Xosé Robles Pazos
  | |
| Nome orixinal | (es) José Robles Pazos |
|---|---|
| Biografía | |
| Nacemento | 26 de setembro de 1897 Santiago de Compostela, España |
| Morte | 1937 (39/40 anos) España |
| Actividade | |
| Ocupación | xornalista, escritor, político, profesor universitario, tradutor, autor |
| Empregador | Universidade Johns Hopkins |
| Carreira militar | |
| Conflito | guerra civil española |
| Familia | |
| Irmáns | Ramón Robles Pazos |
 | |
Xosé Robles Pazos, nado en Santiago de Compostela en 1897 e finado en 1937, foi un profesor, tradutor, e activista de esquerdas galego.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]
Naceu en Compostela nunha familia aristócrata. Criouse en Madrid, onde o seu pai, que foi tradutor ocasional de poesía galega, traballaba como arquiveiro. Estivo na Institución Libre de Enseñanza. Coñeceu a John Dos Passos por casualidade durante unha viaxe a Toledo e introduciuno no ambiente intelectual de Madrid. Animado por Dos Passos postulouse como candidato a profesor na Johns Hopkins University e foi aceptado. Trasladouse a Baltimore en 1920 coa súa muller, Márgara Villegas e o seu fillo. Converteuse en amigo de Dos Passos, tamén militante radical de esquerdas, e no seu tradutor ao castelán. Aínda na actualidade está vixente a súa tradución de Manhattan Transfer. Tamén traduciu algunhas obras de Sinclair Lewis.
Cando aconteceu o golpe de Estado do 18 de xullo de 1936 Xosé Robles estaba de vacacións en España. Apoiou a causa republicana, traballando de tradutor para o Ministerio da Guerra. Coñecedor da lingua rusa, foi nomeado tenente coronel polo Goberno e asignado como tradutor e colaborador do xeneral Vladimir Gorev. Pero a súa visión independente levouno a un conflito cos axentes da Unión Soviética, que estaban a conseguir cada vez máis poder no goberno e na zona republicana.
A comezos de 1937 Xosé Robles desapareceu. O xornalista estadounidense de esquerdas Josephine Herbst, nunha visita á fronte de guerra, descubriu que fora arrestado e fusilado por ser un espía das tropas franquistas, e deu esta información a Ernest Hemingway e Dos Passos, que estaban en Madrid. As circunstancias exactas da súa morte nunca foron clarificadas, poñéndose en dúbida o cargo de ser espía das tropas fascistas. Pola contra, suxeriuse que foi matado por axentes da NKVD (liderados por Alexander Orlov), xunto a outros militantes de esquerda como Andreu Nin.
A morte de Xosé Robles provocou a ruptura da amizade entre Hemingway e Dos Passos. Hemingway xustificou a morte, como necesaria en tempos de guerra, mentres que Dos Passos, conmocionado pola morte do seu amigo, rompeu o seu compromiso coa esquerda e comezou a súa deriva cara á dereita.
Xosé Robles era irmán de Ramón Robles Pazos, militar franquista, que chegou a tenente xeneral.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Stephen Koch, "The Breaking Point: Hemingway, dos Passos, and the Murder of Jose Robles", artigo de George Packer en The New Yorker, 31 de outubro de 2005 (en inglés).
- Martínez de Pisón, I.: Enterrar a los muertos (2005). Editorial Seix Barral (en castelán).
- Preston, P.: We Saw Spain Die. Foreign Correspondents in the Spanish Civil War. Constable, Londres, (2008)
