Lingua ciguayo
| Ciguayo | ||
|---|---|---|
| Outros nomes: | Siwayo | |
| Falado en: | República Dominicana | |
| Rexións: | Caribe | |
| Extinción: | século XVI | |
| Familia: | Americana Linguas jicaque-tol ? Ciguayo | |
| Códigos de lingua | ||
| ISO 639-1: | --
| |
| ISO 639-2: | ---
| |
| Mapa | ||
 Ciguayo | ||
| Status | ||
 | ||
O ciguayo (siwayo) era a lingua falada na península de Samaná na illa da Española (na actual República Dominicana) no tempo da conquista española. Os ciguayos parecen ser poboadores anteriores aos taínos agrícolas que habitaban gran parte da illa. A lingua parece que estaba moribunda no momento do contacto cos casteláns, e ao cabo dun século extinguiuse.[2][3]
O ciguayo, que non era unha lingua da familia arauaca como a falada polos seus veciños taínos, falábase na costa nordeste da diocese católica de Magua, dende Nagua ao sur ata polo menos o río Yuna, e en toda a Península de Samaná.[4]
Léxico[editar | editar a fonte]
Pouco se sabe do ciguayo ademais de ser unha lingua distinta do taíno e do veciño macorix. As únicas palabras testemuñadas son "ouro", tuob (presumiblemente [tuˈob] ou [ˈtwob]) e algúns topónimos como Quizquella (presumiblemente [kisˈkeja]), que quere dicir "moi montañoso". Isto fai improbable que a lingua sexa arauaca ou caribe, xa que as linguas desas familias teñen estrutura de sílabas simples en vogal e consoante-vogal, mesmo en préstamos que orixinalmente eran consoante-consoante-vogal ou consoante-vogal-consoante. Granberry & Vescelius (2004) especularon que os paralelos máis próximos poderían estar nas linguas tolanas de Honduras.[4]
Granberry & Vescelius (2004) analizaron os morfemas de tuob 'ouro' e Quizquella 'moi montañoso' como:
- to-w-b(e) 'ouro'
- to- (cf. Tol oriental t 'pesadez')
- -w- (cf. Tol oriental -w- 'o seu')
- -b(e) (cf. Tol oriental -pe 'pedra')
- kʰis-kʰe-ya 'moi montañoso'
- kʰis- (cf. Tol oriental kʰis 'pedra dura')
- -kʰe- (cf. reduplicación en tol oriental)
- -ya (cf. Tol oriental yo 'árbore')
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
- ↑ Granberry, Julian (2012). "Lenguas indígenas del caribe" (PDF). Cuba Arqueológica 5 (1): 5–11.
- ↑ Guitar, Lynne (2005). "Following Linguistic Trails across Half a Millennium Provides New Answers to Old Questions". H-LatAm (H-Net).
- ↑ 4,0 4,1 Granberry, Julian, & Gary Vescelius (2004). Languages of the Pre-Columbian Antilles. Tuscaloosa, AL: University of Alabama Press. ISBN 0-8173-5123-X.
