Linguas xapónicas
Aparencia
As linguas xapónicas son unha familia de linguas supostamente descendente dunha lingua común chamada proto-xapónica.
Linguas da familia
[editar | editar a fonte]As linguas xapónicas son:
- Xaponés (日本語)
- Xaponés oriental (hoxe en día representado parcialmente pola fala de Aogashima, Hachijojima, Minamidaito, Kitadaito e unhas poucas illas pequenas máis).
- Xaponés occidental (representado por todos os dialectos xaponeses das illas principais).
- Linguas ryukyuanas (琉球語)
- Lingua amami (奄美語)
- Dialectos do norte
- Tanegashima
- Yakushima
- Oshima setentrional
- Dialectos do sur
- Oshima meridional
- Yoron
- Dialectos do norte
- Lingua okinawana (沖縄語)
- Kunigami (tamén chamado okinawense setentrional)
- Ie
- Dialectos do sur (tamén okinawense central ou okinawense estándar)
- Principal
- Shimajiri (a afiliación destes dialectos é incerta, mais inclúese aquí pois a rexión Shimajiri considérase parte da rexión correspondente)
- Miyako (宮古語)
- Miyako
- Irabu
- Yaeyama (八重山語)
- Ishigaki
- Iriomote
- Taketomi
- Yonaguni (与那国語)
- Lingua amami (奄美語)
Relacións con outras familias
[editar | editar a fonte]Non existe unha proba concreta universalmente aceptada da relación entre as linguas xapónicas con outras linguas, pero existen unha serie de teorías apoiadas por diversas evidencias:
- A teoría máis estendida relaciona as linguas xapónicas coa antiga e desaparecida lingua de Goguryeo. Outros van máis alá incluíndo o xapónico e o goguryeo dentro dunha hipotética e maior familia de linguas chamada fuyu que incluiría as linguas extinguidas asociadas cos antigos Fuyu e Baekje.
- Outra teoría relaciona o xapónico co coreano, baseándose nunha gramática practicamente idéntica, a pesar de similitudes léxicas escasas. A maioría dos seguidores da teoría "fuyu" non inclúen o coreano como parte da familia.
- Tamén está a controvertida teoría altaica que afirma que as linguas xapónicas, as linguas fuyu, o yoguryeo e o coreano ou calquera combinación delas forman parte da familia de linguas altaica. Estudos lexicoestatísticos mostraron que a lingua viva moderna que ten o léxico máis próximo a calquera lingua xapónica é o uigur, unha lingua turca, pertencente como o resto desa familia á macrofamilia altaica.
- Finalmente están as teorías que propoñen vínculos coas linguas austronesias e incluso os que consideran que o xapónico é unha rama da macrofamilia áustrica, pero a evidencia en favor destes tipos de propostas é igualmente débil.
En vista da falta de probas contundentes, algúns ven nestas similitudes un simple "sprachbund" e que os parecidos son simplemente resultado da veciñanza dos pobos en Asia Central nos transcurso dos milenios.
Comparación léxica
[editar | editar a fonte]Os numerais en diferentes linguas xapónicas son:[1]
GLOSA Numerais siníticos Numerais xapónicos Sino-
xaponésChinés
clásicoXaponés
antigoXaponés
modernoKunigami Yaeyama PROTO-
XAPÓNICO'1' itɕi
ichi*i̯it pijto çitoʦɯ
hitotsutʼiːtʃʼi pituʦy *piːto-tu '2' ɲi
ni*ńii̯ puta ɸɯtɑtsɯ
futatsutʼaːtʃʼi huta:ʦy *putaː-tu '3' saɴ
san*sam uru-fu mitːsɯ
mittsumiːtʃʼi my:ʦy *miː-tu '4' ɕi
shi*sî jo < *do jotːsɯ
yottsuju:tʃʼi ju:ʦy *ju-tu '5' ɡo
go*ŋwo itu itsɯtsɯ
isutsuʔitʃʼtʃʼi issy *itu-tu '6' ɾokɯ
roku*li̯uk mu- mɯtːsɯ
muttsumu:tʃʼi ny:tsy / mu:ʦy *mu-tu '7' ɕitɕi
shichi*tsʰit nana nɑnɑtsɯ
nanatsunanatʃʼi nanaʦy *nana-tu '8' hɑtɕi
hachi*pat ja < *da jɑtːsɯ
yattsuja:tʃʼi ja:ʦy *ja:-tu '9' kʲɯː
kyuu*ki̯u kokono- kokonotsɯ
kokonotsukukunutʃʼi hakonaʦy *kokono-tu '10' dʑɯː
juu*ʂip towo toː
tootu: tu: *towo
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ "Japonic Numerals (Eugene Chan)". Arquivado dende o orixinal o 14 de maio de 2014. Consultado o 08 de maio de 2012.