Coello: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva

← Edición máis vella Edición máis nova →

Contido eliminado Contido engadido

En liña

Revisión como estaba o 1 de abril de 2009 ás 19:47

Este artigo sobre zooloxía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

Coello

Estado de conservación

Pouco preocupante

Clasificación científica

Reino:	Animalia
Filo:	Chordata
Clase:	Mammalia
Orde:	Lagomorpha
Familia:	Leporidae
Xénero:	Oryctolagus

Nome científico

Oryctolagus cuniculus

Coñeza toda a Bioloxía en Wikispecies, o directorio dos seres vivos

O coello (Oryctolagus cuniculus) é un mamífero lagomorfo, da familia dos Lepóridos, que existe en estado salvaxe, habendo tamén moitas subspecies domésticadas en case todo o planeta. Útil ás persoas pola súa carne, usada como alimento, e pola pel, usada para confeccionar vestuario. Hai unha crenza popular que di que a pata de coello é un amuleto de boa sorte. Hoxe en día é tamén frecuente criar coellos como animais de compañía.

Os coellos distínguense das lebres por seren altriciais.

O tamaño dos coellos é variábel. Como todos os lagomorfos, posúen catro incisivos na mandíbula superior e dous na inferior que medran continuamente durante a súa vida. Nisto diferéncianse dos roedores, que posúen dous incisivos tanto na superior como na inferior. Os coellos teñen orellas longas, patas posteriores grandes e colas pequenas e suaves. Desprázanse saltando, para o que utilizan as súas poderosas patas posteriores. Para facilitar o movemento rápido estas se achan revestidas dunha coberta grosa de pel que amortece o impacto dos pulos rápidos. Os catro dedos posteriores son longos e están unidos por unha membrana que evita que se separen nos saltos. Posúen cinco dedos nas patas posteriores. Dependendo da especie poden atinxir unha velocidade de 15-20 m/s. Os coellos novos (cazapos, cazapellos ou láparos) parecen "camiñar" en vez de saltar.

Os coellos escavan redes de túneles, ou tobos ou coelleiras, nas que permanecen a maior parte do tempo.

O coello na cultura

O coello é un animal presente na cultura popular como símbolo de fertilidade e asociado tamén á Pascua. Polo seu carácter de animal de presa parece que se presta como símbolo da inocencia e do ser que non desexa mal para outros. Ademais, utilízase con frecuencia como símbolo de sexualidade, baseada precisamente na imaxe de inocencia xunto coa súa reputación como enxendrador (como o logotipo da revista Playboy).

Tamén é un arquetipo popular do trampulleiro, que utiliza o seu enxeño para vencer os seus inimigos, como aparece nas fábulas centroeuropeas e no personaxe de Bugs Bunny. Ademais deste último, teñen aparecido moitos outros coellos antropomórficos na literatura, como o Coello Branco das Aventuras de Alicia no País das Marabillas de Lewis Carroll e nas novelas de Beatrix Potter.

Un dos doce animais do Zodíaco chinés é un coello.

Disque as patas de coellos traen sorte, polo que se levan como amuleto.

Na tradición xaponesa, os coellos viven na Lúa, onde fan mochi, un petisco a base de arroz. Esta idea parte da interpretación visual dos mares da lúa como un coello de pé nas puntas dos pés mirando cara a esquerda e traballando cunha manteigueira.

O coello na cultura popular galega

Artigo principal: O coello na cultura popular galega.

En Cambados, para cura-la decipla (erisipela), untan a parte enferma con sangue de coello. Tamén se cre que se unha muller embarazada come carne de lebre ou de coello, o meniño dormirá despois cos ollos abertos.

Cada coello no seu tobo arránxase de calquer modo.
¡Inda o demo ten cara de coello!
Labrego cazador, coellos na cociña e fame no comedor.
O coello, por san Xoán, e a perdís por Navidá.
Ó abade vello, polos e coello.
Ó coello fuxido, consello vido.
Se os coellos morreran con palabras, cantos matabas.

Trampa para coellos

@@ Liña 9: / Liña 9: @@
 {{Taxonomia-binomial-animal    |NOME_CIENTIFICO= Oryctolagus cuniculus }}
 {{Taxonomia-fin}}
-O '''coello''' (''Oryctolagus cuniculus'') é un [[mamífero]] [[lagomorpha|lagomorfo]], da familia dos [[Leporidae|Leporídeos]], que existe no estado selvaxe, habendo tamén moitas subspecies domesticadas en case todo o planeta. Útil ás persoas pola súa carne, usada como [[alimento]], e pola [[pel]], usada para confeccionar [[vestuario]]. Hai unha crenza popular que di que o pé de coello é un [[amuleto]] de boa sorte. Hoxe en día é tamén frecuente as persoas criaren coellos como animais de compañía.
+O '''coello''' (''Oryctolagus cuniculus'') é un [[mamífero]] [[lagomorpha|lagomorfo]], da familia dos [[Leporidae|Lepóridos]], que existe en estado salvaxe, habendo tamén moitas subspecies domésticadas en case todo o planeta. Útil ás persoas pola súa carne, usada como [[alimento]], e pola [[pel]], usada para confeccionar [[vestuario]]. Hai unha crenza popular que di que a pata de coello é un [[amuleto]] de boa sorte. Hoxe en día é tamén frecuente criar coellos como animais de compañía.
 Os coellos distínguense das [[lebre]]s por seren [[altricial|altriciais]].
-O tamaño dos coellos é variábel. Como todos os lagomorfos, posúen catro [[incisivo]]s na mandíbula superior e dous na inferior que medran continuamente durante a súa vida. Nisto diferéncianse dos [[roedor]]es, que posúen dous tanto na superior como na inferior. Os coellos teñen orellas longas, patas posteriores grandes e colas pequenas e suaves. Desprázanse saltando, para o que utilizan as súas poderosas patas posteriores. Para facilitar o movemento rápido estas se achan revestidas dunha coberta grosa de pel que amortece o impacto dos pulos rápidos. Os catro dedos posteriores son longos e están unidos por unha membrana que evita que se separen nos saltos. Posúen cinco dedos nas patas posteriores. Dependendo da especie poden atinxir unha velocidade de 15-20 m/s. Os coellos novos ([[cazapos]], [[cazapellos]] ou [[láparos]]) parecen "camiñar" en vez de saltar.
+O tamaño dos coellos é variábel. Como todos os lagomorfos, posúen catro [[incisivo]]s na mandíbula superior e dous na inferior que medran continuamente durante a súa vida. Nisto diferéncianse dos [[roedor]]es, que posúen dous incisivos tanto na superior como na inferior. Os coellos teñen orellas longas, patas posteriores grandes e colas pequenas e suaves. Desprázanse saltando, para o que utilizan as súas poderosas patas posteriores. Para facilitar o movemento rápido estas se achan revestidas dunha coberta grosa de pel que amortece o impacto dos pulos rápidos. Os catro dedos posteriores son longos e están unidos por unha membrana que evita que se separen nos saltos. Posúen cinco dedos nas patas posteriores. Dependendo da especie poden atinxir unha velocidade de 15-20 m/s. Os coellos novos ([[cazapos]], [[cazapellos]] ou [[láparos]]) parecen "camiñar" en vez de saltar.
-Os coellos escavan redes de túneis, ou [[tobos]] ou [[coelleiras]], nas que permanecen a maior parte do tempo.
+Os coellos escavan redes de túneles, ou [[tobos]] ou [[coelleiras]], nas que permanecen a maior parte do tempo.
-===O Coello na cultura===
+==O coello na cultura==
-O coello é un animal presente na cultura popular como símbolo de fertilidade e asociado tamén á [[Pascua]]. Polo seu carácter de animal de presa parece que se presta como símbolo da inocencia e do ser que non desexa mal para outros. Ademais, utilízase con frecuencia como símbolo de [[sexualidade]] con xogos, baseada precisamente na imaxe de inocencia xunto coa súa reputación como enxendrador (como o logotipo da revista [[Playboy]]).
+O coello é un animal presente na cultura popular como símbolo de fertilidade e asociado tamén á [[Pascua]]. Polo seu carácter de animal de presa parece que se presta como símbolo da inocencia e do ser que non desexa mal para outros. Ademais, utilízase con frecuencia como símbolo de [[sexualidade]], baseada precisamente na imaxe de inocencia xunto coa súa reputación como enxendrador (como o logotipo da revista [[Playboy]]).
-Tamén é un arquetipo popular to trampulleiro, que utiliza o seu enxeño para vencer os seus inimigos, como aparece nas [[fábula]]s centroeuropeas e na personaxe de [[Bugs Bunny]]. Ademais deste último, teñen aparecido moitos outros coellos [[antropomórfico]]s na literatura, como o Coello Branco das ''[[Aventuras de Alicia no País das Marabillas]]'' de [[Lewis Carroll]] e nas novelas de [[Beatrix Potter]].
+Tamén é un arquetipo popular do trampulleiro, que utiliza o seu enxeño para vencer os seus inimigos, como aparece nas [[fábula]]s centroeuropeas e no personaxe de [[Bugs Bunny]]. Ademais deste último, teñen aparecido moitos outros coellos [[antropomórfico]]s na literatura, como o ''Coello Branco'' das ''[[Aventuras de Alicia no País das Marabillas]]'' de [[Lewis Carroll]] e nas novelas de [[Beatrix Potter]].
 Un dos doce animais do [[Zodíaco chinés]] é un coello.
@@ Liña 26: / Liña 26: @@
 Disque as patas de coellos traen sorte, polo que se levan como [[amuleto]].
-Na tradición [[Xapón|xaponesa]], os coellos viven na [[Lúa]], onde fan [[mochi]], un petisco a base de arroz. Esta idea parte da interpretación visual dos [[mar da lúa|mares da lúa]] como un coello de pé nas puntas dos pés mirando cara a esquerda e traballando cunha manteigueira.
+Na tradición [[Xapón|xaponesa]], os coellos viven na [[Lúa]], onde fan ''[[mochi]]'', un petisco a base de [[arroz]]. Esta idea parte da interpretación visual dos [[mar da lúa|mares da lúa]] como un coello de pé nas puntas dos pés mirando cara a esquerda e traballando cunha manteigueira.
+===O coello na cultura popular galega===
+{{AP|O coello na cultura popular galega}}
+En [[Cambados]], para cura-la ''decipla'' (erisipela), untan a parte enferma con sangue de coello. Tamén se cre que se unha muller [[xestación|embarazada]] come carne de lebre ou de coello, o meniño dormirá despois cos ollos abertos.
+* Cada coello no seu tobo arránxase de calquer modo.
+* ¡Inda o demo ten cara de coello!
+* Labrego cazador, coellos na cociña e fame no comedor.
+* O coello, por san Xoán, e a perdís por Navidá.
+* Ó abade vello, polos e coello.
+* Ó coello fuxido, consello vido.
+* Se os coellos morreran con palabras, cantos matabas.
 <gallery>