Shatuo

Guerra dos shatuo en Beshbalik.

Os shatuo eran unha tribo turca semi-nómade orixinaria da Asia interior, migrada á China durante a dinastía Tang do século VIII.

Ao redor do colapso dos Tang no 907 e presionados por conflitos co pobo uigur e co pobo tibetano desplazáronse á Chaira central onde comezaron cun lento proceso de sinización e desde onde comezaron a influenciar de xeito notábel a política chinesa de finais do século IX e mais o seguinte, ata fundar tres curtas dinastías: a dinastía Tang posterior, a dinastía Jin posterior e a dinastía Han posterior.

Historia

A tribo shatuo descendía principalmente da tribo turca occidental Chuyue, que á súa vez pertencía a un grupo de catro tribos Chuy, coñecidas colectivamente como Yueban. O estado de Yueban sobreviviu ata finais da década do 480 cando a súa independencia foi destruída polos Tiele. Despois da caída do estado, a xente do Yueban formou catro tribos: Chuyue, Chumi, Chumuhun e Chuban. Estas tribos convértense en influencias do posterior Khaganato turco. Aínda existen modernas referencias literarias ao pobo shatuo como os "herdeiros de Yukuk-Shad", o príncipe do Khaganato turco, como na obra do escritor chinés contemporáneo Zhang Ran. Posibelmente os shatuo fosen falantes das linguas oghuz.

Outras fontes afirman que os shatuos se orixinaron nos Tiele. O epitafio de Shatuo Li Keyong, un comisionado militar de finais da era Tang (jiedushi), afirma que o proxenitor do seu clan era "Yidu, señor do estado de Xueyantuo, un xeneral sen igual" (益度、薛延陀國君、無敵將軍), Xueyantuo era unha tribo Tiele.

Os membros da tribo Chuyue que permaneceron no Khaganato turco occidental, baixo o liderado de Onoq, ocuparon o territorio ao leste do lago Barkul e foron chamados, en chinés, shatuo (literalmente "pendente de area" ou "areas de grava", é dicir, deserto). Shatuoji é tamén o nome dun deserto ao norte de Xinjiang.

Shatuo constaba de tres subtribos: Chuyue (處月), Suoge (娑葛) e Anqing (安慶), a última das cales era de orixe sogdiana. Os shatuo participaron na represión de moitos levantamentos en nome da dinastía Tang, que outorgou aos seus líderes varios títulos e recompensas. Despois dunha derrota de Chuy por parte dos tibetanos no ano 808, a rama de Chuy Shatuo pediu protección á China e trasladouse ao interior da China. Despois de axudar na represión do levantamento de Huang Chao en 875–883 e estabelecer tres de cinco dinastías de curta duración durante o período das Cinco Dinastías e os Dez Reinos (907-960), o seu número na China decae a entre 50 e 100 mil, gobernando como administrativos, escribas e líderes militares unha poboación chinesa do derredor de 50 millóns de persoas.