Linguas ryukyuanas

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Linguas ryukyuanas
琉球語派
Ryūkyū-goha
Falado en: Illas Ryukyu
Rexións: Asia
Total de falantes:
Familia: Illada
 Xapónico
  Linguas ryukyuanas
Códigos de lingua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
Mapa
Location of the Ryukyu Islands.JPG
Status
Sinais de seguranza de tráfico en Kin, Okinawa, escrito en xaponés (centro) e lingua okinawana (esquerdo e dereita).

As linguas ryukyuanas (琉球語派 Ryūkyū-goha?) son as linguas indíxenas das illas Ryukyu faladas polo pobo ryukyu, que se atopan na zona máis meridional do arquipélago xaponés. Xunto coa lingua xaponesa, conforman a familia de linguas xapónicas. Malia que as linguas ryukyuanas foron consideradas dialectos do xaponés, non son mutuamente intelixibles co xaponés ou mesmo entre elas. Non se coñece cantos falantes hai destas linguas, mais a substitución cara ó uso do xaponés estándar e dialectos como o xaponés de Okinawa fixeron que estas linguas estean en perigo; a UNESCO identifica catro destas linguas "definitivamente en perigo",[1][2][3][4] e dúas outras "gravemente en perigo".[5][6]

Clasificación e variedades[editar | editar a fonte]

As linguas ryukyuanas pertencen á familia lingüística xapónica e están relacionadas coa lingua xaponesa.[7] As linguas ryukyuanas non son mutuamente intelixibles co xaponés, e de feito, non son mutuamente intelixibles entre elas, polo que poden ser consideradas linguas diferentes.[7] Porén, por razóns sociopolíticas e ideolóxicas, teñen sido clasificadas como dialectos do xaponés.[7]

A lingua okinawana é tan só un 71% semellante no léxico ó xaponés de Toquio. Mesmo o máis meridional dos dialectos xaponeses (o dialecto Kagoshima) ten só un 72% de semellanza coa máis setentrional das linguas ryukyuanas, a lingua amami. Porén, o dialecto Kagoshima do xaponés é un 80% semellante lexicamente ó xaponés estándar.[8]

A partir da década de 1890, o goberno xaponés comezou a oprimir as linguas ryukyuanas como parte da súa política de asimilación forzada das illas. Dende o comezo da segunda guerra mundial, a meirande parte dos xaponeses consideran as linguas ryukyuanas como un dialecto ou grupo de dialectos do xaponés. Durante a Segunda Guerra Mundial, nun esforzo por facer conciencia na xente como suxeitos do Imperio do Xapón, non só o grupo ryukyuano, senón tamén o coreano, o palauano e outras linguas foron chamadas "dialectos" do xaponés.[9]

Existe un acordo xeneralizado entre os estudosos de que as variedades ryukyuanas poden ser divididas en seis linguas, conservadoramente,[10] sendo os dialectos de cada illa ás veces considerados tamén propiamente linguas.

Lingua Nome local Distribución xeográfica Dialecto estándar ISO 639-3
Kikai Shimayumita (しまゆみた) Kikaijima N/A kzg
Amami Shimayumuta (島口/シマユムタ) Amami Ōshima e illas menores achegadas Naze ams, ryn
Tokunoshima Shimayumiita (シマユミィタ) Tokunoshima Tokunoshima tkn
Okinoerabu Shimamuni (島ムニ) Okinoerabujima N/A okn
Yoron Yunnu Futuba (ユンヌフトゥバ) Yoronjima Yoron yox
Kunigami Yanbaru Kutuuba (山原言葉/ヤンバルクトゥーバ)[11] Norte da illa de Okinawa (rexión de Yanbaru), e illas menores achegadas Nago xug
Okinawano Uchinaaguchi (沖縄口/ウチナーグチ) Centro e sur da illa de Okinawa e illas menores achegadas Tradicionalmente Shuri, moderna Naha ryu
Miyako Myaakufutsu (宮古口/ミャークフツ)[12]
Sumafutsu (島口/スマフツ) 		illas Miyako Hirara mvi
Yaeyama Yaimamuni (八重山物言/ヤイマムニ) illas Yaeyama (agás Yonaguni) Ishigaki rys
Yonaguni Dunan Munui (与那国物言/ドゥナンムヌイ) Illa de Yonaguni Yonaguni yoi

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Unesco.org (ed.). "UNESCO Atlas of the World's Languages in danger". Consultado o 16 de marzo de 2014. 
  2. ↑ Unesco.org (ed.). "UNESCO Atlas of the World's Languages in danger". Consultado o 16 de marzo de 2014. 
  3. ↑ Unesco.org (ed.). "UNESCO Atlas of the World's Languages in danger". Consultado o 16 de marzo de 2014. 
  4. ↑ Unesco.org (ed.). "UNESCO Atlas of the World's Languages in danger". Consultado o 16 de marzo de 2014. 
  5. ↑ Unesco.org (ed.). "UNESCO Atlas of the World's Languages in danger". Consultado o 16 de marzo de 2014. 
  6. ↑ Unesco.org (ed.). "UNESCO Atlas of the World's Languages in danger". Consultado o 16 de marzo de 2014. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 (Shimoji & Pellard 2010, p. 1)
  8. ↑ 沖縄語辞典 (Dicionario okinawano). "前書き" (Prefacio). 国立国語研究所 1998
  9. ↑ Jpri.org, ed. (15 de maio de 1972). "JPRI Occasional Paper No. 8". Arquivado dende o orixinal o 30 de xuño de 2019. Consultado o 16 de marzo de 2014. 
  10. ↑ 言語学大辞典セレクション：日本列島の言語 (Selection from the Encyclopædia of Linguistics: The Languages of the Japanese Archipelago). "琉球列島の言語" (The Languages of the Ryukyu Islands). 三省堂 1997
  11. ↑ 沖縄言語研究センター. "今帰仁方言音声データベース ヤンバルクトゥーバ". Arquivado dende o orixinal o 22 de febreiro de 2014. Consultado o 16 de febreiro de 2014. 
  12. ↑ 沖縄言語研究センター. "宮古方言音声データベース ミャークフツ". Arquivado dende o orixinal o 22 de febreiro de 2014. Consultado o 16 de febreiro de 2014. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Sanseido (1997). 言語学大辞典セレクション：日本列島の言語 (Selection from the Encyclopædia of Linguistics: The Languages of the Japanese Archipelago). "琉球列島の言語" (The Languages of the Ryukyu Islands).
  • Ashworth, D. E. (1975). A generative study of the inflectional morphophonemics of the Shuri dialect of Ryukyuan. Thesis (Ph. D.)—Cornell University, 1973.
  • Heinrich, Patrick (2004): Language Planning and Language Ideology in the Ryūkyū Islands, in: Language Policy 3.2, (2004): 153-179.
  • Heinrich, Patrick, Shinsho Miyara, Michinori Shimoji, eds. 2014. Handbook of the Ryukyuan Languages. Berlin: de Gruyter.
  • Serafim, L. A. (1985). Shodon: the prehistory of a Northern Ryukyuan dialect of Japanese. [S.l: s.n.
  • Shimabukuro, Moriyo. 2007. The accentual history of the Japanese and Ryukyuan languages: a reconstruction. Languages of Asia series, v. 2. Folkestone, Kent: Global Oriental. ISBN 978-1-901903-63-8
  • Uemura, Yukio, e Wayne P. Lawrence. 2003. The Ryukyuan language. Endangered Languages of the Pacific Rim (Series), A4-018. Osaka, Xapón: ELPR.
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Linguas_ryukyuanas&oldid=6314781»