Artesa

Unha artesa,^[1] tamén denominada maseira,^[2] é un moble ou recipiente grande de madeira, xeralmente con catro patas e tampa, máis estreito no fondo que por arriba, no que se amasa o pan.

Amasado do pan

Empregábase para mesturar a fariña, a auga, o sal e o lévedo, para facer a masa que posteriormente se metería no forno para facer pan.^[3] O elemento principal no amasado do pan é o lévedo. Obtíñase a partir da masa anterior. Gardábase un pedazo de masa nunha ola e poñíase a carón do lume, daquela esta fermentaba ou facíase. Ó arrefriar gardábase na artesa. Cando chegaba o día de amasar, tarefa fatigosa, ó mediodía ou pola noitiña, a muller quitaba da ola o lévedo, limpa de codia e balor, depositábaa na artesa engadindo auga e fariña, logo amasábase para finalmente ir ó forno.^[4]

Outros usos

A mecanización nos obradoiros de panadería e as novas tecnoloxías en fornos de pan relegaron a artesa a un uso decorativo.

Fraseoloxía

Refraneiro

A que come da artesa, non come da mesa.^[5]

Poesía

No poema de Rosalía "Miña casiña, meu lar", de Follas Novas.

Atopei fariña munda,

Un puñiño a todo dar.

Vino no fondo da artesa.

Púxenme a Dios alabar.

Recitados

Disme que non teño rendas

Para manter a muller:

Teño fariña na artesa,

Amásea se quer comer.^[6]

Galería

Artesa a carón dunha lareira. Museo da rexión de Marsella, en Château-Gombert.
Pétrin provenzal.
Figura de muller amasando a masa, século V a. C. Staatliche Antikensammlungen, Múnic.
Panadeira facendo a masa nunha artesa. Figura dun belén.