Aristarco de Samos

Aristarco de Samos.

Aristarco de Samos, nado contra o 310 a. C. e finado contra o 230 a. C., foi un filósofo da etapa helenística.

Traxectoria

Concretamente podemos dicir que foi un matemático e astrónomo grego e ademais que foi un dos primeiros personaxes en afirmar que a Terra e os demais planetas xiran ao redor do Sol. Por dita razón foi considerado por máis dun coma unha persoa demente. Aristarco foi coetaneo de Euclides e de Arquímedes, Segundo conta Aëtius Aristarco foi pupilo do filósofo Estratón de Lámsaco. As suas aportacions á astronomia foron recollidas por numerosos autores, asi Tolomeo recolle que Aristarco observou o solsticio do ano 281 a.C, e Arquímedes recolle na sua obra "O contador de area", a teoria heliocéntrica de Aristarco. Vitrubio atribue tamen a Aristarco a invención do "hemisphaerium", un reloxo de sol onde a sombra recorre un planisferio excavado nunha pedra cuadrada:"

Cálculo das distancias Terra, Lúa, Sol

Distancia Terra Lúa

Perante un eclipse lunar Aristarco calculou o tempo que tardaba a Lúa en percorrer a sombra que proxectaba a Terra na superficie luar, resultando ser a metade do tempo que duraba o eclipse. Polo tanto o diámetro da Lúa era de unhas dúas veces o diámetro da sombra da Terra, tamén calculou que a Lúa tardaba arredor de unha hora en saír da sombra da Terra, deducindo de tal xeito que a Lúa recorre nunha hora unha distancia equivalente ao seu diámetro. Como xa era coñecido na época que a Lúa tarda 29,5 días en completar unha órbita arredor da Terra, calculou a órbita da Lúa en diámetros lunares segundo a fórmula 29,5 días x 24 horas = 708 diámetros. Con estes datos na súa man calculou mediante trigonometría que o radio da Terra é 2,85 veces o radio da Lúa (en realidade o cálculo real é de 3,66 veces). Sabendo o radio, calculou la distancia Terra - Lúa aplicando os resultados anteriores, deulle unha distancia Terra-Lúa de 225,4 radios lunares, unhas 79 veces o radio da Terra, (a distancia media real á Lúa é de 60 radios terrestres).

Aristarco calculou o ángulo entre o Sol e a Lúa cando a Lúa está en cuarto minguante ou crecente, cando o ángulo ''α'' entre o Sol e a Lúa é de 90º. Entón medindo o ángulo β entre o Sol e a Terra pódese resolver o triángulo. Sendo β igual a 90º menos o ángulo solar na Terra, dandolle 87º graos, de onde o ángulo solar resultaba ser de 3º. O sen 3º é igual a 1/19, polo que deduciu que a distancia Terra Sol era 19 veces a distancia Terra Lúa.  

Distancia Terra Sol

Aristarco calculou o ángulo entre o Sol e a Lúa cando a Lúa está en cuarto minguante ou crecente, cando o ángulo ''α'' entre o Sol e a Lúa é de 90º. Entón medindo o ángulo β entre o Sol e a Terra pódese resolver o triángulo. Sendo β igual a 90º menos o ángulo solar na Terra, da 87º graos, de onde o ángulo solar resultaba ser de 3º. O sen 3º é igual a 1/19, polo que deduciu que a distancia Terra Sol era 19 veces a distancia Terra Lúa, o cal é errado.Aínda que o seu modelo xeométrico era correcto os seus datos de observación eran inexactos, desviándose un 3 por cento dos datos reais, dado que a observación do ángulo β era moi difícil para os medios da súa época, en realidade o ángulo só difire dos 90º graos unha sexta parte dun grao, de onde se deriva que o sen 1/6º é igual a 1/344, e onde resulta que a distancia media real entre a Terra e o Sol é de 344 veces a distancia entre a Terra e a Lúa.

A pesares dos erros nos seus cálculos, o mais salientable foi que no século III a. C. fose quen de calcular as distancias entre a Terra, a Lúa, e o Sol, baseándose en observacións astronómicas ou experimentais, (o que tamén mostra o seu profundo coñecemento dos eclipses) abrindo o camiño para que outros astrónomos, como Tolomeo ou Arquímedes, volverán a facer os mesmos cálculos cos seus propios datos experimentais, e nos permitisen coñecer a distancias entre o Sol, a Lúa, e a Terrra, eiqui radica a xenialidade de Aristarco.

---

Este artigo sobre unha personalidade é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---