel". |
||
De acordo ao mandato de Nacións Unidas que dictaminou a [[partición de Palestina]] nun territorio xudeu e mais un árabe, Cisxordania estaba destinada a albergar este último; a cidade de [[Xerusalén]] e os poboados darredor quedarían baixo control internacional. Non obstante, durante a [[guerra Árabe-Israelí de 1948]], o territorio ficou baixo control xordano, e en [[1950]] Xordania anunciou oficialmente o seu intención de anexalo, que non foi recoñecida internacionalmente. Xunto coa [[Faixa de Gaza]], Cisxordania foi ocupada militarmente por Israel cando a [[Guerra dos seis días]] de [[1967]]; o controvertido plan de colonización impulsado polo [[Likud]] levou á construción de numerosos asentamentos, comunicados entre sí por estradas de circunvalación (de uso exclusivo para colonos). O ''status'' da parte oriental de Xerusalén é aínda máis confuso; Israel non a recoñece como parte dos territorios ocupados, aínda que en principio esta estaba comprendida nas áreas suxeitas á [[Resolución 242 do Consello de Seguridade]] que puxo fin ao conflito de 1967. |
De acordo ao mandato de Nacións Unidas que dictaminou a [[partición de Palestina]] nun territorio xudeu e mais un árabe, Cisxordania estaba destinada a albergar este último; a cidade de [[Xerusalén]] e os poboados darredor quedarían baixo control internacional. Non obstante, durante a [[guerra Árabe-Israelí de 1948]], o territorio ficou baixo control xordano, e en [[1950]] Xordania anunciou oficialmente o seu intención de anexalo, que non foi recoñecida internacionalmente. Xunto coa [[Faixa de Gaza]], Cisxordania foi ocupada militarmente por Israel cando a [[Guerra dos seis días]] de [[1967]]; o controvertido plan de colonización impulsado polo [[Likud]] levou á construción de numerosos asentamentos, comunicados entre sí por estradas de circunvalación (de uso exclusivo para colonos). O ''status'' da parte oriental de Xerusalén é aínda máis confuso; Israel non a recoñece como parte dos territorios ocupados, aínda que en principio esta estaba comprendida nas áreas suxeitas á [[Resolución 242 do Consello de Seguridade]] que puxo fin ao conflito de 1967. |
||
Revisión como estaba o 12 de setembro de 2015 ás 11:13
Cisxordania[1] (árabe: ضفة غربية ), así chamada por se atopar na marxe oeste do río Xordán) é o nome moderno para a parte central do antigo protectorado británico de Palestina que ficou baixo administración xordana tras o armisticio que puxo fin á guerra declarada a causa do establecemento do estado de Israel en 1948. Corresponde en termos xerais coas rexións bíblicas de Xudea e Samaria, aínda que o uso destes nomes na actualidade asóciase aos sectores isarelíes que aspiran á anexión dos territorios. Delimitada ao leste polo Xordán e mailo Mar Morto, e ao oeste pola chamada Liña Verde, que a separa do estado de Israel, Cisxordania, que tén entre 20 e 40 quilómetros de ancho, non pertence formalmente a ningún país na actualidade, e a ONU considéraa oficialmente "ocupada por Israel".
De acordo ao mandato de Nacións Unidas que dictaminou a partición de Palestina nun territorio xudeu e mais un árabe, Cisxordania estaba destinada a albergar este último; a cidade de Xerusalén e os poboados darredor quedarían baixo control internacional. Non obstante, durante a guerra Árabe-Israelí de 1948, o territorio ficou baixo control xordano, e en 1950 Xordania anunciou oficialmente o seu intención de anexalo, que non foi recoñecida internacionalmente. Xunto coa Faixa de Gaza, Cisxordania foi ocupada militarmente por Israel cando a Guerra dos seis días de 1967; o controvertido plan de colonización impulsado polo Likud levou á construción de numerosos asentamentos, comunicados entre sí por estradas de circunvalación (de uso exclusivo para colonos). O status da parte oriental de Xerusalén é aínda máis confuso; Israel non a recoñece como parte dos territorios ocupados, aínda que en principio esta estaba comprendida nas áreas suxeitas á Resolución 242 do Consello de Seguridade que puxo fin ao conflito de 1967.
Desde 1993 impídese a unha gran parte da poboación palestina de Cisxordania o acceso diario a Xerusalén Leste, reivindicada como capital de Cisxordania. Israel está rematando a construción dum muro que separará a Israel da Cisxordania. Este muro é moi controvertido, ao deixar partes da Cisxordania da banda israelí do muro, co cal significa unha anexión de facto. Ademais, este muro provoca o aillamento de milleiros de palestinos, incluso partindo pobos pola metade.
Tras os Acordos de Oslo a poboación palestina de Cisxordania tén acceso a un limitado autogoberno, encarnado na Autoridade Nacional Palestina. É en Cisxordania e na Faixa de Gaza onde se debería constituir o futuro estado palestino independente.
A principal cidade de Cisxordania é Xerusalén orental, sendo o seu centro xeográfico, cultural, relixioso, turístico, e principal mercado. Otras cidades son, ao sur, Belén e Hebrón; ao leste Xericó; ao norte está Ramallah; e Nablús, cidade monumental e centro industrial.
En Cisxordania existen máis de 200 asentamentos israelís. Tamén existen 9 campos de refuxados palestinos, resultado da súa expulsión doutras zonas de Israel polo estado xudeu.
A poboación no ano 2001 era de 2,1 millóns de habitantes, dos cales, 235.000 viven en Xerusalén oriental; 140.000 na cidade de Hebrón; e 116.000 en Nablús. Nos 19 campos de refuxiados de Cisxordania viven unhas 150.000 persoas. Nos asentamentos israelís viven uns 400.000 habitantes, a metade aproximadamente en Xerusalén Leste.
- ↑ Benigno Fernández Salgado, ed. (2004). Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1304. ISBN 9788482887524.