Conversa:Ferrado

Untitled

A maiores de ser medida de superficie, que ninguén discute, dicimos que o ferrado é unha medida de masa (para grans, legumes, sementes, etc., de 12 a 20 kg) e unha medida de volume: medida para elementos agrarios que coincide coa medida dun caixón trapezoidal. Ben sei que masa e volume non é o mesmo pero neste caso o que mide o ferrado é un volume de produto que pesa máis ou menos. É dicir, que en definitiva estamos falando do mesmo, quizais con maior atención ó volume, como que compra por mans (de sardiñas), sacos (de patacas) ou carros (de leña). Dada, precisamente, a variabilidade dos pesos, o que interesaba era o volume de produto, o vulto. Cambiareino se ninguén mo discute nun par de días. Pedro --Lameiro ^(conversa) 15:50, 3 de xaneiro de 2011 (UTC)

Unha aclaración: un ferrado de terra (superficie) é aquela cantidade de terreo necesaria para producir un ferrado de grao (volume ou masa, coa súa correspondencia). Polo menos así era en orixe, antes de que se uniformase nalgunhas zonas (500 m2), e de aí a disparidade de medidas segundo a comarca ó pasalo ó Sistema Métrico. Xoacas_{(ti si que es lindo, ho)} 15:53, 3 de xaneiro de 2011 (UTC)

• Pois mételle man, Pedro. --Atobar ^{(conversa comigo)} 16:48, 3 de xaneiro de 2011 (UTC)
  • Suxestiva etimoloxía, que nunca escoitara. Ten un problema: se uns 500 m2 de terra só producen 12-20 kg de colleita moito me temo que os nosos labregos pasarían unha fame negra. Eu son urbanita e non che sei moito, pero paréceme unha produtividade ridícula: un saco de patacas, 50 kg, necesitarían máis de 1.500 m2. Eladio Rodríguez fai procede-lo ferrado de volume do listón de ferro que reforzaba o bordo, pero nada di da orixe do ferrado de superficie. Preguntarei por aí a ver que me contan. Pedro --Lameiro ^(conversa) 16:52, 3 de xaneiro de 2011 (UTC)

Quizais é unha tontería o que vou dicir, pero é a primeira idea que me vén a cabeza: Xoacas fala de medida de superficie para producir grao, non patacas. Quizais a medida é previa á chegada das patacas e do millo (máis produtivo, non?). Quizais agora, século XXI de tranxénicos e sulfitos, nos pareza pouco, pero no seu momento 12-20 kg debía ser unha boa colleita de trigo. --Estevo(aei)^{pa o que queiras...} 17:33, 3 de xaneiro de 2011 (UTC)

Neste documento do século XVIII de Fisterra [1]: un ferrado de terra de boa calidade dá catro ferrados de cereais (64 kg) mentres que o de terceira calidade dá dous ferrados, 1 ferrado que produza un ferrado creo que levaría á fame para esa familia.--Cheluco 17:53, 3 de xaneiro de 2011 (UTC)

A pregunta 9 dese documento pode aclarar o asunto: Dise que nun ferrado de trigo prántase un ferrado de semente (de liño é algo máis, e de millo bastante menos). Entón, un ferrado de superficie podería ser o terreo onde se sementa un ferrado de peso, non onde se recolle un ferrado. --Estevo(aei)^{pa o que queiras...} 17:59, 3 de xaneiro de 2011 (UTC)

Así si que podería ser.--Cheluco 18:02, 3 de xaneiro de 2011 (UTC)

Vale, pode ser, pero con dous matizacións: sería aplicable ó centeo e en Fisterra. Se sementan outras cousas as cantidades varían bastante. Mariño Ferro dá datos referidos a 1890-1906 dunhas producións de 54,5 kg de centeo, 31,5 de trigo, 21,5 de millo americano (mijo do país é outra cousa) ou ... ¡411 kg! de patacas. Outra cousa: un ferrado = 1 tega = 2 tegos (DdD). Pero bueno, o meu problema, que non quero que se escqueza, era sobre o ferrado de masa e o ferrado de volume: ¿alguén o ve como conceptos diferentes? Pedro --Lameiro ^(conversa) 18:26, 3 de xaneiro de 2011 (UTC)

Recoñezo que falo sen documentar, e por iso só podo dar respostas vagas. A idea de que o volume dun ferrado corresponda á semente paréceme interesante. Incluso podería corresponder, non co volume de millo, senón co de millo miúdo (de uso xeral antes da chegada do millo), dependendo da antigüidade do ferrado como unidade de medida de uso común (o millo chegou no século XVII). É certo que o millo non se dá en toda Galicia, e que nas zonas de montaña os cereais son predominantes, sobre todo centeo. En calquera caso eu manexo a idea de que hai unha relación entre o volume de grao e a superficie da terra que o produce. E sobre o que pregunta Lameiro, novamente sen documentarme, tamén teño a idea de que as medidas dos áridos tradicionalmente fanse en volume, sexa para o pago de rendas ou foros, ou de maquías nos muíños. Eu anímote a que lle metas o dente, Pedro, vaiche ser interesante. Xoacas_{(ti si que es lindo, ho)} 21:15, 3 de xaneiro de 2011 (UTC)

Otrosí digo: se tes a man un libro de Abel Bouhier titulado La Galice: essai géographique s'analyse e d'interpretation d'un vieux complexe agraire, bótalle unha ollada. Fala destes temas e de mil máis, non se pode entender o sistema agrario tradicional galego e a súa raigame remotísima sen ler o traballo deste bretón. Hai unha edición en galego feita pola Xunta a mediados dos anos 80, se non lembro mal. É difícil de atopar fóra de bibliotecas. Xoacas_{(ti si que es lindo, ho)} 21:18, 3 de xaneiro de 2011 (UTC)