Asociación Faceira
A Asociación Faceira é unha asociación formada por estudosos e persoas interesadas na cultura leonesa das provincias de León e Zamora adicada ao estudo e á divulgación da lingua e da cultura leonesa e as súas manifestacións culturais e folclóricas.
A sede da Asociación atópase na vila de Veguellina de Órbigo (Veguellina d'Órbigu en leonés), que pertence ao concello de Villarejo de Órbigo (Villareyu d'Órbigu en leonés) na provincia de León.
Historia
[editar | editar a fonte]A Asociación nace en León no ano 2011 trala desaparición doutra asociación cultural tamén adicada ao estudo da lingua leonesa chamada Facendera pola Llingua, e que xa tiña un recoñecido prestixio e un longo percorrido no campo do estudo do leonés. Algúns antigos membros desta asociación anterior decidiron continuar aquela tarefa divulgativa e lingüística e decidiron crear a Asociación Faceira.[1]
O nome
[editar | editar a fonte]O nome da asociación provén da palabra leonesa Faceira moi usada nos dialectos do leonés das bisbarras occidentais de León e Zamora, e cuxo significado é "conxunto de terras traballadas polos veciños dunha mesma zona", aínda que o seu significado exacto ten matices dependendo das bisbarras zamoranas e leonesas.[2][3]
Actividade
[editar | editar a fonte]A actividade da asociación dende o seu comezo foi prolífica e abundante nos terreos culturais, lingüísticos e sociais.
No terreo social, a Asociación Faceira sobresae na loita a prol da visibilidade social e o recoñecemento da lingua leonesa por parte do eido institucional da Xunta de Castela e León e as demais institucións políticas, culturais e sociais de León e Zamora, xunto con outras asociacións leonesas e zamoranas. De feito, en setembro do ano 2011 a asociación presentou unha serie de escritos e alegacións perante a Consellería de Cultura e Turismo de Castela e León reclamándolle o cumprimento do artigo 5.2 do Estatuto de autonomía dese territorio, onde se recoñece ao leonés como obxecto de especial protección polo seu valor dentro do patrimonio cultural da Comunidade autónoma[4] e amais pedíaselles o desenvolvemento de medidas específicas para cumpriren con este artigo coma a introdución da lingua leonesa no ensino coma materia optativa. Ante a negativa da Xunta de Castela e León, que respondeu cunha carta sen dar resposta á petición feita, a asociación puxo unha demanda á Xunta de Castela e León por violar o artigo 29 da Constitución así como a Lei Orgánica 4/2001, de 12 de xaneiro, reguladora do Dereito de Petición, incoándoselle un procedemento de Dereitos Fundamentais 6/2011 que segue no Xulgado do Contencioso-Administrativo número 1 de Valladolid.[5]
No ano 2013, a asociación participou na creación dunha plataforma de defensa das linguas minoritarias de Castela e León (o leonés e o galego) xunto con outras cinco asociacións de León, Zamora e Salamanca coma Furmientu, La Caleya,El Teixu, Fala Ceibe e Documentación y Estudio del Rebollar.[6].
A Asociación leva implicada na defensa da figura das xuntas veciñais nos concellos leoneses trala reforma da Lei da Administración Local arranxada polo goberno español que as fai perigar. De feito, a asociación participa xunto a outras asociacións, agrupacións e partidos políticos locais e leonesistas[7] en plataformas de defensa desta institución municipal leonesa, amais organizou varias xornadas e encontros para traballar contra a súa abrogación[8]. No ano 2013, produciu un documental titulado La voz del Concejo xunto con outras asociacións leonesas para divulgar o funcionamento desta institución e denunciar o risco de desaparición coa nova lei[9].
No terreo cultural e lingüístico, a Asociación participa de xeito estreito con outras asociacións lingüísticas de León e Zamora coma El Teixu, Furmientu e La Caleya no estudo e a recuperación da lingua leonesa así como a súa divulgación en Castela e León, pero tamén mantén contactos e colaboración coa Academia da Lingua Asturiana. Amais tamén colabora e mantén contactos con outras asociacións culturais leonesas folclóricas coma El Raigañu.
A asociación lanzou un curso de aprendizaxe da lingua leonesa por Internet[10], e alén diso tamén publicou a primeira gramática da lingua leonesa dirixida ao público xeral en forma de pequena guía coa colaboración do prestixioso filólogo e escritor leonés Héctor García Gil, membro da Academia da Lingua Asturiana[11]. A asociación adoita colaborar con diferentes asociación locais leonesas na organización de encontros locais chamados filandones[12].
No 2014, a Asociación Faceira organizou en colaboración co Concello de Astorga o primeiro Certame Literario Astúrica en 2013 para escritores de lingua asturleonesa. Isto xerou unha polémica coa asociación local de Astorga de defensa e estudo do leonés La Caleya, pois esta asociación colaborou co Concello de Astorga durante cinco anos para organizaren o Certame de Relato Curto e Poesía en Leonés. Con todo o Concello decidiu unilateralmente trocar de asociación colaboradora e escolleu a Asociación Faceira para levalo a cabo, o cal provocou as protestas de La Caleya, que colaborou por última vez na súa organización en 2013[13][14].
Malia que a asociación é cultural e declárase desvencellada de calquera movemento ou partido político, algúns dos seus membros están ligados a plataformas leonesistas de tipo cultural coas que colaboran. Amais políticos e membros de partidos locais leonesistas e doutras ideoloxías e asemade as propias formacións políticas adoitan participar nos seus encontros e reunións sociais e culturais[15]. A súa influencia no mundo cultural e social leonés e importante; de feito o partido Esquerda Unida de Astorga iniciou unha campaña en defensa do leonés inspirada no labor desta asociación e outras, conseguindo que o procuradores de Esquerda Unida nas Cortes de Castela e León presentasen unhas preguntas sobre a situación do leonés e o cumprimento do artigo 5.2 do Estatuto autonómico.[16]
Posición respecto á filiación da lingua leonesa
[editar | editar a fonte]A Asociación Faceira defende que o leonés e o asturiano pertencen ao mesmo dominio lingüístico, é dicir que son a mesma lingua.[17] Posición igualmente defendida xunto coas outras asociacións de Castela e León coas cales colabora na defensa, difusión e estudo do leonés como Furmientu, La Caleya e El Teixu. Amais tamén mantén contactos con membros da Academia da Lingua Asturiana e asociacións da defensa da lingua asturiana.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Entrevista a Ricardo Chao, voceiro de Faceira no programa Iniciativa polo asturiano
- ↑ [1]
- ↑ blog
- ↑ blog
- ↑ "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 27 de maio de 2014. Consultado o 27 de maio de 2014.
- ↑ [2]
- ↑ "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 27 de maio de 2014. Consultado o 27 de maio de 2014.
- ↑ "blog". Arquivado dende o orixinal o 28 de maio de 2014. Consultado o 27 de maio de 2014.
- ↑ [3]
- ↑ [4]
- ↑ [5]
- ↑ Gaiteiro, A. (21 de maio de 2010). "Danzas de palos y serano en el homenaje a Concha Casado". Diario de León (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 05 de marzo de 2016. Consultado o 28 de outubro de 2015.
- ↑ "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 28 de maio de 2014. Consultado o 27 de maio de 2014.
- ↑ [6]
- ↑ "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 28 de maio de 2014. Consultado o 27 de maio de 2014.
- ↑ [7]
- ↑ [8]
