Eugénio de Andrade

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Eugénio de Andrade
Eugénio de Andrade.jpg
Nome completoJosé Fontinhas Póvoa de Atalaia
AlcumeEugénio de Andrade
Nacemento19 de xaneiro de 1923
Lugar de nacementoFundão, Castelo Branco
Falecemento13 de xuño de 2005
Lugar de falecementoPorto
NacionalidadePortugal
Ocupaciónpoeta, escritor e tradutor
PremiosPremio Camões, Gran oficial da Orde militar de Santiago da Espada, Grã-Cruz da Ordem do Mérito, doutoramento honoris causa da Universidade do Porto e Prémio Seiva
Na rede
http://www.cm-fundao.pt/oquefazer/biblioteca
Bitraga: 2661 Musicbrainz: 87d95d90-c2ed-4493-860e-8e7d9d47be65 Discogs: 1573885 WikiTree: Fontinhas-1 Find a Grave: 212867898 Editar o valor em Wikidata
[ editar datos en Wikidata ]

José Fontinhas, nado en Póvoa de Atalaia (Beira Baixa) o 19 de xaneiro de 1923[1] e finado no Porto o 13 de xuño de 2005, foi un poeta, prosista e tradutor portugués, máis coñecido co pseudónimo de Eugénio Andrade. Premio Camões en 2001.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Nado no seo dunha familia labrega, herdou o desprezo polo luxo e a degradación que producen sobre a persoa. Ex funcionario público, con influencias da cultura grega e oriental, dunha profunda cultura literaria e excelente coñecedor da poesía española, deuse a coñecer como escritor en 1942 co seu libro de versos Adolescente, e algúns anos despois alcanzou notoriedade con As māos e os frutos (1948), considerado un dos libros máis importantes da literatura portuguesa actual. Defendeu a exactitude da linguaxe e non lle interesaron nunca o diñeiro e a fama.

Contemporáneo dos movementos neorrealista e surrealista, non acusa a influencia de practicamente ningún movemento literario do seu tempo, propondo unha poesía elemental, cuxa musicalidade só atopa precedentes na lírica medieval galaico-portuguesa e no poeta Camilo Pessanha, a quen adopta como mestre. Segundo as súas propias palabras, a pureza do seu verso «é simplemente paixón polas cousas da terra, na súa forma máis ardente e aínda non consumada».

Morreu no Porto o 13 de xuño de 2005, tras unha longa doenza, á idade de 82 anos.[2]

É un dos poetas portugueses máis traducido.[3] É tamén un dos poetas portugueses máis recoñecidos do século XX.

En Galicia recibiu no 2000 o Premio Celso Emilio Ferreiro.[4]

Obra[editar | editar a fonte]

  • Narciso, José Fontinhas. Lisboa: ed. do Autor, 1940.
  • Adolescente. Lisboa: Editorial Império, ed. do Autor, 1942.
  • Pureza. Lisboa: Lisboa: Livraria Francesa, 1945.
  • As māos e os frutos. Lisboa: Portugália,1948.
  • Os amantes sem dinheiro. Lisboa: Centro Bibliográfico, 1950.
  • As palavras interditas. Lisboa: Centro Bibliográfico,1951.
  • Até amanhā. Lisboa: Guimarães, 1956.
  • Coraçāo do dia. Lisboa: Iniciativas, 1958.
  • Mar de setembro. Fóra de mercado, tiraxd 115 ex., 1961. Lisboa: Guimarães, 1963, 2a ed.
  • Obstinato rigore. Lisboa: Guimarães,1964.
  • Obscuro domínio. Porto: Inova, 1971.
  • Véspera da água. Porto: Inova,1973.
  • Escrita da terra e outros epitáfios. Porto: Inova, 1974.
  • Limiar dos pássaros. Porto: Limiar, 1976.
  • Memória doutro rio. Porto: Limiar, 1978.
  • Matéria solar. Porto: Limiar, 1980.
  • O peso da sombra. Porto: Limiar, 1982.
  • Branco no branco. Porto: Limiar, 1984.
  • Aquela nuvem e outras. Porto: Asa,1986.
  • Contra a obscuridade. In PP-C, Lisboa: Círculo de Leitores, 1987.
  • Vertentes do olhar. Porto: Limiar, 1987.
  • O outro nome da terra. Porto: Limiar, 1988.
  • Rente ao dizer. Porto: Fundação Eugénio de Andrade, 1992.
  • Ofício de paciência. Porto: Fundação Eugénio de Andrade, 1994.
  • O sal da lingua. Porto: Fundação Eugénio de Andrade, 1995.
  • Lugares do lume. Porto: Fundação Eugénio de Andrade, 1998.
  • Os sulcos da sede. Madrid: Calambur-Editora Regional de Extremadura, 2001, texto portugués e Trad. de J. A. Cilleruelo; Vila Nova de Famalicão: Quasi Edições, 2007, 2a ed.
  • Poesia e prosa (1940-1979), 2 vol., 1980.
  • Poesia e prosa (1940-1980), 1981; 2a ed. e aumentada.
  • Poesia e prosa (1940-1986). Lisboa: Círculo de Leitores, 1987, 3 vol.

Prosa[editar | editar a fonte]

  • Os afluentes do silêncio. Porto: Inova, 1968.
  • História de égua branca. Porto: Asa, 1976. Con ilustracións de Manuela Bacelar.
  • Rosto precário. Porto: Limiar, 1979.
  • À sombra da memória. Porto: Fundação Eugénio de Andrade, 1993.

Traducións do autor[editar | editar a fonte]

  • Poemas de García Lorca, Coimbra: Coimbra, 1946.
  • Cartas portuguesas (atribuídas a Mariana Alcoforado), Porto: Inova, 1969.
  • Poemas e fragmentos de Safo, Porto: Limiar, 1974.
  • Dez poemas de García Lorca, Porto: Inova, 1978.
  • Dez poemas de Yannis Ritsos, Porto: Inova, 1978.
  • Federico García Lorca, Amor de Dom Perlimplim com Belisa em seu jardim, Lisboa: Delfos, 1986.
  • Trocar da rosa, Lisboa: Regra do Jogo, 1980.
  • Pequeno retábulo de S. Cristóvâo, de F. García Lorca, Porto: O Oiro do Dia, 1980.

Obra traducida a outras linguas peninsulares[editar | editar a fonte]

Ao castelán[editar | editar a fonte]

  • Antología poética 1940-1980. Versión de Ángel Crespo, Barcelona: Plaza & Janés, 1981.
  • Escritura de la tierra, III. Trad. de José Luís García Martín, Xerez da Frontera: Fin de Siglo [n.º 8], 1984.
  • Blanco en lo blanco. Trad. de Fidel Villar Ribot, Granada: Don Quijote, 1985.
  • Vertientes de la mirada y otros poemas en prosa. Trad. de Ángel Crespo, Madrid: Júcar, 1987.
  • Contra la oscuridad. Trad. de Fidel Villar, Pamplona: Pamiela, 1988.
  • El otro nombre de la tierra. Trad. de Ángel Campos Pámpano, Valencia: Pre-Textos, 1989.
  • Próximo al decir. Trad. de José Luis Puerto, Salamanca: Amarú, 1993.
  • La sal de la lengua. Trad. de Ángel Campos Pámpano, Madrid: Hiperión, 1999.
  • Aquella nube y otras. Trad. de Jesús Munárriz, ilust. de Beatriz Altheide, Madrid: Hiperión, 2002.
  • Oficio de paciencia. Trad. de José Luis Puerto, Madrid: Hiperión, 2002.
  • Lugares de la lumbre. Trad. Jesús Munárriz, Madrid: Hiperión, 2003
  • Los surcos de la sed. Trad. José Ángel Cilleruelo, Madrid. Calambur/Editora Regional de Extremadura, 2001.
  • Todo el oro del día. Trad. de Ángel Campos Pámpano, València: Pre-Textos/Editora Regional de Extremadura, 2004.
  • Materia solar y otros poemas. Trad. Ángel Campos Pámpano, Barcelona: Círculo Lectores-Galaxia Gutenberg, 2004.
  • La ciudad de Garret. Trad. de Martín López-Vega, Valencia: Pre-Textos, 2006.
  • Oscuro dominio. Trad. de Blanca Cebollero e Daniel Pelegrín, Madrid: Hiperión, 2011.

Ao asturiano[editar | editar a fonte]

  • Memoria d'outru riu. Trad. de Antonio García, Oviedo: Libros de Frou, 1985.
  • Contra la escuridade. Trad. de Antonio García, Oviedo: Academia de Língua Asturiana, 1987.
  • Les manes enceses. Antoloxia 1948-2001. Trad. Antonio García, Oviedo: Saltadera, 2014.

Ao catalán[editar | editar a fonte]

  • Matèria solar. Trad. de Vicent Berenguer, València: Gregal, 1987.
  • Obstinato rigore. Trad. de Manuel Guerrero, Barcelona: Edicions 62, 1991.
  • Ran del dir. Trad. de Xulio R. Trigo i Júlia Cortés, Lleida: Pagès, 1994.
  • Ofici de paciència. Trad. d’Antoni Xumet, col. “Trucs i Baldufes”, Pollença: El Gall Editor, 2008.
  • Memòria d'un altre riu. Trad. de Jordi Sebastià, Alzira: Bromera, 2016.

Ao éuskaro[editar | editar a fonte]

  • Uraren bezpera. Trad. de Maite González Esnal, Pamplona: Pamiela,1990.

Premios[editar | editar a fonte]

  • Grande Oficial da Ordem de Sant’Iago da Espada
  • Grã-Cruz da Ordem de Mérito
  • Prémio da Associação Internacional dos Críticos Literários
  • Prémio Europeu de Poesia da Comunidade de Varchatz (da ex-Jugoslávia)
  • Gran Premio de Poesía de Portugal (1989).
  • Premio «Vida Literaria» (2000) da Asociación Portuguesa de Editores (APE).
  • Primeeiro Premio «Extremadura» (2000).
  • Premio Camões en 2001.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ "Biografia de Eugénio de Andrade". eBiografia (en portugués). Consultado o 2020-04-13. 
  2. ↑ "Eugénio de Andrade - Biografia". Pensador (en portugués). Consultado o 2020-04-13. 
  3. ↑ "Uma biografia de Eugénio de Andrade". Uma biografia de Eugénio de Andrade. Consultado o 2020-04-13. 
  4. ↑ culturagalega.org (2000-12-19). "Por toda unha vida". culturagalega.org (en castelán). Consultado o 2020-04-13. 
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Eugénio_de_Andrade&oldid=6223041»