Tiosulfato
| Tiosulfato | |
|---|---|
 | |
 | |
sulfurotioato | |
| Identificadores | |
| Número CAS | 14383-50-7 |
| PubChem | 1084 |
| ChemSpider | 1054 |
| ChEBI | CHEBI:16094 |
| Imaxes 3D Jmol | Image 1 |
| |
| |
| Propiedades | |
| Fórmula molecular | S 2O2− 3 |
| Masa molecular | 112,13 g·mol−1 |
| Se non se indica outra cousa, os datos están tomados en condicións estándar de 25 °C e 100 kPa. | |
O tiosulfato (S
2O2−
3) é un oxianión de xofre.
O prefixo tio- indica que o ión tiosulfato é un ión sulfato cun dos seus átomos de oxíxeno substituído por xofre. O tiosulfato ten unha forma molecular tetraédrica con simetría C3v. O tiosulfato aparece de forma natural e prodúcese ou utilízase en certos procesos bioquímicos. Serve para desclorar rapidamente a auga e é notable polo seu uso para deter o branqueamento na industria papeleira. Tamén é útil para fundir a mena de prata, na produción de artigos de coiro, e para estabilizar tinguiduras en produtos téxtiles.
O tiosulfato de sodio, comunmente chamado hipo (de "hiposulfito"), foi amplamente utilizado en fotografía para fixar os negativos en branco e negro e as impresións despois da etapa de revelado; os fixadores modernos 'rápidos' usan como sal fixador o tiosulfato de amonio porque actúa tres ou catro veces máis rápido.[2]
Algunhas bacterias poden metabolizar os tiosulfatos; por exemplo pode utilizarse como doante de electróns na fotosíntese anoxixénica, e a maioría das bacterias redutoras de sulfato poden reducir tamén o tiosulfato; igualmente, as arqueas Pyrolobus poden usalo como aceptor de electróns.[3]
Formación[editar | editar a fonte]
O tiosulfato prodúcese por reacción do ión sulfito con xofre elemental, e pola oxidación incompleta de sulfuros (oxidación da pirita). O tiosulfato de sodio pode formrse por desproporcionación do xofre disolvéndoo en hidróxido de sodio (similar ao fósforo).
Reaccións[editar | editar a fonte]
Os tiosulfatos son estables só en solucións neutras ou alcalinas, pero non en solucións ácidas, debido á desproporcionación do sulfito e xofre, na que o sulfito se deshidrata a dióxido de xofre: O
- S
2O2−
3 (aq) + 2 H+ (aq) → SO2 (g) + S (s) + H2O (l)
Esta reacción pode utilizarse para xerar unha suspensión acuosa de xofre e demostrar a dispersión de Rayleigh da luz en física. Se a luz branca incide desde abaixo, vese luz azul desde os lados e laranxa desde arriba, debido aos mesmos mecanismos que lle dan cor ao ceo a mediodía e ao solpor.[4]
Os tiosulfatos reaccionan cos halóxenos diferentemente, o cal pode atribuírse á diminución do poder de oxidación conforme baixamos no grupo dos halóxenos da táboa periódica:
- 2 S
2O2−
3 (aq) + I2 (aq) → S
4O2−
6 (aq) + 2 I− (aq)
- S
2O2−
3 (aq) + 4 Br2 (aq) + 5 H2O(l) → 2 SO2−
4 (aq) + 8 Br− (aq) + 10 H+ (aq)
- S
2O2−
3 (aq) + 4 Cl2 (aq) + 5 H2O (l) → 2 SO2−
4 (aq) + 8 Cl− (aq) + 10 H+ (aq)
En condicións ácidas, o tiosulfato causa a rápida corrosión dos metais; o aceiro e o aceiro inoxidable son especialmente sensibles á corrosión alveolar inducida polo tiosulfato. Cómpre a adición de molibdeno ao aceiro inoxidable para mellorar a resistencia a este tipo de corrosión (AISI 316L hMo). En condicións acuosas alcalinas e temperaturas medias (60 °C), o aceiro ao carbono e o aceiro inoxidable (AISI 304L, 316L) non son atacados, mesmo a altas concentracións de bases (30%w KOH), tiosulfato (10%w) e en presenza de ión fluoruro (5%w KF).
A presenza natural do grupo tiosulfato está practicamene restrinxida a un mineral moi raro, a sidpietersita, Pb4(S2O3)O2(OH)2,[5][6] xa que a posible presenza deste anión tamén no mineral bazhenovita foi recentemente posta en discusión.[7]
O tiosulfato forma moitos complexos con metais de transición, xa que un dos seus usos comúns é disolver haluros de prata no revelado de películas fotográficas.[8] O tiosulfato utilízase tamén para extraer ouro lixiviado (tiosulfato de sodio) e prata das súas menas minerais como unha alternativa menos tóxica que o cianuro.[9][10]
Nomenclatura[editar | editar a fonte]
O termo tiosulfato é unha denominaci´`on aceptable como nome común (e o que case sempre se usa) para este composto; o nome de substitución funcional da IUPAC é sulfurotioato; o nome aditivo sistemático da IUPAC é trioxidosulfurosulfato(2−) ou trioxido-1κ3O-disulfato(S—S)(2−).[1] O xofre externo ten un estado de oxidación de –2 (−II), mentres que o átomo de xofre central ten un número de oxidación de +6 (+VI).
Bioquímica[editar | editar a fonte]
O encima rodanase cataliza a detoxificación do cianuro polo tiosulfato:
CN− + S
2O2−
3 → SCN− + SO2−
3.
O tiosulfato de sodio foi considerado un tratamento empírico para o envelenamento por cianuro, xunto coa hidroxocobalamina. É máis efectivo nunha instalación hospitalaria, xa que cómpre a administración inmediata por persoal de emerxencia para reverter a hipoxia intracelular rápida causada pola inhibición da respiración celular, no complexo IV.[11][12][13][14]
Activa o encima TST (tiosulfato xofre transferase) nas mitocondrias. A TST está asociada coa protección contra a obesidade e a diabetes tipo II (resistente á insulina).[15][16]
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ 1,0 1,1 International Union of Pure and Applied Chemistry (2005). Nomenclature of Inorganic Chemistry (IUPAC Recommendations 2005). Cambridge (UK): RSC–IUPAC. ISBN 0-85404-438-8. pp. 139,329. Electronic version.
- ↑ Sowerby, A. L. M., ed. (1961). Dictionary of Photography: A Reference Book for Amateur and Professional Photographers (19th ed.). Londres: Illife Books Ltd.[cómpre nº de páxina]
- ↑ C.Michael Hogan. 2011. Sulfur. Encyclopedia of Earth, eds. A.Jorgensen and C.J.Cleveland, National Council for Science and the environment, Washington DC
- ↑ UCSB Physics 84.45 Sunset
- ↑ mindat.org sidpietersite
- ↑ handbookofmineralogy.org, Mineral Handbook
- ↑ Luca Bindi, Paola Bonazzi, Luigo Dei e Angela Zoppi. Does the bazhenovite structure really contain a thiosulfate group? A structural and spectroscopic study of a sample from the type locality. American Mineralogist, Volume 90, pages 1556ñ1562, 2005 minsocam.org
- ↑ Chemistry of Photographic Processing - University of Houston. [1] Arquivado 22 de xullo de 2020 en Wayback Machine.
- ↑ M.G. Aylmore, D.M. Muir. Thiosulfate leaching of gold—A review. Minerals Engineering. Volume 14, Issue 2, febreiro de 2001, Pages 135-174. https://doi.org/10.1016/S0892-6875(00)00172-2. [2]
- ↑ Jana Ficeriová, Peter Baláža, Carlos Leon Villachica. Thiosulfate leaching of silver, gold and bismuth from a complex sulfide concentrates. Hydrometallurgy. Volume 77, Issues 1–2, April 2005, Pages 35-39. https://doi.org/10.1016/j.hydromet.2004.09.010 . [3]
- ↑ Hall, Alan H.; Dart, Richard; Bogdan, Gregory (2007). "Sodium Thiosulfate or Hydroxocobalamin for the Empiric Treatment of Cyanide Poisoning?". Annals of Emergency Medicine 49 (6): 806–13. PMID 17098327. doi:10.1016/j.annemergmed.2006.09.021.
- ↑ Hamel, J. (2011). "A Review of Acute Cyanide Poisoning with a Treatment Update" (PDF). Critical Care Nurse 31 (1): 72–81; quiz 82. PMID 21285466. doi:10.4037/ccn2011799. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 12 de xuño de 2013. Consultado o 22 de xullo de 2020.
- ↑ Shepherd, G.; Velez, L. I (2008). "Role of Hydroxocobalamin in Acute Cyanide Poisoning". Annals of Pharmacotherapy 42 (5): 661–9. PMID 18397973. doi:10.1345/aph.1K559.
- ↑ Miles, Bryant (24 de febreiro de 2003). "Inhibitors & Uncouplers" (PDF). Texas A&M University. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 04 de marzo de 2016. Consultado o 25 de novembro de 2015.
- ↑ Stylianou, I. M.; et al. (2005). "Microarray gene expression analysis of the Fob3b obesity QTL identifies positional candidate gene Sqle and perturbed cholesterol and glycolysis pathways". Physiol. Genomics 20 (3): 224–232. PMID 15598878. doi:10.1152/physiolgenomics.00183.2004.
- ↑ Morton, N. M.; Beltram, J.; Carter, R. N.; et al. (2016). "Genetic identification of thiosulfate sulfurtransferase as an adipocyte-expressed antidiabetic target in mice selected for leanness". Nature Medicine 22 (7): 771–779. PMC 5524189. PMID 27270587. doi:10.1038/nm.4115.
