Morgado: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva

← Edición máis vella Edición máis nova →

Contido eliminado Contido engadido

En liña

Revisión como estaba o 24 de abril de 2011 ás 14:18

O morgado é a práctica de repartir a herdanza de xeito desigual, transmitindo a parte principal dos bens a un dos herdeiros, tradicionalmente o primoxénito varón. O morgado instaurouse na Galiza na Baixa Idade Media como parte do proceso da formación das liñaxes na nobreza galega baixomedieval. Estes bens tiñan carácter inalienábel e indivisíbel, debendo permanecer para sempre no seo da familia.

Institucións similares existiron noutros países europeos, dando lugar á posición social da aristocracia, de forma que o groso do patrimonio dunha familia non se diseminaba, senón que só podía aumentar. Estas institucións non eran exactamente o mesmo, asi o majorat, instituído por Napoleón e regulado no estatuto do 1 de marzo de 1808 como forma de transmisión dos títulos de nobreza e os seus bens asociados. Na comunidade polaco-lituana, o seu nome era ordynacja e foi introducido a finais do século XVI polo rei Stefan Batory.

O mayorazgo castelán

O mayorazgo é creado mediante as Leis de Toro en 1505, baixo o reinado dos Reis Católicos (malia que a raíña xa morrera, deixara estabelecida a súa vontade no testamento). A súa función era controlar o fraccionamento dos bens dun nobre que producían as herdanzas e as vendas, como un medio de manter o seu poder económico. Algunhas familias da incipiente burguesía castelá acolléronse tamén a esta figura legal.

A creación dun mayorazgo comezaba usualmente coa vinculación dun solar ou casa solar. Ás veces, estes vínculos incluían un título nobiliario, que pasaba xunto ao resto de bens, mentres que a todos os excluídos do morgado se lles provía dalgún xeito a condición de fidalguía. A institución contemplaba a posibilidade de engadir novos bens ao vínculo, pero os bens xa vinculados non poderían ser alienados nin repartidos en herdanza.

A institución do mayorazgo foi a culminación dunha serie de privilexios outorgados aos nobres casteláns por Henrique IV de Castela, quen foron logo os principais favorecidos no outorgamento de cargos de goberno polos Reis Católicos. O estamento nobiliario castelán fíxose así máis poderoso e influente que o dos outros reinos que compuñan os seus dominios.

Decadencia

Este sistema de vinculacións económicas foi criticado no Informe no Expediente da Lei Agraria escrito por Gaspar Melchor de Jovellanos a pedido da Sociedade Económica de Amigos do País madrileña, cuxa consecuencia directa foi a desamortización de Manuel Godoy en 1798.

A institución do morgado estivo vixente até a Lei Desvinculadora de 1820 que suprimiu todos os vínculos. A pesar diso perdurou algún tempo nalgunhas zonas mediante unha artimaña legal, xa que a lei non contemplou as doazóns entre vivos. O posuidor do morgado dáballo ao seu fillo como achega ao seu matrimonio, o fillo pasaba a ser o novo señor e os seus pais a gozar do usufruto por vida da metade da casa solar.

A partir dese momento, con contadas excepcións, as subdivisións por herdanza da maioría das grandes casas españolas fixeron que perdesen paulatinamente o seu pasado esplendor e poder.

Bibliografía

García Cárcel, Ricardo y otros; Historia de España. Tomo 5: A España d século XVI; Espasa; España.(en castelán)

@@ Liña 1: / Liña 1: @@
-Chámase '''morgado''' á práctica de repartir a [[herdanza]] de xeito desigual, transmitindo a parte principal dos bens a un dos herdeiros, tradicionalmente o primoxénito varón. O morgado instáurase na [[Galiza]] na [[Baixa Idade Media]] como parte do proceso da [[formación das liñaxes na nobreza galega baixomedieval]]. Estes bens tiñan carácter inalienábel e indivisíbel, debendo permanecer para sempre no seo da [[familia]].
+O '''morgado''' é a práctica de repartir a [[herdanza]] de xeito desigual, transmitindo a parte principal dos bens a un dos herdeiros, tradicionalmente o primoxénito varón. O morgado instaurouse na [[Galiza]] na [[Baixa Idade Media]] como parte do proceso da [[formación das liñaxes na nobreza galega baixomedieval]]. Estes bens tiñan carácter inalienábel e indivisíbel, debendo permanecer para sempre no seo da [[familia]].
 Institucións similares existiron noutros países europeos, dando lugar á posición social da [[aristocracia]], de forma que o groso do patrimonio dunha familia non se diseminaba, senón que só podía aumentar. Estas institucións non eran exactamente o mesmo, asi o ''majorat'', instituído por Napoleón e regulado no estatuto do [[1 de marzo]] de [[1808]] como forma de transmisión dos títulos de nobreza e os seus bens asociados. Na comunidade polaco-lituana, o seu nome era ''ordynacja'' e foi introducido a finais do século XVI polo rei Stefan Batory.
 ==O ''mayorazgo'' castelán==
-O ''mayorazgo'' é creado mediante as Leis de [[Toro]] en [[1505]], baixo o reinado dos [[Reis Católicos]] (embora a raiña xa morrera, deixara estabelecida a súa vontade no testamento). A súa función era controlar o fraccionamento dos bens dun nobre que producían as herdanzas e as vendas, como un medio de manter o seu poder económico. Algunhas familias da incipiente burguesía castelá acolléronse tamén a esta figura legal.
+O ''mayorazgo'' é creado mediante as Leis de [[Toro, España|Toro]] en [[1505]], baixo o reinado dos [[Reis Católicos]] (malia que a raíña xa morrera, deixara estabelecida a súa vontade no testamento). A súa función era controlar o fraccionamento dos bens dun nobre que producían as herdanzas e as vendas, como un medio de manter o seu poder económico. Algunhas familias da incipiente burguesía castelá acolléronse tamén a esta figura legal.
 A creación dun ''mayorazgo'' comezaba usualmente coa vinculación dun solar ou casa solar. Ás veces, estes vínculos incluían un [[título nobiliario]], que pasaba xunto ao resto de bens, mentres que a todos os excluídos do morgado se lles provía dalgún xeito a condición de [[fidalguía]]. A institución contemplaba a posibilidade de engadir novos bens ao vínculo, pero os bens xa vinculados non poderían ser alienados nin repartidos en herdanza.
@@ Liña 13: / Liña 13: @@
 Este sistema de vinculacións económicas foi criticado no ''Informe no Expediente da Lei Agraria'' escrito por [[Gaspar Melchor de Jovellanos]] a pedido da Sociedade Económica de Amigos do País madrileña, cuxa consecuencia directa foi a [[desamortización]] de [[Manuel Godoy]] en [[1798]].
-A institución do morgado estivo vixente até a Lei Desvinculadora de [[1820]] que suprimiu todos os vínculos. A pesar diso perdurou algún tempo nalgunhas zonas mediante unha artimaña legal, xa que a lei non contemplou as doazóns entre vivos. O posuidor do morgado dáballo ao seu fillo como achega ao seu matrimonio, o fillo pasaba a ser o novo señor e os seus pais a gozar do usufructo por vida da metade da casa solar.
+A institución do morgado estivo vixente até a Lei Desvinculadora de [[1820]] que suprimiu todos os vínculos. A pesar diso perdurou algún tempo nalgunhas zonas mediante unha artimaña legal, xa que a lei non contemplou as doazóns entre vivos. O posuidor do morgado dáballo ao seu fillo como achega ao seu matrimonio, o fillo pasaba a ser o novo señor e os seus pais a gozar do usufruto por vida da metade da casa solar.
 A partir dese momento, con contadas excepcións, as subdivisións por herdanza da maioría das grandes casas españolas fixeron que perdesen paulatinamente o seu pasado esplendor e poder.