Terreo (xeoloxía)

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Situación do arco de illas Intermontano hai 245 millóns de anos, antes de incorporarse como terreo alóctono á actual placa norteamericana.

En xeoloxía, un terreo (ou terreo tecnoestratrigráfico) é un fragmento de codia terrestre formado nunha placa tectónica (ou fragmentado dela) e acrecionado ("suturado") á codia, quedando unido a outra placa. Por tanto, un terreo fórmase por un proceso tectónico, cando un fragmento de placa litosférica, de natureza continental ou oceánica, se afasta do seu lugar de xénese e únese logo a outro conxunto xeolóxico por acreción. O termo procede do inglés terrane,[1][2] termo que se usa así ás veces[3] e tamén se lle ten chamado na literatura terrano e litosferoclasto. O bloque da codia ou os fragmentos preservan a súa propia historia xeolóxica peculiar, a cal é diferente da das áreas circundantes (de aí os termos terreo "exótico" ou "suposto"). A zona de sutura entre un terreo e a codia á cal está unido é normalmente identificable como unha falla xeolóxica.

Cando os terreos están compostos de repetidos eventos acrecionais, isto é, están compostos de subunidades con historias e estruturas distintas, poden denominarse superterreos (superterranes).[4]

Xeneralidades[editar | editar a fonte]

Un terreo non é necesariamente unha microplaca orixinalmente independente, dado que pode que non conteña a totalidade do grosor da litosfera. É unha porción de codia que foi transportada lateralmente, normalmente como parte dunha placa maior, e é relativamente flotante debido ao grosor ou baixa densidade. Cando a placa da cal formaba parte foi subducida baixo a outra placa o terreo en cuestión non sufriu esa subución, separándose da súa placa "transportadora", e foi acrecionado á placa supraxacente. Por tanto, o terreo transferiuse dunha placa á outra. Tipicamente, os terreos en acreción son porcións de codia continental que se afastaron doutra masa continental debido a un rift e foron transportados rodeadas por codia oceânica, ou poden ser antigos arcos volcánicos formados nalgunha zona de subdución distante.

O concepto de "terreo" (terrane) desenvolveuse a partir dos estudos feitos na década de 1970 da complicada marxe oroxénica da Cordilleira do Pacífico de América do Norte, un complexo e diverso potpourri xeolóxico que era difícil de explicar ata que a nova ciencia da tectónica de placas mostrou a capacidade que tiñan fragmentos de codia de "vagaren" á deriva millares de quilómetros desde a súa orixe e acabaren colidindo e comprimíndose contra unha costa exótica. Tales terreos denomináronse inicialmente "terreos acrecionados".

"Logo foi determinado que estas exóticas franxas de codia foran, de feito, orixinadas como "terreos supostos" en rexións a distancias considerables, frecuentemente millares de quilómetros, do cinto oroxénico onde finalmente acabaron. En consecuencia, o actual cinto oroxénico era unha colaxe acrecionaria, composta de numerosos terreos derivados da rexión circumpacífica e agora suturados ao longo de grandes fallas. Estes conceptos aplicáronse rapidamente a outros cintos oroxénicos máis antigos, por exemplo o cinto dos Apalaches de América do Norte.... Apoios á nova hipótese chegaron non só de estudos estruturais e litolóxicos, mais tamén de estudos de biodiversidade faunística e palaeomagnetismo." (Traducido de Carney et al.[5])

Recoñecemento dos terreos[editar | editar a fonte]

Un terreo ten unha dimensión rexional e para recoñecelo no campo débese mostrar que o conxunto xeolóxico deste suposto terreo ten unha historia xeolóxica distinta das historias xeolóxicas das rexións, bloques ou placas veciñas sen que estas diferenzas se poidan explicar por simples cambios laterais de facies ou dunha estrutura xeolóxica maior. Tamén se deben recoñecer as fallas que limitan este bloque. Para conseguir iso compárase a litoloxía e a estratigrafía do suposto terreo coas das zonas veciñas (por exemplo turbiditas dun lado do límite e sedimentos continentais do outro lado, sendo ambos contemporáneos), búscase mostrar que as asociacións faunísticas do suposto terreo son incompatibles en canto a ambiente, facies ou paleoecosistema (por exemplo unha fauna tropical cálida a carón dunha fauna de clima frío, sendo ambas contemporáneas). Tamén se comparan os eventos magmáticos e metamórficos de ambos os lados dos límites, os cales deberían ter ambientes xeodinámicos de formación moi diferentes e incompatibles coa situación de proximidade actual. O estilo das deformacións tectónicas contemporáneas de ambos os lados dos límites serve tamén de criterio (por exemplo, unha xistosidade de idade cretácea dun lado e estruturas distensivas da mesma idade do outro).

O paleomagnetismo é un dos métodos xeofísicos utilizados para diferenciar terreos, xa que permite recoñecer as paleolatitudes dun terreo específico e comparalas coas paleolatitudes da placa á cal se agregou. Este método permite tamén recoñecer a magnitude e velocidade dos desprazamentos relativos entre terreos e placas.

Exemplos de terreos[editar | editar a fonte]

Velaquí algúns exemplos de terreos de distintas partes do mundo; a lista está incompleta:

África

Asia

Taiwán

Tíbet

Australasia

Europa

Fennoscandia

América do Norte

América do Sur

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Cruz, E.L.C.C. & Kuyunjian, R.M. - The geology and tectonic evolution of the Tocantins granite-greenstone terrane, Almas-Dianópolis region - Revista Brasileira de Geociências — RBG, Vol. 28, n. 2, 1998. ; Páxinas 173-182
  2. ↑ Torres, Helton Heleri F.; Sial, A. N.; Santos, E. J.; Silva filho, M. A. Nd-Sr isotopic composition of microgranular enclaves of the Brejinho Batholith, Alto Pajeú Terrane, Borborema Province, NE Brazil. In: South American Symposium on Isotope Geology, 4.,24-27 ago., 2003, Salvador, BA. Short Papers.Salvador, BA: CBPM; IRD, 2003. 789p., p.695-697.
  3. ↑ GEOLOGIA E SOCIEDADE
  4. ↑ University of British Columbia website: Terranes Arquivado 12 de decembro de 2004 en Wayback Machine. (en inglés)
  5. ↑ J.N. Carney et al., Precambrian Rocks of England and Wales, GCReg. volume 20 (ISBN 978-1-86107-487-4)
  6. ↑ Schematic map of the Siberian craton showing boundaries of the craton and its terranes
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 Okaya, D.; Christensen, N.I.; Ross, Z.E.; Wu, F.T. (2016). "Terrane‐controlled crustal shear wave splitting in Taiwan". Geophysical Research Letters 43 (2): 556–563. Bibcode:2016GeoRL..43..556O. doi:10.1002/2015GL066446. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Aitchison, J. C., Ali, J. R., and Davis, A. M. (2007) "When and where did India and Asia collide?" Journal of Geophysical Research, v.112, pp.1–19
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 Mortimer, N; Rattenbury, MS; King, PR; Bland, KJ; Barrell, DJA; Bache, F; Begg, JG; Campbell, HJ; Cox, SC; Crampton, JS; Edbrooke, SW; Forsyth, PJ; Johnston, MR; Jongens, R; Lee, JM; Leonard, GS; Raine, JI; Skinner, DNB; Timm, C; Townsend, DB; Tulloch, AJ; Turnbull, IM; Turnbull, RE (2014). "High-level stratigraphic scheme for New Zealand rocks". New Zealand Journal of Geology and Geophysics 57 (4): 402–419. ISSN 0028-8306. doi:10.1080/00288306.2014.946062. 
  10. ↑ Pharao, et al. (1996) Tectonic map of Britain, Ireland & adjacent areas UK:British Geological Survey
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Viola, G.; Henderson, I.H.C.; Bingen, B.; Hendriks, B.W.H. (2011). "The Grenvillian–Sveconorwegian orogeny in Fennoscandia: Back-thrusting and extensional shearing along the 'Mylonite Zone'". Precambrian Research 189 (3–4): 368–88. Bibcode:2011PreR..189..368V. doi:10.1016/j.precamres.2011.06.005. Consultado o 22 de agosto de 2015. 
  12. ↑ Cuthberta, S.J.; Carswellb, D.A.; Krogh-Ravnac, E.J.; Waind, A. (2000). "Eclogites and eclogites in the Western Gneiss Region, Norwegian Caledonides". Lithos 52 (1–4): 165–195. Bibcode:2000Litho..52..165C. doi:10.1016/s0024-4937(99)00090-0. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Hild, Martha; Barr, Sandra (2015). Geology of Nova Scotia. Portugal Cove: Boulder Publications. p. 18. ISBN 9781927099438. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 Miller, Brent (1997). Geology, Geochronology, and Tectonic Significance of the Blair River Inlier, Northern Cape Breton Island, Nova Scotia. Halifax: Dalhousie University. p. 260. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Abraham et al. (1980): Continental Accretion: from oceanic plateaus to allochtonous Terranes. Science.
  • Berg (1980): Paleomagnetic record of plata margen tectonic processes along edge of North America. Jour. Geophys. Res.
  • Coney et al. (1980): Cordilleran suspect Terranes. Nature.
  • Howell (1989): Tectonics of suspect Terranes. Ed. Chapman and Hall.
  • Monger et al. (1985): Juan de Fuca plate to Alberta plains. Geol.Soc. Amer. Transect.
  • Ramos (1988): Late Proterozoic - Early Paleozoic of South America. A Collisional History. Episodes IUGS.
  • Restrepo e Toussaint (1988): Terranes and Continental Accretion in the Colombian Andes. Episodes IUGS.
  • John McPhee, Basin and Range, 1981 (Farrar, Straus e Giroux, Nova York).
  • John McPhee, In Suspect Terrain 1983 (Farrar, Straus e Giroux, Nova York).
  • John McPhee, Assembling California, 1993 (Farrar, Straus e Giroux, Nova York).

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Terreo_(xeoloxía)&oldid=6689417»