Aitinos

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Os aitinos (Aythynae) son unha subfamilia de aves anseriformes da familia dos anátidos. Comprende unhas 16 especies (algúns deles chamados parrulos mergulladores) que, aínda que morfoloxicamente son próximas aos parrulos convencionais da subfamilia dos anatinos (Livezey, 1986), presentan algunhas marcadas diferenzas, como na estrutura da traquea. Datos de secuencias de ADN mitocondrial do citocromo b e da subunidade 2 da NADH deshidroxenase indican que os patos mergulladores están bastante afastados dos parrulos prototípicos, e que as semellanzas externas se deben a evolución converxente.[1]

Alternativamente (por exemplo Terres, 1991),[2] cercetas, parrulos e mergulladores dos xéneros Marmaronetta, Netta e Aythya son situados como unha tribo Aythyini nunha subfamilia Anatinae, a cal comprenderían todas as aves semellantes aos parrulos, agás os do xénero Dendrocygna (cisnes arborícolas) que son incluídos xunto cos gansos na subfamilia Anserinae.

Existen outros parrulos que se mergullan mais que non pertencen a esta subfamilia, por exemplo: o pato rabeiro ou parrulo rabudo (Clangula hyemalis), os patos pentumeiros, os mergulladores do xénero Bucephala, os mergos dos xéneros Mergus e Lophodytes e os éideres dos xéneros Somateria e Polysticta, todos pertencentes á subfamilia Merginae.

Distribución[editar | editar a fonte]

Aínda que a subfamilia Aythyinae é cosmopolita, a maioría dos membros son nativos do Hemisferio Norte e inclúen a varios dos parrulos máis comúns deste hemisferio.

Historia natural[editar | editar a fonte]

Non todos os parrulos deste grupo mergullan, os do xénero Netta non o fan, mais os outros aliméntanse principalmente mergullando. Os do xénero Netta aliméntanse na superficie de forma semellante aos parrulos da familia Anatinae.

Os patos deste grupo son gregarios, atópanse maiormente en augas doces ou en esteiros, aínda que o pato bastardo vólvese mariño durante o inverno setentrional. Son fortes voadoras. As súas ás anchas, de punta roma requiren de batidas de ás máis frecuentes cás de moitos patos e engalan con certa dificultade. As especies do norte tenden a ser migratorias; as do sur non migran, aínda que o parrulo mergullador australiano viaxa longas distancias de forma irregular en resposta á choiva. Estes parrulos non camiñan tan ben coma os patos de Anatinae, as súas patas tenden a estar situadas máis atrás no corpo para axudar na propulsión cando están baixo a auga.

Sistemática[editar | editar a fonte]

Aquí son incluídos os tres xéneros usualmente considerados na tribo Aythyini. A cerceta pardilla que é do xénero monotípico Marmaronetta, con todo semella moi distinta e podería ter diverxido antes da separación de Anatinae e Aytyinae segundo indican caracteres morfolóxicos (Livezey, 1986),[3] e moleculares (Johnson & Sorenson, 1999).[1] O probablemente extinto parrulo cabecirrosa, antes tratado separadamente no xénero Rhodonessa, suxeriuse que pertence a Netta (Livezey, 1998,[4] en contrario a Livezey, 1986[3]), pero isto foi cuestionado (Colar et al., 2001).[5] As análises de secuencia de ADN, que resolverían probablemente esta contradición, non se puideron realizar aínda por falta de mostras axeitadas. Podería ser unha diverxencia temperá dentro da liñaxe de Aythyinae.[3] A análise molecular de Johnson & Sorenson (1999)[1] tamén suxire que o parrulo carolino en:White-winged Wood Duck debería ser situado nun xénero monotípico Asarcornis, o cal é bastante próximo a Aythya e podería pertencer dentro desta subfamilia.

FAMILIA ANATIDAE

Notas[editar | editar a fonte]

  1. 1,0 1,1 1,2 Johnson, Kevin P. & Sorenson, Michael D. (1999): "Phylogeny and biogeography of dabbling ducks (genus Anas): a comparison of molecular and morphological evidence." Auk 116(3): 792?805. PDF fulltext (texto completo) Arquivado 05 de febreiro de 2007 en Wayback Machine.
  2. Terres, John K. & National Audubon Society (1991): The Audubon Society Encyclopedia of North American Birds. Wings Books, New York. ISBN 0-517-03288-0
  3. 3,0 3,1 3,2 Livezey, Brad C. (1986): A phylogenetic analysis of recent anseriform xera using morphological characters. Auk, 103(4): 737-754. PDF fulltext Arquivado 05 de agosto de 2010 en Wayback Machine.
  4. Livezey, Brad C. (1998): A phylogenetic analysis of modern pochards (Anatidae: Aythyini). Auk, 113(1): 74?93. PDF fulltext Arquivado 04 de xuño de 2010 en Wayback Machine.
  5. Colar, Nigel J.; Andreev, A. V.; Chan, S.; Crosby, M. J.; Subramanya, S. & Tobias, J. A. (editors) (2001): Pink-headed Duck. In:Threatened Birds of Asia: The BirdLife International Rede Data Book, p.489-501. BirdLife International. ISBN 0-946888-44-2