Miguel Catalán
.jpg)  | |
| Nome orixinal | (es) Miguel Antonio Catalán y Sañudo |
|---|---|
| Biografía | |
| Nacemento | (es) Miguel Antonio Santiago Dionisio Catalán y Sañudo 9 de outubro de 1894 Zaragoza, España |
| Morte | 11 de novembro de 1957 (63 anos) Madrid, España |
| Catedrático de universidade | |
| | |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | España |
| Educación | Universidade de Zaragoza Universidade Central |
| Actividade | |
| Ocupación | físico , químico , espectroscopista , profesor universitario , catedrático de bacharelato |
| Empregador | Universidade Complutense de Madrid Imperial College London Consello Superior de Investigacións Científicas |
| Membro de | |
| Profesores | Alfred Fowler (pt)  , Ángel del Campo y Cerdán (en) e Arnold Sommerfeld |
| Lingua | Lingua castelá |
| Familia | |
| Cónxuxe | Jimena Menéndez-Pidal |
| Fillos | Diego Catalán |
| Parentes | María Goyri (sogra) Ramón Menéndez Pidal (sogro) |
Miguel Antonio Catalán y Sañudo, nado en Zaragoza en 1894 e finado en Madrid en 1957, foi un espectroscopista español.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Nado en Zaragoza, despois de ter altas cualificacións no bacharel obtivo o seu título de Química na Universidade de Zaragoza (Premio extraordinario con 19 anos) e doutorouse en Madrid en 1917.
En 1920 comezou a traballar como investigador no Imperial College de Londres, tras renuncia á cátedra de instituto ('Cátedra de Institutos Generales y Técnicos') que conseguira. Examinando o espectro do arco de manganeso, determinou que o espectro óptico de átomos complexos consistía en grupos de liñas, que chamou "multipletes", entre as que existían regularidades características. Catalán demostrou que o estudo dos multipletes levaba a unha mellor comprensión dos estados de enerxéticos dos electróns atómicos, o que levaría ó spin eletrónico e ó Principio de exclusión de Pauli.
Por invitación de Arnold Sommerfeld traballou na Universidade de Múnic e, trala creación do Instituto de Física e Química de Madrid pola Fundación Rockefeller, en 1930 foi nomeado xefe da sección de espectroscopia. Foi convidado en numerosas ocasións dos laboratorios do National Bureau of Standards de Washington, D.C., na Universidade de Princeton e o MIT.
Publicou máis de 70 artigos científicos en revistas especializadas. En 1926 recibiu un premio da Real Academia de Ciencias (España) e en 1930 o premio internacional Pelfort. De 1950 en diante exerceu como director do Departamento de Espectros do Instituto de Óptica de Madrid do CSIC. En 1952 foi asesor da Joint Commission for Spectroscopy (Comisión Conxunta de Espectroscopia), o corpo regulador para este campo. En 1954 converteuse en membro da Real Academia de Ciencias (Madrid).
Ten postulada unha Táboa periódica dos elementos máis intuitiva que as de tipo 'Werner'.
O cráter lunar Catalán leva o seu nome.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Biografía de Miguel Antonio Catalán Sañudo en 'Biografías y Vidas' (en castelán)
- 'El exilio interior de Miguel Catalán', por José Manuel Sánchez Ron (en castelán)
