Adxuvante
Un adxuvante[1] (do latín adiuvare, axudar) é un axente farmacolóxico ou inmunolóxico que acompaña o efecto doutros axentes. En inmunoloxía, os adxuvantes inmunolóxicos son compostos químicos orgánicos ou inorgánicos, macromoléculas ou células enteiras de certas bacterias mortas, que potencian a resposta inmunitaria a un antíxeno. Poden incluírse entre os compoñentes dunha vacina para potenciar a resposta inmunitaria do receptor ao antíxeno subministrado, o que minimiza a cantidade de material estraño que debe ser inxectado.[2][3] Os adxuvantes utilízanse tamén na produción de anticorpos en animais inmunizados. Os adxuvantes máis comunmente utilizados son o hidróxido de aluminio e o aceite de parafina.[2][3] Por outra parte, en farmacoloxía, os adxuvantes farmacéuticos son fármacos que teñen poucos ou ningún efecto farmacolóxico por si mesmos, pero poden incrementar a eficacia ou potenciar a outros fármacos administrados ao mesmo tempo.
Adxuvantes inmunolóxicos[editar | editar a fonte]
Os adxuvantes inmunolóxicos engádense ás vacinas para estimular a resposta do sistema inmunitario ao antíxeno diana, pero por si mesmos non confiren inmunidade. Os adxuvantes poden actuar de varios xeitos á hora de presentar o antíxeno ao sistema inmunitario. Os adxuvantes poden actuar como un depósito do antíxeno, presentándoo durante un longo período de tempo, o que maximiza a resposta inmunitaria antes de que o corpo elimine o antíxeno. Exemplos de adxuvantes de tipo depósito son as emulsións de aceites. Os adxuvantes poden tamén actuar como irritantes que causan que o corpo recrute e amplifique a súa resposta inmune.[4] As vacinas do tétano, difteria, e pertussis, por exemplo, conteñen cantidades mínimas de toxinas producida por cada unha das bacterias diana implicadas, pero tamén conteñen algo de hidróxido de aluminio como adxuvante.[5] Os sales de aluminio son adxuvantes comúns en moitas vacinas desde hai uns 70 anos.[6] O sistema inmunitario do corpo desenvolve unha antitoxina contra as toxinas bacterianas, non contra o aluminio, pero non respondería con forza dabondo sen a axuda do adxuvante aluminio.
Mecanismos de acción dos adxuvantes[editar | editar a fonte]
Os adxuvantes necesítanse para mellorar as respostas inmunitarias adaptativas aos antíxenos. Esta reacción está mediada por dous tipos principais de linfocitos, as células B e T. Algúns adxuvantes, como o alume, funcionan como sistemas de entrega do produto que crean depósitos que atrapan os antíxenos no sitio de inxección, o que fai que estes se liberen lentamente e realicen unha estimulación continua do sistema inmunitario.[7] Os compostos de alumino son os adxuvantes máis comúns na vacinación humana. Utilízanse en vacinas como as da difteria, tétano, pertussis, papilomavirus humano, e da hepatite.[8]
Os adxuvantes poden potenciar a resposta inmunitaria dos seguintes modos:
- aumentan a presenza do antíxeno no sangue
- axudan a absorber as células presentadoras do antíxeno
- activan os macrófagos e linfocitos
- apoian a produción de citocinas.
Os adxuvantes como axentes estabilizantes[editar | editar a fonte]
Aínda que os adxuvantes inmunolóxicos víronse tradicionalmente como susbstancias que axudan á resposta inmunitaria ao antíxeno, os adxuvantes tamén evolucionaron como substancias que poden axudar na estabilización de formulacións de antíxenos, especialmente en vacinas administradas a animais.[4]
Tipos de adxuvantes[editar | editar a fonte]
- Compostos inorgánicos: alume, hidróxido de aluminio, fosfato de aluminio, fosfato de calcio hidróxido.
- Aceite mineral: aceite de parafina
- Produtos bacterianos: bacterias mortas da especie Bordetella pertussis, os toxoides de Mycobacterium bovis.
- Produtos orgánicos non bacterianos: escualeno, timerosal.
- Sistema de entrega do produto: deterxentes (Quil A)
- Citocinas: IL-1, IL-2, IL-12.
- Combinacións: adxuvante completo de Freund, adxuvante incompleto de Freund.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Diccionario galego de termos médicos. Real Academia de Medicina e Cirurxía de Galicia. Dirección Xeral de Política Lingüística - Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. Santiago de Compostela, 2002. Páxina 18. [1] Arquivado 10 de agosto de 2013 en Wayback Machine.
- ↑ 2,0 2,1 "ABC News: Swine Flu Vaccine: What The Heck Is an Adjuvant, Anyway? (2009)". Abcnews.go.com. 2009-08-11. Consultado o 2010-06-14.
- ↑ 3,0 3,1 "Definition of immunological adjuvant -- NCI Dictionary of Cancer Terms". www.cancer.gov. Consultado o 2010-08-27.
- ↑ 4,0 4,1 "Adjuvants as stabilizing agents". Benchmark Biolabs, Inc. Arquivado dende o orixinal o 01 de setembro de 2012. Consultado o 2013-05-19.
- ↑ "Boostrix Prescribing Information" (PDF). GlaxoSmithKline. 2009. Arquivado dende o orixinal (pdf) o 03 de setembro de 2013. Consultado o 19 de maio de 2013.
- ↑ Clapp, Tanya; Siebert, Paul; Chen, Dexiang; Jones Braun, Latoya (2011). "Vaccines with aluminium-containing adjuvants: Optimizing vaccine efficacy and thermal stability". Journal of Pharmaceutical Sciences 100 (2): 388–401. PMID 20740674. doi:10.1002/jps.22284.
- ↑ Leroux-Roels G., 2010. Unmet needs in modern vaccinology adjuvants to improve the immune response. Vaccine. 28S(3):C25-3.
- ↑ Marrack, Philippa; Amy S. McKee; Michael W. Munks (2009). "Towards an understanding of the adjuvant action of aluminium". Nature Reviews Immunology 9 (4): 287–293. ISSN 1474-1733. doi:10.1038/nri2510.
