Material de laboratorio

Material de laboratorio do século XVII

O equipamento ou material de laboratorio é o conxunto dos diversos instrumentos, dispositivos e máquinas especializadas empregados nos laboratorios coa finalidade de realizar experimentos, verificar datos, obter medicións empíricas, realizar táboas, supervisar ou controlar a evolución dun proceso de xeito controlado.

Tipos de instrumentos

Instrumentos de vidro

Instrumentos de vidro de laboratorio

O vidro é un dos materiais máis antigos e máis utilizados na química.

• Bureta: tubo longo e graduado, a miúdo de diámetro interno uniforme, provisto dunha chave na parte inferior. Úsase para verter cantidades variables de líquidos e, polo tanto, gradúase con pequenas subdivisións (dependendo do volume, décimas de mililitro ou menos). O seu uso principal é en volumetría, debido á necesidade de medir con precisión un determinado volume de líquido.
• Cristalizador: consiste nun recipiente de vidro de fondo largo e de baixa altura. O seu obxectivo principal é cristalizar o disoluto dunha disolución, por evaporación do disolvente. Tamén ten outros usos, como tapa, como recipiente etc. O obxectivo da forma é ter unha base ampla que permita unha maior evaporación das substancias.
• Un bol de precipitados: é un instrumento para conter líquidos. Ten forma cilíndrica, cun fondo plano; pódese atopar de varias capacidades, dende un mililitro ata varios litros. Xeralmente está feito de vidro ou plástico e adoita graduarse, aínda que, pola súa propia natureza, esta graduación é imprecisa e, polo tanto, é recomendable non empregalo para medir volumes de substancias. Úsase principalmente para transportar líquidos a outro recipiente, como unha probeta ou un tubo de ensaio. Debido a que é resistente a cambios bruscos de temperatura, tamén se usa para quecer ou disolver.
• Kitasato: é un matraz erlenmeyer cun tubo lateral. Tamén se emprega para realizar experimentos con respecto á auga, como destilación, recollida de gases nun tanque hidropneumático (desprazamento de volumes), fugas ao baleiro etc.
• Matraz erlenmeyer: recipiente cónico transparente cunha abertura no extremo estreito, normalmente alongado cun pescozo cilíndrico, que adoita incluír algunhas marcas e se emprega para coñecer aproximadamente o volume do contido. Pola súa forma, é útil para mesturar axitando e para a evaporación controlada de líquidos. Ademais, a súa estreita abertura permite o uso de tapóns. O matraz erlenmeyer non se usa habitualmente para medir líquidos, xa que as súas medidas son imprecisas. Foi deseñado en 1861 polo químico alemán Emil Erlenmeyer.
• Matraz aforado: a marca de graduación rodea todo o pescozo de vidro, o que facilita determinar con precisión cando o líquido alcanza a marca. A forma correcta de medir os volumes é levar o líquido ata que o fondo do menisco sexa tanxente á marca. O feito de que o pescozo do matraz sexa estreito é aumentar a precisión, polo que un pequeno cambio de volume se traduce nun aumento considerable da altura do líquido. Os frascos veñen en volumes que normalmente oscilan entre 10 mL e 2 litros. A súa principal utilidade é preparar solucións de concentración coñecida e exacta. O procedemento habitual para preparar solucións é pesar a cantidade de soluto, vertelo no matraz e engadir o disolvente a un volume inferior á súa capacidade. Posteriormente, o soluto disólvese ben e énchese ata a marca (operación coñecida como "flush").
• Matraz de pescozo de cisne: úsase para dificultar o contacto dun líquido coa atmosfera circundante.
• Pipeta: instrumento que permite medir alícuotas de líquido con bastante precisión. Normalmente é de vidro. Consiste nun tubo oco transparente que remata nunha das puntas de forma cónica e ten unha graduación (unha serie de marcas gravadas) que indica diferentes volumes. Algunhas son graduadas.
• Probeta ou cilindro axustable: instrumento volumétrico, que permite medir volumes máis grandes e máis rapidamente que as pipetas, aínda que con menos precisión. Está composto por un tubo xeralmente transparente duns centímetros de diámetro e ten unha graduación (unha serie de marcas gravadas) de 0 mL ata o máximo da probeta que indica diferentes volumes. Na parte inferior está pechada e ten unha base que serve de soporte, mentres que a parte superior está aberta (permite introducir o líquido a medir) e normalmente ten un pico que permite verter o líquido medido. Normalmente miden volumes de 25 ou 50 mL, mais hai probetas de diferentes tamañose mesmo algunhas poden medir un volume de ata 2000 mL.
• Tubo de ensaio: consiste nun pequeno tubo de vidro cunha punta aberta (que pode ter unha tapa) e o outro pechado e redondeado, que se usa nos laboratorios para conter pequenas mostras líquidas (aínda que poden ter outros usos), realizar reaccións a pequena escala etc.
• Vaso de precipitados: é un instrumento para conter líquidos. Ten forma cilíndrica, cun fondo plano; pódense atopar de varias capacidades, dende un mililitro ata varios litros. Xeralmente está feito de vidro ou plástico e adoita graduarse, aínda que esta graduación é imprecisa e, polo tanto, é recomendable non usala para medir volumes de substancias. Úsase principalmente para transportar líquidos a outro recipiente, como unha probeta ou un tubo de ensaio.
• Reloxo de vidro: folla de vidro circular cóncava-convexa. Chámase así pola súa semellanza co vaso dos vellos reloxos de peto. Úsase en química para evaporar líquidos. Tamén é útil para pesar mostras sólidas, aínda que tamén se usa para pesar mostras húmidas despois da filtración, é dicir, despois de filtrar o líquido e deixar só a mostra sólida. O vidro do reloxo tamén se usa ás veces como tapa dun vaso de precipitados, principalmente para evitar a entrada de po, xa que o non ser un peche hermético permite o intercambio de gases.
• Varela: cilindro de vidro alongado para mesturar solucións.

Instrumentos de metal

Tubo de ensaio nun andel

A maioría destes obxectos úsanse para manter outros materiais. Por exemplo:

• Andel: ferramenta que forma parte do material de laboratorio de química e que se usa para manter e almacenar grandes cantidades de tubos de ensaio, tubos de eppendorf ou outro material similar.
• Queimador Bunsen: unha das fontes de calor máis sinxelas do laboratorio e úsase para obter temperaturas non moi altas. Consiste nunha entrada de gas sen regulador, unha entrada de aire e un tubo de combustión. O tubo de combustión está aparafusado a unha base pola que o gas combustible entra a través dun tubo de goma, cunha chave de paso. Ten dous orificios axustables para regular a entrada de aire.
• Pé universal ou soporte universal: elemento que se usa no laboratorio para facer montaxes cos materiais presentes no laboratorio e obter sistemas de medida ou varias funcións, como un medidor de fusión ou equipos de destilación. Consiste nunha base ou pé en forma de semicírculo ou rectángulo e, dende o centro dun dos lados, ten unha vara cilíndrica que serve para suxeitar outros elementos a través de porcas duplas.
• Trípode: un compoñente importante para a montaxe e construción de sistemas de calefacción e retención.

Instrumentos de porcelana

• Crisol: úsase para queimar substancias ou derreter sólidos.
• Morteiro: utilízase para moer, pulverizar e mesturar sólidos.