Área de Libre Comercio das Américas

Área de Libre Comercio das Américas
Tipo de texto	Acordo comercial Zona de libre comercio
Data	Decembro de 1994

A Área de Libre Comercio das Américas, coñecida polas siglas ALCA (inglés: Free Trade Area of the Americas, FTAA), foi o nome oficial dun acordo multilateral de libre comercio, asinado en Miami, Estados Unidos durante o I Cume das Américas en 1994, que abranguía a todos os países do continente americano, con excepción de Cuba. A ALCA debería ter comezado a funcionar a partir da IV Cume das Américas, realizada en Mar del Plata, Arxentina en 2005, pero nesa mesma reunión entrou en crise, sendo considerada por moitos como "un proxecto morto".

Historia

A Área de Libre Comercio das Américas naceu na cidade de Los Ángeles en xullo de 1994. Na súa versión orixinal contemplaba a gradual redución das barreiras arancelarias e ao investimento en 34 países independentes da rexión. Co paso do tempo, o cambio de gobernos en América do Sur complicou as negociacións e no Cume Extraordinario das Américas celebrado en Monterrei, México, acordouse aplicar unha versión menos ambiciosa a partir do 1 de xaneiro de 2005 e que a presidencia do proceso fora compartida entre os Estados Unidos e o Brasil.^{[Cómpre referencia]}

A ALCA era un vello proxecto dos Estados Unidos para o resto do continente, cuxa primeira manifestación data do proxecto de unión aduaneira proposta por este país en 1885, e que estivo moi preto de concretarse entre 1889 e 1890, pero que fracasou pola oposición do goberno arxentino, presidido daquela por Miguel Juárez Celman, ao que se sumou a posición do goberno de Chile, presidido por José Manuel Balmaceda Fernández. O delegado arxentino á Conferencia Panamericana, Roque Sáenz Pena, declaraba que «tratar de asegurar o comercio libre entre mercados carentes de intercambio sería un luxo utópico e un exemplo de esterilidade». O cubano José Martí xa advertira que «tería que declararse por segunda vez a independencia da América Latina, esta vez para salvala dos Estados Unidos».

A principios do ano 2004, varias cidades competían por obter a sede da ALCA, entre elas Miami, Atlanta, Colorado Springs, Chicago e Houston nos Estados Unidos; Puebla e Cancún en México; Porto de España en Trinidad e Tobago, San Xoán en Porto Rico e a Cidade de Panamá, en Panamá.

A integración ao mercado latinoamericano de América do Norte suporía unha poboación de 800 millóns de persoas e un Produto Interior Bruto (PIB) combinado de US$ 21 billóns anuais.

Aqueles que apoian o ALCA din que é un tratado que quere impulsar o comercio entre as rexións reducindo os aranceis, pero non se pode dicir que nun primeiro momento non teña consecuencias traumáticas pero si que podería ser un paso cara ao desenvolvemento a través das transaccións comerciais que impulsarán a especialización, a concorrencia, a desaparición de monopolios, a mellora do nivel de benestar da poboación e un desenvolvemento das infraestruturas.^{[Cómpre referencia]}

A IV Cume das Américas realizou unha declaración final que en verdade son dúas contrapostas: inclúe unha mención a favor da reapertura da ALCA presentada por Panamá e apadriñada polos EUA., e outra do Mercosur e Venezuela, na cal destacan as asimetrías existentes entre as economías do continente que dificultan a posta en marcha dunha área de libre comercio. «Estou un pouco sorprendido. Aquí pasou algo que non tiña previsto», díxolle George W. Bush, presidente estadounidense, a Néstor Kirchner, presidente da Arxentina e anfitrión do Cume, a maneira de despedida.

Críticas

A ALCA espertou amplas críticas en todos os países americanos, chegándose a formar un movemento continental opositor baixo a consigna de "¡No al ALCA!", integrado por gobernos, organizacións sindicais e sociais, que lograron paralizar a posta en marcha do proxecto na IV Cume das Américas en novembro de 2005.

As negociacións foron realizadas en segredo durante sete anos, sen participación da sociedade civil na formulación das regras e normas que conteñen o acordo. As materias da ALCA foron similares aos tratados de libre comercio que se negocian bilateralmente. Entre outros temas regulaba a redución das barreiras arancelarias e o acceso a mercados, bens e servizos de intercambio comercial, investimento estranxeiro, privatización de bens e servizos públicos, agricultura, dereitos de propiedade intelectual, subsidios e medidas antidumping, libre competencia e resolución de conflitos.

Un dos principais críticos da ALCA foi o presidente venezolano Hugo Chávez quen a cualificou como "un tratado de adhesión" e "unha ferramenta máis do imperialismo para a explotación de Latinoamérica".^{[Cómpre referencia]} Como contra-proposta a este modelo, Chávez promoveu a Alianza Bolivariana para os Pobos da nosa América (ALBA). Dita posición antagónica valeulle un enfrontamento verbal co mexicano Vicente Fox —forte defensor da ALCA— e desembocou nun conflito diplomático entre México e Venezuela en 2005.

Pola súa banda, Luiz Inácio Lula dá Silva, presidente do Brasil, e Néstor Kirchner, presidente da Arxentina, dixeron que non se opuñan por principio ao tratado, pero condicionábano principalmente á eliminación por parte dos Estados Unidos das tarifas proteccionistas e dos subsidios á agricultura, á provisión dun acceso efectivo aos mercados e a que se contemplen as necesidades e as sensibilidades de todos os socios.

Un dos temas máis polémicos do tratado foi o relacionado cos dereitos de propiedade intelectual e patentes. Os críticos afirmaron que se as medidas propostas pola ALCA se chegaran a aplicar, impediríase a investigación científica en Latinoamérica ocasionando aínda máis desigualdade e dependencia tecnolóxica respecto de países desenvolvidos. No relacionado co tema das patentes, analistas latinoamericanos acusaron aos Estados Unidos de querer patentar "todo", desde invencións, descubrimentos, mitoloxía indíxena até seres vivos.

Véxase tamén

Outros artigos

• Tratado de Libre Comercio de América do Norte
• Comunidade Andina
• Mercado Común do Sur
• Unión Europea
• ALBA
• CAFTA-RD
• Banco do Sur
• Alianza do Pacífico
• Lei de Preferencias Arancelarias Andinas e Erradicación da Droga

Ligazóns externas

• Páxina web oficial da Área de Libre Comercio das Américas
• ¿Qué es el ALCA) Arquivado 17 de outubro de 2010 en Wayback Machine. Natalichio, Óscar (11 de abril de 2001) Ecoportal. Consultado o 28 de decembro de 2021.