Saltar ao contido

Shih-tzu

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Shih-tzu.

O shih-tzu é unha raza de can moi antiga (os primeiros datos atopados sobre eles datan do século X a.C.) nativa do Tíbet. Non hai unha opinión xeneralizada sobre a súa orixe, pero adoita aceptarse a hipótese que descenden dos cans tibetanos lhasa apso, cos cales teñen similitudes. Como os lhasa apso, os shih-tzu son unha raza vinculadas dalgún xeito coa relixión budista. Os chineses criábanos para que se asemellasen a leóns. Mesmo o nome da raza, "shih-tzu" significa "can-león", que tamén pode ser atribuído ó ladrido destes animais, e á súa tendencia a ladrar ós estraños e rosmar ante a menor provocación, sendo por este motivo moi apreciados como cans gardiáns. Ten unha media de vida de máis de 10 anos.

Etimoloxía

[editar | editar a fonte]

O nome shih-tzu provén da palabra chinesa "can león" xa que este tipo de can foi criado para parecerse ao león,[1] tal e como se representan os leóns gardiáns chineses na arte oriental tradicional.[2] (Hai outra raza, o pequinés, tamén chamada "can león" en chinés). "Shih-tzu" é a romanización dos caracteres chineses 獅子, que significan león. A romanización Wade-Giles estaba en uso cando a raza foi introducida por primeira vez nos Estados Unidos, pero nos tempos modernos utilízase a romanización Pinyin, facéndoo shīzi. En chinés mandarín a pronunciación é aproximadamente SHIRR|dzə.

Tamén é coñecido como o can "Xi Shi" (西施犬) porque Xi Shi foi considerada como unha das mulleres máis fermosas da antiga China.[3] O shih-tzu foi alcumado como can crisantemo en Inglaterra durante a década de 1930.[4] O can tamén podería ser chamado o león Tibetano, aínda que se a raza debe ser referida como "tibetana" ou "chinesa", tal e como afirma, o movemento de independencia tibetana é unha resposta absoluta que "talvez nunca se saiba".[5]

Shih-tzu.

Durante o século XVII o Dalai Lama obsequiou ao Emperador algúns exemplares desta raza. A finais do século XIX, Ts'eu-hi, emperatriz avoa do último emperador, era unha grande admiradora do shih-tzu polo que tiña máis dun centenar destes animais xunto con cuidadores especializados para os mesmos. Desafortunadamente ao morrer a emperatriz en 1908 a popularidade do shih-tzu viuse drasticamente reducida.

Non foi senón a principios dos anos trinta, cando comezou a introducirse en casas de notables chineses volvéndose un pouco máis común. Foi naquela época cando recibiu algúns nomes do tipo: Lhassa lion dog, tibetano poodle etc. En 1934 fundouse o primeiro club especializado da raza, o Peking Kennel Club. Con todo, a invasión xaponesa na China durante ese mesmo ano ocasionou que a raza se extinguise no seu propio país de orixe.

Afortunamente os europeos afeccionáranse a esta raza e despois da súa aparición no vello continente os Shih-Tzu substituíron os lhasa apso como os cans favoritos de nobres e ricos. Os viaxeiros que durante aquela época visitaban o país oriental trouxeron a moda destes pequenos cans a Europa e, posteriormente, en 1955 esa moda comezou a estenderse polos Estados Unidos, onde causaron unha forte impresión. Na era moderna, a moda dos Shih-Tzu desapareceu gradualmente, e tras a revolución comunista a raza de cans considerouse extinta na China, aínda que xa deixara o seu sinal en Occidente.

Toda a herdanza xenética dos Shih-Tzu provén de sete parellas de cans, un deles pequinés, que grazas ao esforzo de varios historiadores puideron ser identificados.[6]

Características

[editar | editar a fonte]

O shih-tzu é un can pequeno, algo máis largo que alto; non adoita superar os 26–27 cm de altura á cruz, e o peso oscila entre os 4,5 e os 7,3 kg. A súa cabeza é, á súa vez, reducida en relación co resto do corpo, cun fociño curto e ollos moi grandes e escuros. As orellas, grandes e colgantes, teñen tanto pelo que parecen formar un todo co pelo do colo. Está cuberto por un suave manto de dobre capa. A cola, tamén moi poboada, enróscase sobre o dorso. É chamativa a súa forma de camiñar, como con "distintiva arrogancia". Unha característica moi notable é a mordida prognática, que se require no estándar da raza.[7]

Con respecto á cor do seu pelo, o Shih-tzu pode presentar unha gama que inclúe varios tons de dourado, branco e marrón. Outras cores son o ouro con máscara negra, branco e negro, negro sólido, fígado, fígado e branco, atigrado, branco con gris, branco e canela.[8] Aínda que non é tan común, algúns exemplares, locen tamén azul sólido.

Temperamento

[editar | editar a fonte]

A raza ten un temperamento leal, cariñoso e sociable, e adoita manterse alerta. É un can gardián excelente, aínda que non foron criados especificamente para este fin. A diferenza do lhasa apso, que foi criado para ser un can sentinela e, por ende, desconfiado cos estraños, o shih-tzu prefire estar preto dos seus propietarios e con frecuencia ofrécelles afecto a persoas descoñecidas para el. Debido ao seu carácter amigable, o shih-tzu tende a relacionarse ben con outros cans e cos nenos.

Mortalidade

[editar | editar a fonte]

Unha enquisa do Kennel Club no Reino Unido estabelece a media de vida dun shih-tzu nos 13 anos e 2 meses, se ben a maioría viven entre 10 e 16 anos.[9]

Os ollos son sempre enormes, polo cal hai que prestarlles un coidado especial se se queren evitar problemas de saúde nesta zona. O seu pelo é longo e moi denso, pero nunca rizado (permítese un pouco de ondulación). O fouciño é curto e chato, o que ás veces lles produce problemas de respiración; por exemplo, é bastante habitual que ronquen sonoramente.

Manto ou pelo

[editar | editar a fonte]

A tradicional pelaxe longa e sedosa, que lle chega ata o chan, require un cepillado diario para evitar enredos. Debido á súa capa de pelo longo e de rápido crecemento, a preparación regular é necesaria, o que pode ser custoso e débese considerar cando se pensa nesta raza. A miúdo, o pelo recórtase moi curto para simplificar os coidados. Para mostralo nas exposicións de conformación o pelo débese deixar no seu estado natural, aínda que o recorte e a limpeza arredor das patas e o ano se permite.[10]

Alimentación

[editar | editar a fonte]

Hai que ter coidado, tamén, coa alimentación: son cans de estómago moi delicado, normalmente non aceptan ben outra cousa que non sexa alimento seco, mais se lles pode dar comida sólida moi moderadamente.

  1. "O shih-tzu en perros.mascotia.com". Arquivado dende o orixinal o 06 de xuño de 2017. Consultado o 26 de xuño de 2017. 
  2. Shih Tzu, por Jaime J. Sucher, páx. 5, Barron's Educational Series, 2000, ISBN 0-7641-1043-8
  3. Steve Allison. "Shih Tzu". FindOutAboutDogBreeds.com. Arquivado dende o orixinal o 13 de outubro de 2007. Consultado o 7 de novembro de 2007. 
  4. Shih Tzu For Dummies, por Eve Adamson, páx. 257, For Dummies, Publisher, 2007, ISBN 0-470-08945-8 cita: "A señorita Brownrigg, quen trouxo o primeiro can a Inglaterra, utilizou a frase Can Crisantemo." ("Lady Brownrigg, who brought the first Shih Tzu into England, coined the phrase Chrysanthemum Dog.")
  5. Shih Tzu For Dummies, por Eve Adamson, páx. 27, For Dummies, Publisher, 2007, ISBN 0-470-08945-8 cita: "...cans relacionados cos shih-tzu modernos probablemente viñeron do Tibet, pero canto tempo estiveron alí e canta influencia tiveron nos presentes shih-tzu non será posible sabelo nunca." O autor di logo que "historiadores caninos adoitan ter opinións fortes." Dise normalmente de forma incorrecta que os shih-tzu son realeza chinesa.
  6. "Shih tzu". Arquivado dende o orixinal o 06 de xuño de 2017. Consultado o 26 de xuño de 2017. 
  7. "Fédération Cynologique Internationale Breed Standard". Arquivado dende o orixinal o 10 de xuño de 2012. Consultado o 26 de xuño de 2017. 
  8. "Shih Tzu Colors &124; American shih-tzu Club". americanshihtzuclub.org. Arquivado dende o orixinal o 11 de agosto de 2018. Consultado o 16 de maio de 2010. 
  9. "2004 Purebred Dog Health Survey" (PDF). KC/BSAVA. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 14 de agosto de 2011. Consultado o 6 de agosto de 2010. 
  10. "United Kennel Club: Shih Tzu". United Kennel Club. 1 de maio de 2007. Arquivado dende o orixinal o 27 de abril de 2012. Consultado o 30 de maio de 2011. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]