Xenocidio pipil do Salvador
O xenocidio pipil do Salvador foi un proceso sistemático de exterminio[1][2] das comunidades pipís[3] do Salvador, levado a cabo polo estado salvadoreño entre 1932 e 1944,[4] sendo os primeiros meses os máis intensos e provocándose nestes a maior cantidade de vítimas. O resultado foi a práctica extinción da etnia pipil e a súa cultura e lingua, ademais de dar inicio a unha ditadura militar autárquica de 12 anos que supuxo o comezo dos réximes militares salvadoreños.
Contexto[editar | editar a fonte]
Ante a caída dos prezos internacionais do café e durante un período de recesión prologada, a economía salvadoreña atopábase en momentos febles. En decembro de 1931, un golpe militar substituíu o goberno laborista do presidente salvadoreño Arturo Araujo co ditador militar Maximiliano Hernández Martínez.[5] Un mes despois, na noite do 22 de xaneiro de 1932, miles de campesiños indíxenas participaron no levantamento campesiño de 1932 encabezado por Agustín Farabundo Martí e apoiada polo Partido Comunista Salvadoreño.
Xenocidio[editar | editar a fonte]
Hernández Martínez reprimiu facilmente a rebelión e autorizou a execución sumaria de arredor de 25.000 persoas.[6][7][8] O levantamento e a súa brutal represión, á que se denomina "La Matanza", foron feitos transcendentais na historia do país. A revolta demostrou o valor da ditadura militar para a elite terratenente, que se convenceu da necesidade dunha vixilancia eterna contra a ameaza dunha revolución comunista.[9]
A escala da represión do goberno por mor da rebelión errada non tivo precedentes na historia do Salvador. O exército, a policía,[10] a Garda Nacional e as forzas privadas dos facendados participaron nunha serie de masacres que durou unha semana. Os líderes da insurrección, incluído Agustín Farabundo Martí, foron capturados e fusilados.
Durante “La Matanza” calquera persoa que tivese aparencia indíxena, vestise roupa indíxena ou falase pipil,[11] ou calquera persoa que simplemente se pensase que estaba asociada coa rebelión era fusilada. Nalgúns casos, pobos enteiros desapareceron. Nunca se coñeceron as cifras exactas, mais o número de mortos estímase entre 10.000 e 30.000 persoas. A ditadura insistiu en que só 2000 foron asasinados. Para a poboación indíxena do Salvador, os efectos do masacre foron moito máis alá do número inmediato de mortos. A medida que se fixo cada vez máis perigoso ser identificado como indíxena, a vestimenta, a lingua e os costumes tradicionais desapareceron en gran medida.[12][13][14][15]
Para as elites salvadoreñas, a revolta combinaría os seus fortes temores á rebelión indíxena e a revolución comunista. Cando a violencia da Matanza minguou, unha combinación de racismo e anticomunismo converteuse na ideoloxía principal da elite. Esta ideoloxía serviu para bloquear o cambio social e xustificar a represión. Politicamente, O Salvador tería unha serie de xuntas militares até a guerra civil do Salvador na década de 1980.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ CISPES 2007.
- ↑ Payés 2007.
- ↑ Definición de pipil no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.
- ↑ "El genocidio indígena de 1932, una mancha oscura en la historia de El Salvador". RT en Español (en castelán). Consultado o 16 de maio de 2019.
- ↑ "Araujo, Arturo (1878–1967) | Encyclopedia.com".
- ↑ Museo de la palabra y la imagen 1932, Cicatriz de la Memoria Arquivado 01 de marzo de 2007 en Wayback Machine.
- ↑ El Periódico Nuevo Enfoque Feliciano Ama, líder de la insurrección indígena de 1932, consultado o 11 de abril de 2007
- ↑ Argueta, Ricardo Los grandes debates en la historiografía económica de El Salvador durante el siglo XX. Consultado o 5 de maio de 2007.
- ↑ el Rojo, Heródoto El Salvador, de la esperanza a la desilusión Arquivado 08 de abril de 2010 en Wayback Machine. consultado o 23 de abril de 2007.
- ↑ Ministerio del Interior Español Guardia Civil-Historia
- ↑ Lindo Fuentes, Ching & Lara Martínez 2007, p. 62.
- ↑ de la Rosa Municio, Juan El Salvador: Memoria histórica y organización indígena consultado o 22 de abril de 2007.
- ↑ PBS c. 2002.
- ↑ Garrard-Burnett 2004, pp. 575–576.
- ↑ de la Rosa Municio 2006.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- de la Rosa Municio, Juan Luis (xaneiro de 2006). "El Salvador: Memoria Histórica y Organización Indígena" [El Salvador: Historical Memory and Indigenous Organization] (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 8 de outubro de 2008. Consultado o 22 de abril de 2007.
- "La Sangre de 1932" [The Blood of 1932]. CISPES (en castelán). 27 de xaneiro de 2007. Arquivado dende o orixinal o 11 de xuño de 2007. Consultado o 11 de agosto de 2008.
- Payés, Txanba (xaneiro de 2007). "El Salvador. La Insurrección de un Pueblo Oprimido y el Etnocidio Encubierto" [El Salvador. The Insurrection of an Oppressed People and Covert Ethnocide] (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 31 de xullo de 2008. Consultado o 11 de agosto de 2008.
- "El Salvador: Before the War". Enemies of War. Public Broadcasting Service. c. 2002. Arquivado dende o orixinal o 10 de febreiro de 2007. Consultado o 20 de maio de 2013.
