Lingua gumuz
| Gumuz B'aga | ||
|---|---|---|
| Falado en: | Etiopía e o Sudán | |
| Total de falantes: | 180 000 en Etiopía (censo de 2007) 40 000 no Sudán (sen data) | |
| Familia: | Nilo-sahariana Komuz Gumuz | |
| Escrita: | Alfabeto ge'ez e latino | |
| Códigos de lingua | ||
| ISO 639-1: | --
| |
| ISO 639-2: | --- | |
| ISO 639-3: | guk
| |
| Mapa | ||
| Status | ||
O gumuz é un continuo dialectal considerada lingua[1] falada entre Etiopía e o Sudán e clasificada dentro da familia nilo-sahariana. A maioría dos falantes en Etiopía viven nas zonas Kamashi e Metekel da rexión de Benishangul-Gumuz, non obstante uns 1000 viven en aldeas próximas á cidade de Welkite na rexión das Nacións, Nacionalidades e Pobos do Sur.[2] Os falantes sudaneses viven nunha área ao leste de Er Roseires, arredor de Famaka e Fazoglo no Nilo Azul.[3]
O primeiro testemuño escrito da lingua foi unha lista de palabras recollidas na zona do Monte Guba en febreiro de 1883 por Juan María Schuver.[4]
Variedades[editar | editar a fonte]
As variedades gumuz non son intelixibles entre si, e as formas gramaticais son distintas entre as variedades do norte e do sur.[5]
Fonoloxía[editar | editar a fonte]
Gumuz conta tanto con consoantes exectivas como con implosivas. Nalgúns dialectos estase a perder en posición velar. Hai unha serie de consoantes palatais, tanto exectivas como implosivas. Os tons son alto e baixo, con abaixamento tonal distintivo.[6] Nalgúns dialectos como o de Sirba aparecen oclusivas bilabiales simultaneamente labializadas e palatalizadas, como na palabra [bʲʷa] 'rata'
Gramática[editar | editar a fonte]
O gumuz é unha AVO, con caso nominativo marcado, así e todo no norte a orde é AOV, probablemente por influencia do amhara .
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Ethnologue
- ↑ Unseth, Peter. 1989. "Selected aspects of Gumuz phonology." In Taddese Beyene (ed.), Proceedings of the eighth International Conference on Ethiopian Studies, vol. 2, 617-32. Addis Ababa: Institute of Ethiopian Studies.
- ↑ Raymond G. Gordon, Jr, ed. 2005. Ethnologue: Languages of the World. 15th edition. Dallas: Summer Institute of Linguistics.
- ↑ Wendy James, et al., Juan Maria Schuver's Travels in North East Africa, 1880-1883 (London: Hakluyt Society, 1996), pp. 340-43
- ↑ Ahland, Colleen Anne. 2004. "Linguistic variation within Gumuz: a study of the relationship between historical change and intelligibility." M.A. thesis. University of Texas at Arlington.
- ↑ Colleen Ahland, 2012. "A Grammar of Northern and Southern Gumuz", Doctoral Dissertation, University of Oregon.
