Primeiro ministro de Croacia

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Primeiro Ministro de Croacia»)
Presidente do Goberno de Croacia
Predsjednik / Predsjednica Vlade Hrvatske


ÁmbitoRepública de Croacia
Designado porParlamento de Croacia
Nomeado porPresidente de Croacia
Duración4 anos
Creación14 de abril de 1945
Primeiro titularVladimir Bakarić
Sitio webvlada.gov.hr

O Primeiro Ministro de Croacia (en croata: Premijer/ Premijerka Hrvatske), oficialmente Presidente do Goberno da República de Croacia (croata: Premijer/ Premijerka Hrvatske), é o xefe de goberno de Croacia, e é de facto o cargo máis poderoso e influente do Estado no sistema croata de goberno.

Despois do establecemento por primeira vez do cargo en 1945, o período semipresidencial de 1990-2001 foi a única excepción na que o Presidente de Croacia ostentou a autoridade de facto. Na orde formal de precedencia croata, con todo, a posición de primeiro ministro é a terceira máis alta, despois do Presidente da República e o presidente do Parlamento.

A Constitución de Croacia indica que "o Parlamento supervisa ao goberno" (artigo 81) e que "o presidente da República garante o funcionamento e a estabilidade regulares e equilibrados do goberno" (no seu conxunto; artigo 94), mentres que o goberno está articulado no artigo 108. Dende o 2000, o primeiro ministro ten varios poderes constitucionais engadidos e é mencionado antes que o propio Goberno no texto da Constitución, nos artigos 87, 97, 99, 100, 101, 103 e 104. O actual primeiro ministro de Croacia é Andrej Plenković. O goberno de Croacia atópase en Banski dvori, un edificio histórico situado na parte oeste da praza de San Marcos en Zagreb.

Nome[editar | editar a fonte]

O nome oficial do cargo, traducido literalmente, é "presidente do goberno" (Predsjednik Vlade), e non "primeiro ministro" (Prvi Ministar). Cando o cargo foi creado por primeira vez en 1945, introduciuse o nome de "presidente do goberno". O nome do cargo mudouse 8 anos despois coas reformas constitucionais iugoslavas de 1953, a "presidente do Consello Executivo" (Predsjednik Izvršnog vijeća). Despois doutra rolda de reformas constitucionais en 1990, o cargo foi renomeada ao seu título orixinal de "presidente do goberno".

Historia[editar | editar a fonte]

O Real Goberno do Reino de Croacia Eslavonia (1868-1918) estaba encabezado polo Ban (Vicerrei), que representaba ao rei. O primeiro xefe de goberno de Croacia como república constituínte da República Federal Popular de Iugoslavia foi Vladimir Bakarić, que asumiu o cargo o 14 de abril de 1945. A posición era entón, como é hoxe, o cargo público máis poderoso do estado (a única excepción histórica é o sistema semipresidencial extremadamente poderoso empregado desde 1990 ata 2000, durante o cal o presidente foi de lonxe a figura máis significativa da xerarquía do goberno). Na República Socialista de Croacia de despois da segunda guerra mundial, houbo un sistema de partido único. Durante este tempo houbo doce xefes de goberno (empregando o título de presidente do Consello Executivo), todos procedentes das filas do Partido Comunista de Iugoslavia (KPJ), que foi reformado e pasou a denominarse como Liga dos Comunistas de Iugoslavia (SKJ) en 1952. O partido federal organizouse en seis suborganizacións - os partidos da república, un para cada unha das seis repúblicas federais. Os políticos e os primeiros ministros croatas do período foron membros da Liga dos Comunistas de Iugoslavia a través da súa adhesión á Liga dos Comunistas de Croacia (SKH), a parte croata do partido federal (como sucedeu respectivamente con todos os políticos iugoslavos). O cargo seguiu sendo o posto central da política croata a pesar da institución dunha presidencia colectiva en 1974 (anteriormente a función de xefe de Estado pertencía ao presidente do parlamento croata, o Sabor).

Despois das emendas constitucionais que permitían eleccións con varios partidos en Croacia, o Parlamento promulgou emendas á constitución (25 de xullo) que eliminaron as referencias socialistas e adoptou novos símbolos nacionais. O recentemente elixido Parlamento tricameral procedeu a cambiar a Constitución de Croacia e o 22 de decembro de 1990 esta foi chamada "Constitución de Nadal" definindo fundamentalmente a República de Croacia e a súa estrutura gobernamental. A partir das reformas constitucionais de 1990 en diante Croacia foi unha república semipresidencialista, o que significou que o presidente de Croacia tiña amplos poderes executivos (aínda máis expandidos máis tarde), incluído o nomeamento e destitución do primeiro ministro e doutros funcionarios no goberno. Durante este período, que durou ata as emendas constitucionais a finais do 2000, Croacia tivo sete primeiros ministros. O primeiro deles dende as reformas constitucionais de 1990 foi Stjepan Mesić, asumindo o cargo o 30 de maio de 1990.[1]

Tras o referendo de independencia de maio de 1991, no que o 93% dos votantes aprobou a secesión, Croacia proclamou formalmente a independencia de Iugoslavia o 25 de xuño de 1991, con Josip Manolić continuando no papel de primeiro ministro como xefe do goberno dunha Croacia independente. Con todo, o país asinou entón o Acordo de Brijuni de xullo de 1991 no que acordaba aprazar outras actividades para estreitar lazos con Iugoslavia. Mentres tanto, sucedeu a guerra de independencia croata e Franjo Gregurić foi nomeado para dirixir un goberno de unidade nacional. En outubro do mesmo ano, Croacia rompeu formalmente todos os vínculos legais restantes coa Federación Iugoslava.

Despois das eleccións xerais de xaneiro de 2000, a coalición de centro-esquerda gañadora liderada polo Partido Socialdemócrata modificou a Constitución e desposuíu efectivamente ao presidente da maioría dos seus poderes executivos, fortalecendo o papel do Parlamento e do primeiro ministro, convertendo a Croacia nunha república parlamentaria. De novo o primeiro ministro (como antes de 1990) converteuse no primeiro cargo na política croata.

Ata a data houbo doce primeiros ministros que presidiron 14 gobernos desde as primeiras eleccións multipartidistas. Nove ministros eran membros da Unión Democrática Croata durante o mandato, dous eran membros do Partido Socialdemócrata e un non era membro de ningún partido político. Dende a independencia, houbo unha primeira ministra (Jadranka Kosor), mentres que Savka Dabčević-Kučar foi a primeira muller (non só en Croacia, senón en Europa) que ocupou un cargo equivalente a un xefe de goberno como presidenta do Consello Executivo da República Socialista de Croacia (1967-1969).

Primeiros ministros de Croacia[editar | editar a fonte]

Primeiros ministros da República Socialista de Croacia dentro da República Federal Socialista de Iugoslavia (1945 – 1990)[editar | editar a fonte]

Foto Nome Mandato Partido
Secretario xeral
Inicio Fin Duración
1 Vladimir Bakarić

(1912-1983)

14 de abril de 1945 18 de decembro de 1953 8 anos, 8 meses e 4 días
Partido Comunista de Croacia(ata 1952)
Vladimir Bakarić

(1944–1969)
Liga dos Comunistas de Croacia
(dende 1952)
2 Jakov Blažević

(1912–1996)

18 de decembro de 1953 10 de xullo de 1962 8 anos, 6 meses e 22 días Liga dos Comunistas de Croacia
3 Zvonko Brkić (1912–1977) 10 de xullo de 1962 27 de xuño de 1963 11 meses e 17 días Liga dos Comunistas de Croacia
4 Mika Špiljak(1916–2007) 27 de xuño de 1963 11 de maio de 1967 3 anos, 10 meses e 14 días Liga dos Comunistas de Croacia
5 Savka Dabčević-Kučar
(1923–2009)
11 de maio de 1967 8 de maio de 1969 1 ano, 11 meses e 14 días Liga dos Comunistas de Croacia
6 Dragutin Haramija
(1923–2012)
8 de maio de 1969 28 de decembro de 1971 2 anos, 7 meses e 20 días Liga dos Comunistas de Croacia Savka Dabčević Kučar

(1969–1971)
7 Ivo Perišin (1925–2008) 28 de decembro de 1971 8 de maio de 1974 2 anos, 4 meses e 10 días Liga dos Comunistas de Croacia Milka Planinc

(1971–1982)

8 Jakov Sirotković (1922–2002) 8 de maio de 1974 9 de maio de 1978 4 anos e 1 día Liga dos Comunistas de Croacia
9 Petar Fleković
(1932–)
9 de maio de 1978 Xullo de 1982 4 anos e 1 ou 2 meses Liga dos Comunistas de Croacia
10 Ante Marković (1924–2011) Xullo de 1982 20 de novembro de 1985 3 anos e 3 ou 4 meses Liga dos Comunistas de Croacia Jure Bilić

(1982–1983)

Josip Vrhovec

(1983–1984

Mika Špiljak

(1984–1986)
11 Ema Derossi-Bjelajac
(1926–)
20 de novembro de 1985 10 de maio de 1986 5 meses e 20 días Liga dos Comunistas de Croacia
12 Antun Milović (1934–2008) 10 de maio de 1986 30 de maio de 1990 4 anos e 20 días Liga dos Comunistas de Croacia
(ata xaneiro de 1990)
Stanko Stojčević

(1986–1989)
Liga dos Comunistas de Croacia
(dende xaneiro de 1990)
Ivica Račan

(1989–1990)

Primeiros ministros da República de Croacia (1990 – actualidade)[editar | editar a fonte]

Aínda parte da RFS de Iugoslavia ata o 25 de xuño de 1991.

Foto Nome Mandato Partido Composición Presidente
Inicio Fin Duración
1 Stjepan Mesić
(1934–)
30 de maio de 1990[1] 24 de agosto de 1990 2 meses e 25 días HDZ HDZ Franjo Tuđman

(1990-1999)
2 Josip Manolić
(1920-)
24 de agosto de 1990[2] 25 de xuño de 1991 10 meses e 23 días HDZ HDZ
25 de xuño de 1991 17 de xullo de 1991
3 Franjo Gregurić
(1939–)
17 de xullo de 1991[3] 12 de agosto de 1992 1 ano e 26 días HDZ HDZ

SDP

HSLS

HNS

HKDU

HDS

SSH

4 Hrvoje Šarinić
(1935–2017)
12 de agosto de 1992[4] 3 de abril de 1993 7 meses e 22 días HDZ HDZ
5 Nikica Valentić
(1950–)
3 de abril de 1993[5] 7 de novembro de 1995 2 anos, 7 meses e 4 días HDZ HDZ
6 Zlatko Mateša
(1949–)
7 de novembro de 1995[6] 27 de xaneiro de 2000 4 anos, 2 meses e 20 días HDZ HDZ
Stjepan
Mesić


(2000-2010)
7 Ivica Račan
(1944–2007)
27 de xaneiro de 2000[7] 23 de decembro de 2003 3 anos, 10 meses e 26 días SDP SDP

HSLS

HNS

HSS

SDP

HSLS

HNS

8 Ivo Sanader
(1953–)
23 de decembro de 2003 6 de xullo de 2009 5 anos, 6 meses e 13 días HDZ HDZ

DC

HDZ
9 Jadranka Kosor
(1953–)
6 de xullo de 2009 23 de decembro de 2011 2 anos, 5 meses e 17 días HDZ HDZ

HSLS

HSS

SDSS

Ivo Josipović

(2010-2015)
10 Zoran Milanović
(1966–)
23 de decembro de 2011 22 de xaneiro de 2016 4 anos e 30 días SDP SDP

HNS

IDS

Kolinda Grabar Kitarović

(2015-presente)
12 Tihomir Orešković
(1966–)
22 de xaneiro de 2016 19 de outubro de 2016 8 meses e 27 días Independente HDZ

MOST

12 Andrej Plenković
(1970–)
19 de outubro de 2016 Presente 2 anos, 9 meses e 8 días HDZ Ata o 28 de abril de 2017:
HDZ
MOST
Do 28 de abril ao 9 de xuño de 2017:
HDZ
Dende o 9 de xuño de 2017:HDZ

HNS

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. "PRETHODNE VLADE RH" (en croata). Arquivado dende o orixinal o 23 de novembro de 2011. Consultado o 1 de agosto de 2019.