Efecto Kuleshov
O efecto Kuleshov é un fenómeno cognitivo da montaxe cinematográfica mostrado polo cineasta ruso Lev Kuleshov (ás veces transcrito Kulesov ou Kulešov) nos anos vinte.
Kuleshov fixo un experimento que demostrou que a sensación que un plano transmite ao espectador está influenciada de xeito decisivo polos planos anterior e posterior. O efecto Kuleshov foi, polo tanto, a demostración da grande importancia da montaxe para comprender o que aparece nunha secuencia cinematográfica e foi fundamental para a formulación das primeiras teorías sobre a propia montaxe. Non obstante, non hai documentos nin probas sobre este experimento, xa que o material da película foi destruído durante a segunda guerra mundial e nin sequera existe a certeza de que o experimento se producise realmente nos termos nos que foi descrito, tendo en conta que os testemuños dos que participaron nela difiren nalgúns detalles.[1]
O experimento[editar | editar a fonte]
Pouco despois da Revolución Rusa de 1917, Kuleshov dirixiu unha escola de cine que tivo como alumnos os cineastas Vsevolod Pudovkin e Sergei Eisenstein.[2] En 1922, Pudovkin describiu un suposto experimento que se levou a cabo xunto con Lev Kuleshov. Segundo a descrición de Pudovkin, consistiu na selección dunha secuencia de preto do rostro do coñecido actor Ivan Mozzuchin (ou Moshuchin), que non expresaba ningunha emoción particular, combinada con fragmentos doutras películas de arquivo.[3]
Xeráronse así tres combinacións diferentes. Na primeira, despois do primeiro plano do actor, amosouse un prato de sopa sobre a mesa, de xeito que parecía que Mozžuchin o observaba. No segundo, substituíuse a imaxe do prato pola dunha muller nun cadaleito. No terceiro, empregábase unha nena xogando cun oso de peluche. Máis tarde, as combinacións amosáronse ao público. Os espectadores tiñan a sensación de que o rostro de Mozžuchin expresaba apetito diante da sopa, que diante do cadaleito expresaba tristeza e que diante do neno expresaba alegría, pero nos tres casos a expresión era a mesma.[1][3] Kulešov cualificou de "xeografía creativa" a creación desta narrativa visual coherente reunindo varios clips de cine existentes.[2]
Explicación[editar | editar a fonte]
O efecto Kulešov é quizais o exemplo máis importante de sintaxe fílmica. A visión dunha escena é de feito un fenómeno de "resposta estímulo", xa que o espectador participa activamente no proceso de creación de significados. O público proxecta as súas emocións no rostro do actor, baseándose nos canons de representación das expresións, de xeito que os planos posteriores da sopa, o cadaleito e a nena levan a poñelos en relación cos sentimentos de apetito, tristeza e felicidade. O efecto perceptivo producido pola sucesión de imaxes é rápido, inconsciente e case automático: ao ordenar as tomas dunha escena nunha secuencia particular, a película induce expectativas nos espectadores.[1][4]
En canto á orde das imaxes, a psicoloxía da Gestalt explica que a xustaposición consecutiva de imaxes tende a suxerir, á gran maioría das persoas, que están relacionadas. Vendo as imaxes, fórmanse hipóteses inmediatas sobre o significado narrativo dos acontecementos e inconscientemente fican conectadas. Noutras palabras, situar unha imaxe ou secuencia antes que outra constrúe unha unión semántica entre elas.[1][3]
Deste xeito, Lev Kuleshov demostrou que a manipulación do contexto pode alterar a percepción da audiencia da expresión facial do actor (e, polo tanto, dos seus pensamentos e sentimentos), posibilitando a alteración a través da creación de expectativas.[5]
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 (Holland & pp. 41-47.)
- ↑ 2,0 2,1 (Monaco & pp. 400-405.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (Alonge & pp. 97-98.)
- ↑ (Riley & pp. 66-75.)
- ↑ D. Mobbs, N. Weiskopf, H. Lau, E. Featherstone, R. Dolan, C. Frith. "The Kuleshov Effect: the influence of contextual framing on emotional attributions" (en inglés).
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Efecto Kuleshov  |
Outros artigos[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Giaime Alonge, Il Cinema - Tecnica e linguaggio, Kaplan, 2011, ISBN=978-88-89908-64-8 (en italiano)
- J. Monaco, Film Theory: Form and Function. How to read a film: the art, technology, language, history, and theory of film and media, Nova York, Open University Press, 1998. (en inglés)
- N.N. Holland, The Kuleshov Effect. The critical I, Nova York, Columbia University Press, 1992. (en inglés)
- T. Riley, Definition of absence for completion. Representing illusions: space, narrative and the spectator, Chelsea, Open University Press, 1998. (en inglés)
