Le Strade Nuove e il sistema dei palazzi dei Rolli di Genova

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Xénova: Le Strade Nuove e o sistema dos Palazzi dei Rolli
Palacios na Vía Garibaldi cara a praza Fontane Marose
Patrimonio da Humanidade - UNESCO
PaísItalia Italia
Localización
Xénova en Italia
Xénova
Xénova
TipoCultural
CriteriosII, IV
Inscrición2006 (30ª sesión)
Rexión da UNESCOEuropa e América do Norte
Identificador1211

Xénova: Le Strade Nuove e o sistema dos Palazzi dei Rolli é un Patrimonio da Humanidade da UNESCO que inclúe unha serie de rúas e pazos no centro de Xénova, no noroeste de Italia.

  • As Strade Nuove (italiano para "Rúas Novas") son un grupo de rúas construídas pola aristocracia xenovesa durante a expansión da cidade nun momento no que a República de Xénova estaba no auxe do seu poder financeiro e mariño. Trátase de Via Giuseppe Garibaldi (1558-1583, antigamente Strada Maggiore ou Strada Nuova) e Vía Balbi (1602-1620, antigamente Strada Balbi), seguida máis tarde de Via Cairoli (1778-1786, antigamente Strada Nuovissima).
  • Os Palazzi dei Rolli (italiano para "Palacios das Listas") son un grupo de pazos, a maioría dos cales tamén datan de finais do século XVI e principios do XVII, que estaban asociados a un sistema particular de "aloxamento público" en residencias privadas, onde os hóspedes destacados en visita de Estado á República eran aloxados nun destes pazos en nome do Estado.

O 13 de xullo de 2006, corenta e dous dos 163 pazos incluídos orixinalmente nunha das cinco listas públicas chamadas "Rolli" (italiano para "listas") foron seleccionados como Patrimonio da Humanidade pola reunión do comité especial da UNESCO en Vilnius (Lituania). O recinto inclúe un conxunto de pazos renacentistas e barrocos ao longo das chamadas Strade Nuove), que ofrecen unha extraordinaria variedade de solucións diferentes, acadando un valor universal na adaptación ás características particulares do lugar e ás esixencias dunha organización social e económica específica. Tamén ofrecen un exemplo orixinal de rede pública de residencias privadas designadas para acoller visitas estatais.[1]

Palazzo Balbi Piovera Raggio (via Balbi (Xénova)).

O 20 de xaneiro de 2007, a UNESCO descubriu unha placa na vía Garibaldi, a antiga Strada Nuova, explicando as razóns para a inclusión da Strade Nuove e do sistema dos Palazzi dei Rolli dentro do Patrimonio da Humanidade:

As vivendas máis grandes, diversas en forma e distribución, que foron escollidas ao chou nas listas (rolli) para acoller visitas de estado. Os edificios, a miúdo construídos en terreos inclinados, formados por un adro escalonado, patio, escaleira, xardín e ricas decoracións interiores, expresan unha singular identidade social e económica e o inicio da arquitectura urbana moderna en Europa.

Algúns dos Palazzi dei Rolli úsanse hoxe en día como edificios públicos, museos, oficinas e residencias privadas. Entre os pazos abertos ao público, Palazzo Rosso, Palazzo Bianco e Palazzo Doria Tursi constitúen conxuntamente os Museos Strada Nuova situados na vía Garibaldi.[2]

O Rolli de Xénova[editar | editar a fonte]

Os Rolli di Genova - ou, máis precisamente, os Rolli degli alloggiamenti pubblici di Genova (en italiano para "Listas dos aloxamentos públicos de Xénova") eran as listas oficiais na época da República de Xénova dos pazos e mansións particulares, pertencentes ás máis distinguidas familias xenoveses, que, en caso de elixirse mediante sorteo público, estaban obrigadas a acoller en nome do Goberno aos visitantes máis destacados durante a súa visita de Estado á República.[1]

Máis tarde, estes pazos acolleron a moitos visitantes famosos a Xénova durante o seu Gran Tour, un itinerario cultural por Italia.

Hoxe, Palazzi dei Rolli como nome colectivo representa o conxunto dos pazos máis prestixiosos do centro histórico de Xénova, especialmente ao longo das chamadas Strade Nuove, as "Novas Rúas" construídas pola aristocracia xenovesa no cumio do poder económico de Xénova nos séculos XVI e XVII (Via Giuseppe Garibaldi, antigamente Strada Nuova ou Via Aurea, Via Cairoli, antigamente Strada Nuovissima), e vía Balbi, agora sede da Universidade de Xénova).[3]

O Rolli oficial da República de Xénova

Historia[editar | editar a fonte]

Entre a primeira metade do século XVI e a primeira metade do XVII, a nobreza xenovesa iniciou un coidado planeamento urbanístico para transformar a cidade medieval existente e iniciar unha importante expansión urbana cara ao Norte. O movemento de ampliación dos antigos pazos e a construción de novos suntuosos foi impulsado pola extraordinaria riqueza que chegou á cidade mediante prósperas actividades de financiamento a varias potencias europeas. En particular, a aristocracia xenovesa financiou as custosas empresas da Coroa española, como o exército de mercenarios que España mantivo en Flandres desde 1566 ata a paz de Westfalia en 1648. A clase dominante de Xénova, mesturando nobreza de sangue con novas riquezas mercantís, buscaron reforzar o seu prestixio coa construción de grandes palacios urbanos e vilas suburbanas de infrecuente esplendor.[4]

Os Rolli, ou, máis precisamente, os Rolli degli alloggiamenti pubblici di Genova (en italiano para "Listas dos aloxamentos públicos de Xénova") foron listas oficiais establecidas en 1576 polo Senado xenovés, unha institución aristocrática que tomou protagonismo como consecuencia das reformas oligárquicas do Príncipe e do Almirante Andrea Doria, para determinar os pazos dos que dispoñía o Goberno para garantir que a República de Xénova puidese ofrecer un aloxamento axeitado aos hóspedes máis notables que visitaban habitualmente a cidade, como príncipes, reis, diplomáticos ou autoridades relixiosas. O feito de que non se elixise un só palacio, senón moitos, foi un sinal de que as autoridades da República de Xénova consideraban a toda a cidade como un "pazo real republicano".[5]

Os Palazzi dei Rolli subdividíronse en función do seu prestixio en tres categorías, co tamaño, a beleza e a importancia como criterios principais para seleccionar se cada palacio era apto para acoller cardeais, príncipes e vicerreis, señores feudais, embaixadores ou gobernadores. Só tres palacios se consideran axeitados para albergar aos máis altos dignatarios, como papas, emperadores, reis e cardeais e príncipes máis importantes: o Palazzo Doria Spinola en Salita Santa Caterina, o Palazzo Grimaldi Doria Tursi na actualidade, vía Garibaldi e o Palazzo Lercari Parodi, tamén na actual Via Garibaldi.[6]

Os "Rolli" ou "Listas" conservados ata hoxe foron cinco: 1576 (incluíndo 52 pazos); 1588 (111); 1599 (150); 1614 (96); e 1664 (95). En total, houbo 162 pazos incluídos polo menos unha vez nunha destas listas oficiais.[6]

Citas[editar | editar a fonte]

  • Leve a carta á señora Mojon, na vía Balbi; este é un dos tres nomes dunha rúa principal, que tamén é a máis fermosa de Italia (Stendhal, Journal d'un vojage en Italie et en Suisse pendant l'annee 1828, 1828 )
  • Intentei visitar tres galerías de pinturas famosas en via Balbi. Como os propietarios teñen o bo costume de vivir nos cuartos onde se atopan os cadros, cómpre chamar varias veces, e moitas veces a impaciencia que me xeran as negativas arrogantes dos criados quita a alegría de ver os cadros. Os ricos de Xénova viven case sempre no terceiro piso para poder ver o mar. As escaleiras son de mármore, pero cando, despois de subir cen deses chanzos, un criado te mantén agardando durante quince minutos, logo di: "Súa Excelencia aínda está no seu cuarto, volva mañá", está permitido mostrar un ataque de mal humor, sobre todo cando hai que saír pola noite (Stendhal, Memoires d'un touriste, 1837)

Patrimonio da Humanidade[editar | editar a fonte]

Le Strade Nuove e o sistema dos Palazzi dei Rolli convertéronse en Patrimonio da Humanidade en 2006. Os criterios para esta selección foron explicados pola UNESCO do seguinte xeito:

  • Criterio (II): O conxunto das Strade Nuove e os pazos relacionados presentan un importante intercambio de valores sobre o desenvolvemento da arquitectura e o urbanismo nos séculos XVI e XVII. A través dos tratados de arquitectura da época, estes exemplos foron difundidos facendo das Strade Nuove e dos pazos tardorenacentistas de Xénova un fito significativo no desenvolvemento da arquitectura manierista e barroca en Europa.[1]
  • Criterio (IV): As Strade Nuove de Xénova son un exemplo destacado de conxunto urbano formado por palacios aristocráticos de alto valor arquitectónico, que ilustran a economía e a política da cidade mercantil de Xénova no auxe do seu poder nos séculos XVI e XVII. O proxecto propoñía un espírito novo e innovador que caracterizou o Século dos Xenoveses (1563 a 1640). En 1576, a República de Xénova estableceu unha lista legal de Rolli que recoñece os pazos máis destacados para aloxamento oficial de hóspedes distinguidos.[1]
Mapa da Strade Nuove e do Palazzi dei Rolli incluídos no Patrimonio da Humanidade da UNESCO

O Palazzi dei Rolli incluído no Patrimonio da Humanidade[editar | editar a fonte]

Estes son os corenta e dous pazos incluídos actualmente pola UNESCO no Patrimonio da Humanidade:[7][3]

Nº Propietario orixinal Localización Nome actual do Palacio Foto
1 Antonio Doria Largo Lanfranco, 1, Xénova Palazzo Doria Spinola
2 Clemente Della Rovere Piazza Della Rovere, 1, Xénova Palazzo Clemente Della Rovere
3 Gio. Battista Spinola Salita Santa Caterina, 4, Xénova Palazzo Giorgio Spinola
4 Tommaso Spinola Salita Santa Caterina, 3, Xénova Palazzo Tommaso Spinola
5 Giacomo Spinola Piazza Fontane Marose, 6, Xénova Palazzo Giacomo Spinola "dei Marmi"
6 Antonio Doria Piazza Fontane Marose, 3–4, Xénova Palazzo Ayrolo Negrone
7 Paolo e Nicolò Interiano Piazza Fontane Marose, 2, Xénova Palazzo Interiano Pallavicini
8 Agostino Pallavicini Via Giuseppe Garibaldi, 1, Xénova Palazzo Cambiaso Pallavicini
9 Pantaleo Spinola Via Giuseppe Garibaldi, 2, Xénova Palazzo Spinola Gambaro
10 Franco Lercari Via Giuseppe Garibaldi, 3, Xénova Palazzo Lercari-Parodi
11 Tobia Pallavicini Via Giuseppe Garibaldi, 4, Xénova Palazzo Carrega-Cataldi
12 Angelo Giovanni Spinola Via Giuseppe Garibaldi, 5, Xénova Palazzo Angelo Giovanni Spinola
13 Andrea e Gio. Battista Spinola Via Giuseppe Garibaldi, 6, Xénova Palazzo Doria (Genoa)
14 Nicolosio Lomellino Via Giuseppe Garibaldi, 7, Xénova Palazzo Nicolosio Lomellino
15 Lazzaro e Giacomo Spinola Via Giuseppe Garibaldi, 8-10, Xénova Palazzo Cattaneo-Adorno
16 Nicolò Grimaldi Via Giuseppe Garibaldi, 9, Xénova Palazzo Doria Tursi (Auditorio da cidade)
17 Baldassarre Lomellini via Giuseppe Garibaldi, 12, Xénova Palazzo Campanella o di Baldassarre Lomellini
18 Luca Grimaldi Via Giuseppe Garibaldi, 11, Xénova Palazzo Bianco
19 Rodolfo e Francesco Brignole Sale via Giuseppe Garibaldi, 18, Xénova Palazzo Rosso (Xénova)
20 Gerolamo Grimaldi Salita San Francesco, 4, Xénova Palazzo della Meridiana
21 Gio Carlo Brignole Piazza della Meridiana, 2, Xénova Palazzo Durazzo Brignole
22 Bartolomeo Lomellino Largo Della Zecca, 4, Xénova Palazzo Rostan Reggio
23 Stefano Lomellini Via Cairoli, 18, Xénova Palazzo Lomellini Doria Lamba
24 Giacomo Lomellini e Cattaneo De Marini Largo della Zecca, 2, Xénova Palazzo Lomellini Patrone
25 Antoniotto Cattaneo Piazza della Nunziata, 2, Xénova Palazzo Cattaneo Belimbau
26 Gio. Agostino Balbi Via Balbi, 1, Xénova Palazzo Durazzo Pallavicini
27 Gio Francesco Balbi Via Balbi, 2, Xénova Palazzo Balbi Cattaneo
28 Giacomo e Pantaleo Balbi Via Balbi, 4, Xénova Palazzo Balbi Senarega
29 Francesco Balbi Piovera Via Balbi, 6, Xénova Palazzo Balbi Piovera Raggio
30 Stefano Balbi Via Balbi, 10, Xénova Palacio Real de Xénova
31 Cosma Centurione Via Lomellini, 8, Xénova Palazzo Cosma Centurione
32 Giorgio Centurione Via Lomellini, 5, Xénova Palazzo Centurione Durazzo Pallavicini
33 Gio. Battista Centurione Via del Campo, 1, Xénova Palazzo Gio Battista Centurione
34 Cipriano Pallavicini Piazza Fossatello, 2, Xénova Palazzo Pallavicini
35 Nicolò Spinola Via San Luca, 14, Xénova Palazzo Nicolò Spinola
36 Francesco Grimaldi Piazza di Pellicceria, 1, Xénova Palazzo Spinola di Pellicceria
37 Gio. Battista Grimaldi Vico S. Luca, 4, Xénova Palazzo Gio Battista Grimaldi (Vico San Luca)
38 Gio. Battista Grimaldi Piazza San Luca, 2, Xénova Palazzo Gio. Battista Grimaldi (Piazza San Luca)
39 Stefano De Mari Via San Luca, 5, Xénova Palazzo Stefano De Mari
40 Ambrogio Di Negro via San Luca, 2, Xénova Palazzo Ambrogio Di Negro
41 Emanuele Filiberto Di Negro Via al Ponte Reale, 2, Xénova Palazzo Emanuele Filiberto Di Negro
42 De Marini Piazza De Marini, 1, Xénova Palazzo De Marini Croce

Os Palazzi dei Rolli non incluídos na lista da UNESCO[editar | editar a fonte]

Aínda se conservan os seguintes Palazzi dei Rolli pero, debido á partición ou ao uso alterado, non foron incluídos no Patrimonio da Humanidade da UNESCO:[8]

Propietario Localización Palacio Foto
1 Ottavio Imperiale Piazza Campetto, 2, Xénova Palazzo Ottavio Imperiale
2 Gio. Vincenzo Imperiale Piazza Campetto 8A Palazzo Gio Vincenzo Imperiale
3 Largo G. A. Sanguineti 11 Palazzo Senarega-Zoagli
4 Piazza Cattaneo 26 Palazzo Cattaneo Della Volta
5 Giulio Pallavicini Piazza De Ferrari 2 Palazzo Giulio Pallavicini
6 Agostino Spinola Piazza De Ferrari 3 Palazzo Agostino Spinola
7 Pietro Durazzo Piazza De Marini 4 Palazzo Pietro Durazzo
8 Nicolò Lomellini Piazza della Nunziata 5 Palazzo Nicolò Lomellini
9 Cristoforo Spinola Piazza della Nunziata 6 Palazzo Cristoforo Spinola
10 Bernardo e Giuseppe De Franchi Piazza della Posta Vecchia 2 Palazzo Bernardo e Giuseppe De Franchi
11 Agostino De Franchi Piazza della Posta Vecchia 3 Palazzo Agostino De Franchi
12 Domenico Grillo Piazza delle Vigne 4 Palazzo Domenico Grillo
13 Piazza delle Vigne 6 Palazzo Agostino Doria
14 Pietro Spinola Piazza di Pellicceria 3 Palazzo Pietro Spinola di San Luca
15 Giulio Sale Piazza Embriaci 5 Palazzo Giulio Sale
16 Piazza Fontane Marose 1 Palazzo Spinola di Luccoli-Balestrino
17 Marc'Antonio Giustiniani Piazza Giustiniani 6 Palazzo Marcantonio Giustiniani
18 Lorenzo Cattaneo Piazza Grillo Cattaneo 1 Palazzo Lorenzo Cattaneo
19 Lazzaro Grimaldi Piazza Inferiore di Pellicceria 1 Palazzo Lazzaro Grimaldi
20 Piazza Luccoli 2 Palazzo De Mari
21 Piazza Pinelli 2 Palazzo Pinelli-Parodi
22 Agostino e Giacomo Salvago Piazza San Bernardo 26 Palazzo Agostino e Giacomo Salvago
23 Paolo De Benedetti Piazza San Donato 21 Palazzo Paolo De Benedetti
24 Piazza San Giorgio 32 Palazzo Basadonne
25 Giorgio Doria Piazza San Matteo 14 Palazzo Giorgio Doria
26 Marc'Aurelio Rebuffo Piazza Santa Sabina 2 Palazzo Marc'Aurelio Rebuffo
27 Antonio Sauli Piazza Sauli 3 Palazzo Antonio Sauli
28 Gio. Batta Senarega Piazza Senarega 1 Palazzo Gio Batta Senarega
29 Salita di San Matteo 19 Palazzo Doria-Danovaro
30 Salita di Santa Caterina 1 Palazzo Spinola di Luccoli-Cervetto
31 Luciano Spinola Salita di Santa Caterina 2 Palazzo Luciano Spinola di Luccoli
32 Salita di Santa Caterina 5 Palazzo Spinola-Celesia
33 Agostino e Benedetto Viale Salita Pollaioli 12 Palazzo Agostino e Benedetto Viale
34 Via A. Gramsci 3 Palazzo Lomellini-Serra
35 Via al Ponte Calvi 3 Palazzo Pallavicini-Fabiani
36 Via al Ponte Reale 1 Palazzo Adorno
37 Gio. Andrea Cicala Via Canneto il Lungo 17 Palazzo Gio Andrea Cicala
38 Agostino Calvi Saluzzo Via Canneto il Lungo 21 Palazzo Agostino Calvi Saluzzo
39 Via Canneto il Lungo 27 Palazzo Fieschi-Crosa di Vergagni
40 Via Canneto il Lungo 6 Palazzo De Franchi-Pittaluga
41 Gio. Battista Saluzzo Via Chiabrera 7 Palazzo Gio Battista Saluzzo
42 Via David Chiossone 14 Palazzo Doria-Serra
43 Via David Chiossone 4 Palazzo Grimaldi
44 Via degli Orefici 7 Palazzo Lercari-Spinola
45 Vincenzo Giustiniani Banca Via dei Giustiniani 11 Palazzo Vincenzo Giustiniani Banca
46 Gaspare Basadonne Via dei Giustiniani 3 Palazzo Gaspare Basadonne
47 Bartolomeo Invrea Via del Campo 10 Palazzo Bartolomeo Invrea
48 Via del Campo 12 Palazzo Durazzo-Cattaneo Adorno
49 Antonio Doria Invrea Via del Campo 9 Palazzo Antonio Doria Invrea
50 Francesco Borsotto Via della Maddalena 29 Palazzo Francesco Borsotto
51 Jacopo Spinola Via della Posta Vecchia 16 Palazzo Jacopo Spinola
52 Via Luccoli 22 Palazzo Tommaso Franzone
53 Daniele Spinola Via Luccoli 23 Palazzo Spinola Franzoni
54 Filippo Lomellini Via Paolo Emilio Bensa 1 Palazzo Filippo Lomellini
55 Marc'Antonio Sauli Via San Bernardo 19 Palazzo Marcantonio Sauli
56 Via San Bernardo 21 Palazzo Alessandro Giustiniani
57 Bendinelli Sauli Via San Lorenzo 12 Palazzo Bendinelli Sauli
58 Sinibaldo Fieschi Via San Lorenzo 17 Palazzo Sinibaldo Fieschi
59 Orazio e G. Fran.co De Franceschi Via San Lorenzo 19 Palazzo Orazio e Gio Francesco De Franceschi
60 Giovanni Battista Centurione Via San Lorenzo 5 Palazzo Centurione-Gavotti
61 Via San Lorenzo 8 Palazzo Durazzo-Zoagli
62 Via San Luca 4 Palazzo Spinola di San Luca-Gentile
63 Via San Luca 6 Palazzo Spinola di San Luca
64 Gerolamo Pallavicini Via XXV Aprile 12 Palazzo Gerolamo Pallavicini
65 Giovanni Garibaldi Vico Carmagnola 7 Palazzo Giovanni Garibaldi
66 Vico dei Ragazzi 6 Palazzo Sauli 200px
67 Vico del Fieno 2 Palazzo Chiavari-Calcagno
68 Brancaleone Grillo Vico Delle Mele 6 Palazzo Brancaleone Grillo
69 Vico Falamonica 1 Palazzo Doria-Centurione
70 Nicola Grimaldi Vico San Luca 2 Palazzo Nicola Grimaldi
71 Vico Scuole Pie 1 Palazzo Cicala-Raggio
72 Via Lomellini 15 Palazzo Lomellini-Dodero

Os días Rolli[editar | editar a fonte]

En 2009, despois de que os Palazzi dei Rolli recoñecéranse como Patrimonio da Humanidade da UNESCO, o Concello de Xénova iniciou os chamados Rolli Days, dedicados á visita gratuíta de edificios públicos e privados. Cada vez proponse un itinerario diferente, con estudantes de arte, arquitectos e guías profesionais que ofrecen visitas guiadas, case todas de balde.

Os Rolli Days teñen lugar dúas veces ao ano, normalmente durante unha fin de semana de maio e outra en setembro. Unha excepción a esta regra fíxose con motivo do décimo aniversario do recoñecemento da UNESCO en 2016, cando se dedicaron tres fins de semana aos Rolli Days en abril, maio e outubro.

O número de edificios salientables abertos ao público durante os Rolli Days aumentou co paso do tempo. Máis recentemente, tamén se engadiron á oferta turística pazos non pertencentes orixinalmente ao sistema Rolli (como exemplo, algúns edificios históricos da Universidade de Xénova), vilas suburbanas e igrexas.

Palazzo Grillo sede da Fundación De André[editar | editar a fonte]

Un dos pazos Rolli, o Palazzo Grillo na Piazza delle Vigne,[9] foi destinado pola propiedade para albergar a Fundación leva o nome de Fabrizio De André, famoso compositor de Xénova. A inauguración das instalacións foi en 2019, décimo aniversario da súa morte en 2009.[10]

No interior da vivenda, situada no centro de Xénova, hai unha cafetería e restaurante, un auditorio, salas públicas (aulas e información) dedicadas ao estudo da escola xenovesa de cantautores, a última planta da residencia é un lugar de encontro entre invitados.

FAI está en proceso de completar a rehabilitación e restauración de Villa Saluzzo Bombrini, no barrio de Albaro, coñecido como Il Paradiso e habitado na súa mocidade por De André.

Imaxes[editar | editar a fonte]

  • Via Garibaldi, Xénova
    Via Garibaldi, Xénova
  • Via Garibaldi, Xénova
    Via Garibaldi, Xénova
  • Xardín con estatuas e ninfeo Palazzo Podestà
    Xardín con estatuas e ninfeo Palazzo Podestà
  • Salón do Palazzo Carrega Cataldi, Via Garibaldi, Xénova
    Salón do Palazzo Carrega Cataldi, Via Garibaldi, Xénova
  • Galería de espellos no Palacio Real, via Balbi, Xénova
    Galería de espellos no Palacio Real, via Balbi, Xénova
  • via Garibaldi, Xénova
    via Garibaldi, Xénova
  • via Garibaldi, Xénova
    via Garibaldi, Xénova
  • via Garibaldi, Xénova
    via Garibaldi, Xénova
  • via Garibaldi, Xénova
    via Garibaldi, Xénova
  • via Balbi, Xénova
    via Balbi, Xénova
  • via Balbi, Xénova
    via Balbi, Xénova
  • via Balbi, Xénova
    via Balbi, Xénova

Notas[editar | editar a fonte]

Referencias
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 "Xénova: Le Strade Nuove e o sistema dos Palazzi dei Rolli". UNESCO. 
  2. ↑ "Museos de la Strada Nuova - Palazzo Rosso". www.visitgenoa.it (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 21 de xaneiro de 2022. Consultado o 2022-03-23. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Quercioli, Mario (2008). I Palazzi dei Rolli Genova. Roma: Libreria dello Stato, Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato. ISBN 9788824011433. 
  4. ↑ Le Strade Nuove. Genova: SAGEP Editrice. 1986. p. 5. 
  5. ↑ Ennio Poleggi (1998), Una reggia repubblicana . Atlante dei palazzi di Genova 1576-1664. Torino
  6. ↑ 6,0 6,1 Pomella, Gioconda (2007). Guida Completa ai Palazzi dei Rolli. Genova: De Ferrari. p. 6. ISBN 9788871728155. 
  7. ↑ "UNESCO WHS Genoa". UNESCO WHS. 
  8. ↑ Fonte: irolli.it Arquivado 13 de novembro de 2021 en Wayback Machine.
  9. ↑ "Piazza delle Vigne 4". www.irolli.it. Arquivado dende o orixinal o 13 de novembro de 2021. Consultado o 2022-03-23. 
  10. ↑ Fonte: Il Secolo XIX, 21 de xaneiro de 2006.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Fiorella Caraceni (1992), Una strada rinascimentale: via Garibaldi a Genova, Genova, SAGEP
  • Giorgio Doria (1995), Nobiltà e investimenti a Genova in Età moderna, Genova
  • Gioconda Pomella (2007), Guida Completa ai Palazzi dei Rolli Genova, Genova, De Ferrari Editore(ISBN 9788871728155)
  • Mauro Quercioli (2008), I Palazzi dei Rolli di Genova, Roma, Libreria dello Stato (ISBN 9788824011433)
  • Fiorella Caraceni Poleggi (2001), Palazzi Antichi e Moderni di Genova raccolti e disegnati da Pietro Paolo Rubens (1652), Genova, Tormena Editore (ISBN 9788884801302)
  • Mario Labò (2003), I palazzi di Genova di P.P. Rubens, Genova, Nuova Editrice Genovese

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Le_Strade_Nuove_e_il_sistema_dei_palazzi_dei_Rolli_di_Genova&oldid=6622125»