Jamahiriya

Placa amosando a frase "Gran Jamahiriya Popular Socialista Árabe e Libia» en Praga.

Jamahiriya (en árabe: ﺟﻤﺎﻫﻴﺮﻳﺔ) é un termo árabe xeralmente traducido como «Estado das masas» que forma parte do nome que recibiu oficialmente o Estado de Libia dende a "Declaración de Sabha" o 2 de marzo de 1977 até a Guerra Civil de 2011. O termo é un neoloxismo acuñado polo ex-líder libio Muammar al-Gaddafi, no seu Libro verde, e destinado para describir un tipo de Estado semellante á "República do Pobo" dos estados socialistas. Úsase sen tradución ao escribir o nome longo de Libia: "Gran Jamahiriya Popular Socialista Árabe e Libia".

Etimoloxía

De ǧumhūr (en árabe: جمهور, público ou multitude) procede a palabra ǧumhūriyyah (en árabe: جمهورية, república) é dicir aquilo que se refire ao público ou a multitude, como o latín res publica ou "cousa pública".

O plural de ǧumhūr é ǧamāhīr, é dicir, "multitudes" ou "as masas", e de aí, seguindo o mesmo esquema de ǧumhūriyyah, créase a palabra ǧamāhīriyyah (en árabe: جماهيرية), é dicir, aquilo que se refire ás multitudes, en plural. Ğamāhīriyyah (ou Jamahiriya) sería por tanto unha "república" na que se subliña o carácter público ou multitudinario da mesma. A correspondencia latina sería res publicissima.

Sistema

O fundamento deste sistema era a terceira teoría universal (estilo de goberno descrito por Gaddafi) á súa vez baseada no nacionalismo árabe, o estado de benestar e a democracia directa ou poder popular socialista, ademais dun sistema moral islámico que entre outras cousas prohibiu o alcol e o xogo. A esta mestura Gaddafi chamouna socialismo islámico, onde economicamente está permitido o control privado sobre as empresas pequenas e as empresas familiares do sector de servizos mentres o goberno controla as empresas máis grandes.

No esquema oficial de goberno, Gaddafi (o Caid, traducido como líder; transliteración estrita Qāʼid) non ocupaba ningún cargo público e concedíaselle un título honorífico de "Guía da Gran Revolución do Primeiro de Setembro da Jamahiriya Popular Socialista Árabe e Libia" ou "Irmán Líder da Revolución" nas declaracións do goberno e a prensa oficial. Con todo Gaddafi era o líder de facto do Estado xunto cunha parte da cúpula de militares sublevados que tomaron o poder en 1969 e persoas próximas a Gaddafi, posición que conservan por ser os artífices da revolución. Coa "Revolución verde socialista" de Gaddafi que declara a Jamahiriya en 1977, a bandeira de Libia fora cambiada de cor a unha completamente verde aludindo ao Libro verde do dirixente libio.

Goberno de asembleas e tribos

O goberno libio mediante a palabra Jamahiriya resaltaba que a forma de goberno do seu país era unha democracia directa sen partidos políticos posto que a Jamahiriya rexeita a democracia representativa e a democracia liberal. Esta democracia directa, segundo o goberno, era gobernada polo pobo a través de consellos locais e comunas chamados "Comités populares de base", sen outro intermediario entre as masas e o Estado. Destes consellos locais xurdía o lexislativo xeral da nación, o Congreso Xeral Popular e deste o Comité Xeral Popular que ostentaba o poder executivo presidido por un primeiro ministro.

Adicionalmente, a Jamahiriya rexeitaba a idea de Libia como un estado-nación, mentres os vínculos tribais mantéñense como a fonte primaria da organización política, mesmo dentro das filas militares. Dende 1971 prohibíronse tódolos partidos políticos en Libia, co argumento de que estes non representaban correctamente á poboación. Segundo o goberno libio coa forma de goberno da Jamahiriya a oposición ao réxime participaba directamente no goberno a través dos comités populares. Os críticos da Jamahiriya argumentaban que Gaddafi usaba os comités de democracia directa como ferramentas do seu poder autocrático e a represión política na práctica.