Bagaudas
Os bagaudas (en latín, bagaudae ou bacaudae) foron grupos de campesiños insurxentes do Imperio Romano que xurdiron durante a crise do século III, e persistiron ata o final do Imperio de Occidente, particularmente nas zonas menos romanizadas de Galia e Hispania. As depredacións das clases dominantes foron as principais responsables dos levantamentos bagaudas, a dureza e avaricia dos dirixentes impulsaban aos máis pobres a unirse e fuxir para acubillarse dos invasores bárbaros.[1]
Especulouse de que a súa foi unha revolta cristiá, pero a escasa información dos textos non permite sacar esas conclusións, aínda que ben puido haber cristiáns entre eles. En xeral, os bagaudas parecen ser a partes iguais bandidos e sublevados, cuxo nome parece significar "loitadores" en galo.[2]
Século III[editar | editar a fonte]
As invasións xermánicas, a anarquía militar e os desordes do século III proporcionaron unha degradación caótica e continua da estrutura de poder rexional, dentro dun Imperio en decadencia no que os bagaudas acadaron algúns éxitos temporais e dispersos, baixo o liderado de membros das elites gobernantes locais. Campesiños locais empobrecidos, reforzados por bandidos, escravos fuxidos e desertores das lexións, que tentaban resistir a explotación laboral do sistema militar ou as súas leis punitivas formaban o conglomerado destas revoltas.
Pero non pasaron desapercibidas polo imperio,do que dan constancia as autoridades imperiais cara ao ano 284, poñendo en marcha o restablecemento da orde social de maneira severa: os campesiños insurxentes foron esmagados no 286 polo césar Maximiano e o seu subordinado Carausio, baixo a protección do Augusto Diocleciano. Os seus líderes son mencionados como Amando e Eliano, que Edith Wightman, na súa Gallia Belgica[3] coloca como terratenentes galorromanos que se converterían en "tiranos"[4] rebelándose por mor dos impostos esixidos.
O Panegyrici Latini de Maximiano, do ano 289 e atribuído a Claudio Mamertino, relata que durante os levantamentos bagaudas de 284-285 nos distritos de Lugdunum (Lión), "os simples campesiños buscaban vestimentas militares; o labrador imitaba ao infante, o clérigo ao cabaleiro, o que traballaba as súas terras ao inimigo bárbaro". Mamertino tamén os chamou "monstrorum biformium" ("monstros de dúas formas"), facendo fincapé en que, aínda que tecnicamente eran agricultores e cidadáns imperiais, tamén eran saqueadores bandidos que se converteran en inimigos do Imperio.
Século IV[editar | editar a fonte]
O fenómeno repítese a mediados do século IV no reinado de Constancio II, xunto cunha invasión dos alamáns. Aínda que o control imperial foi restablecido polo xeneral franco Silvano, a posterior traizón por parte dos seus rivais na corte obrigárono a rebelarse e os seus avances quedaron frustrados.
Ao redor do ano 360, o historiador Aurelio Víctor é o único cronista que relata algún ataque dos bagaudas nas periferias de certas cidades.[5]
Século V[editar | editar a fonte]
No século V atópanse aos bagaudas no val do Loira e na Bretaña, cara ao 409–417[6], loitando contra varios exércitos enviados contra eles polo xeneral romano Flavio Aecio. Aecio utilizou foederati (federados), como os alanos baixo o rei Goar, para tratar de reprimir unha revolta bagáudica en Armórica. Xermán de Auxerre tivo misericordia deles, pero máis tarde subleváronse de novo baixo un líder chamado Tibatto. Tamén se mencionan, ao mesmo tempo, na provincia de Macedonia, a única vez que xorden no Imperio de Oriente, o que pode estar relacionado con dificultades económicas baixo Arcadio.
A mediados do século V menciónanse co control de partes da Galia central e do val do Ebro. En Hispania, o rei suevo, Requiario tomou como aliados aos bagaudas locais para arrasar os restantes municipia (municipios) romanos, unha alianza sen precedentes entre o rei e os campesiños rebeldes. De tódalas maneiras Isidoro de Sevilla cría que non eran os bagaudas cos que se alía Requiario, senón os visigodos. Theodor Mommsen ségueo, pero non hai ningunha razón para aceptar a Isidoro sobre Hidacio e tódalas razóns para non facelo, xa que Isidoro non menciona en absoluto aos bagaudas na súa historia.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ J. F. Drinkwater, estudando a Léon, Los bagaudas, en The Classical Review, 1999:287.
- ↑ Delamarre, Xaviee, Dictionnaire de la langue gauloise, 2nd ed., Editions Errance, 2003, pp. 63-64.
- ↑ E.M. Wightman, Gallia Belgica (London: Batsford) 1985.
- ↑ Tirano no sentido grego e latino significa simplemente un posuidor de poder non autorizado, sen as connotacións que acumula desde entón.
- ↑ Aurelius Victor, De Caesaribus 3.16, notado por L'Huillier 2005:290.
- ↑ M.-Cl. L'Huillier, "Notes sur la disparition des sanctuaires païens" en Marguerite Garrido-Hory, Antonio Gonzalèz, Histoire, espaces et marges de l'antiquité: hommages à Monique Clavel-Lévêque, (series Historia e Política 4) 2005:290.
