Don Saturio

Don Saturio é unha colección editorial de traducións de obras teatrais realizadas por Francisco Pillado Mayor, así como unha revista monográfica sobre o teatro na que Pillado participou tamén como coordinador. Toma o seu nome dun personaxe da obra teatral de Castelao Os vellos non deben de namorarse.

Localízase nos anos 80 durante a recuperación do teatro en galego. Responde á intención dun grupo de autores de potenciar e normalizar o teatro en Galiza, tanto de obras na nosa lingua como de diferentes compañías, representacións e difusión.

Obras

A colección incluía tres obras: Maxia Vermella, Sobre os males que provoca o tabaco e outras pezas, e As tres irmás.

Maxia vermella

Maxia vermella foi escrita polo dramaturgo belga Michel de Gherderode en 1931. A obra traducida por Pillado Mayor estreouse na Coruña en 1991, baixo a dirección de Fernándo Morán, co título As gargalladas do espectro.

A acción de Maxia vermella transcorre na Idade Media flamenga, nun caserón. Nela están o dono da casa, que é un vello avaro, a súa muller, un frade e un mendigo. Alí chega un cabaleiro, quen promete concederlle a inmortalidade ao avaro ademais de darlle a fórmula para crear ouro. Dalgunha maneira, acaban borrachos participando nunha orxía e logo asasínanse a coiteladas. Ao final o avaro é perseguido e tamén asasinado por todo o pobo, enfadado por telo enganado repartindo moedas de ouro falsas.

Nesta obra presentase a conciencia humana enfrontada a pecados capitais como a avaricia ou a luxuria.

Sobre os males que provoca o tabaco e outras pezas

É unha peza do dramaturgo ruso Antón Chékhov escrita en 1987. Reeditouse en 1991 xunto á obra Tráxico á forza en Sotelo Blanco Edicións. Reúne textos breves nos que se contén a peculiar forma de ver o mundo do escritor. Ademais da peza que lle dá o título, o libro recolle outras dúas obras teatrais do autor.

As tres irmás

Tamén de Chékhov, foi estreada en Vigo no 1987 polo Centro Dramático Galego.

Tres irmás, Olga, Irina e Macha, viven durante moitos anos co seu irmán Andrei. Olga, solteira que ve os anos pasar e marchar as oportunidades de casar; Macha, esposa dun antigo profesor que aos poucos percibe a mediocridade do marido; e Irina, a máis nova, que é a única que aínda ten esperanzas sobre o futuro.

Todas idealizan Moscova como a súa única salvación, o lugar onde pasaran a súa feliz infancia, e desexan marchar para alá; porén, co paso do tempo o proxecto é sempre adiado debido á vida provinciana que levan.

O comandante Verchinin e o seu destacamento chegan á provincia, iniciando un interese por Macha, outro dous oficiais cortexan a Irina. En canto comezan os problemas entre as tres irmás, Natália, esposa de Andrei, pasa a dominar a casa.

O destacamento retírase da cidade, levando a esperanza de Macha e Irina, cuxo pretendente morre nun duelo. En canto a Olga, confórmase aceptando o cargo de directora da escola. As tres abandonan así os seus soños de mudanza.

Revista Don Saturio

Don Saturio é unha revista monográfica de cultura que versa sobre o teatro. Consta de cinco números publicados entre os anos 1980 e 1982. Foi dirixida por Celestino Ledo López e coordinada por Francisco Pillado Mayor. Abrangue toda a información pertencente á actualidade teatral neses dous anos, con críticas, recomendacións ou incluso publicacións de obras completas.

Na presentación da revista, no primeiro dos seus números (novembro-decembro 1980), fálase da intencionalidade da revista. Fai referencia ao crecemento do Teatro Galego “a pesar dos malos tempos que corren” e cren que o boletín será de gran axuda para o teatro aínda que sexa de poucos recursos.

Din que “a independencia é para nós un principio fundamental e necesario, xunto coa defensa e o desenvolvemento da nosa lingua”. Ocuparanse de dar a súa atención aos grupos que fagan teatro galego e ao teatro infantil. Haberá información gráfica, entrevistas e conversas. Ocuparanse do teatro en toda Galiza e pídenlle a todos os grupos que lles envíen información. A revista sairá cada dous meses.

Na maioría das publicacións desta revista, dedícase algún artigo a facer unha crítica á indiferenza que presenta o pobo galego en xeral perante o noso teatro. Repróchase que as compañías e grupos non tiñan o recoñecemento que se merecían, non se vía como unha profesión seria, apenas contaban con axudas e subvencións… Tamén analízase a falta de difusión nos medios de comunicación, de maneira que a información sobre os espectáculos dificilmente podería chegar ao público. Por último critícase este público e a súa falta de compromiso co teatro galego, pois parece que á maioría da xente non lle interesaba o máis mínimo.

Por outra banda, tamén inclúense valoracións positivas sobre os avances e melloras na materia, como a creación da Asociación de Profesionais do Teatro Galego, que pretende acabar coas dificultades dos actores; ou o nacemento da compañía de teatro Luís Seoane, cunha multitude de propostas e unha excelente recepción por parte do público.

Ademais desta crítica xeral ao teatro galego, na revista inclúense críticas a obras teatrais concretas que se estaban a representar nos anos de publicación da revista. Coméntase a representación atendendo a todos os aspectos da mesma, valorando a posta en escena da compañía, o director, os actores individualmente e mesmo a iluminación. Algunhas das obras son Dous perdidos nunha noite suxa, As criadas, Pedro Madruga, A casa das tres lúas, Ensaio Festivo para unha marcha fúnebre ou As nubes.

Obras completas

• A boda do latoeiro de John M. Synge
• O Escorial, de Michel de Gherderode.

Ambientado no século XVI, un rei e o seu bufón esperan no salón do trono a morte da raíña (que non aparece en escena en ningún momento). O bufón propón un xogo que consiste en inverter os papeis destes dous personaxes. O poder cambia de man unha e outra vez, revelándose a realidade dos seus sentimentos. Ao final, a orde restablécese e o bufón paga coa vida a súa imprudencia.

A obra estreouse en París en 1948, e a tradución de Pillado Mayor aparece en 1982, incluído no Boletín de teatro Don Saturio número 4.

Información xeral

A revista Don Saturio ofrece en cada número, na sección O teatro que podemos ver, unha relación dos espectáculos representados polas distintas compañías dispoñibles no momento da publicación, ademais de información sobre o lugar e un teléfono de contacto. Dalgunhas destas obras fanse críticas e amplíase a información noutras partes da revista ou mesmo noutros números.

Véxase tamén

Bibliografía

• Vilavedra, Dolores, ed. (1997). Diccionario da literatura galega. Publicacións Periódicas II. Vigo: Editorial Galaxia. ISBN 84-8288-137-X.