Gramática castellana
| Gramática castellana | |
|---|---|
_Gram%C3%A1tica_castellana.png) | |
| Autor/a | Antonio de Nebrija |
| Lingua | Castelán |
| Tema(s) | Lingüística |
| Xénero(s) | livro didático |
| Data de pub. | 1492 |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
A Gramática castellana é un libro de Antonio de Nebrija publicado no 1492.[1][2][3] Trátase da primeira obra dedicada ao estudo da lingua castelá e as súas regras, así como o primeiro texto impreso que analiza a gramática dunha lingua romance.[4] Neste sentido, serviu de modelo para gramáticas posteriores noutras linguas.[5]
Ao ser presentada á raíña Isabel I en Salamanca, a monarca puxo en dúbida o mérito da obra. En defensa do autor, o fraile Hernando de Talavera contestou:
Despois de que a Súa Alteza someta a bárbaros pobos e nacións de diversas linguas, coa conquista virá a necesidade de aceptar as leis que o conquistador impón aos conquistados, e entre elas o noso idioma; con esta obra, serán quen de aprendelo tal e coma nós aprendemos o latín a través da gramática latina
Importancia[editar | editar a fonte]
Con anterioridade á Gramática de Nebrija, existían tratados sobre o uso da lingua latina, coma o Tratado sobre gramática latina (1471), de Lorenzo Valla. Porén, a de Nebrija é a primeira obra do estilo en analizar unha lingua romance. A partir da súa publicación, a gramática será considerada a disciplina que estuda as regras dunha lingua, até o desenvolvemento da lingüística como disciplina científica no século XIX.
A Gramática resultou tamén unha ferramenta para a difusión do castelán coa expansión do Imperio español a partir de 1492. Do mesmo xeito, os autores de novas gramáticas nos anos seguintes tomaron a súa obra como base en materia ortográfica.[3] Tamén influenciou as gramáticas das linguas nativas de América, como a Arte mexicana (1595) de Antonio del Rincón.[6]
Críticas[editar | editar a fonte]
A Gramática de Nebrija foi moi criticada por algúns dos seus contemporáneos, entre os que destaca Juan de Valdés. Por exemplo, de Valdés criticou a procedencia andaluza de certos vocablos latinos que el consideraba impuros e incorrectos. Porén, coincidiu con Nebrija en que o principio rector da ortografía era a fonética.[3]
Outros gramáticos posteriores afastáronse da pronuncia como vía principal para fixar as regras ortográficas. Nesta liña, o fraile Miguel de Salinas defendeu a importancia do uso, o costume ampliamente aceptado de escribir dun xeito determinado, como guía para a ortografía.[3]
Estrutura da obra[editar | editar a fonte]
Nebrija dividiu o estudo da lingua en catro áreas, e dedicou un libro a cada unha delas. Son as seguintes:
- Ortografía. Nebrija coloca a ortografía en primeiro lugar, a imitación dos tratadistas clásicos. Toma como base a correspondencia fonética entre lingua falada e escrita: "assi tenemos de escrivir como pronunciamos i pronunciar como escrivimos".[3]
- Prosodia e sílaba.
- Etimoloxía e dicción.
- Sintaxe.
Un quinto libro está dedicado a introducir a lingua castelá a aqueles que a queiran aprender.
Na súa obra, Nebrija establece as seguintes dez partes da oración: nome, pronome, verbo, participio, preposición, adverbio, interxección, conxunción, xerundio e supino.[2]
Gramáticas posteriores[editar | editar a fonte]
Outras importantes gramáticas españolas seguiron á de Nebrija:
- Juan de Valdés (c. 1535). Diálogo de la lengua.
- Andrés Flórez (1552). Arte para bien leer y escribir.
- Martín Cordero (1556). La manera de escribir en castellano.
- Villalón (1558). Gramática castellana.
- Gonzalo Correas (1630). Ortografía kastellana, nueva i perfeta.
- Real Academia Española (1771). Gramática de la Lengua Castellana.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Alvar, Manuel (2000). Introducción a la lingüística española (en castelán). Grupo Planeta (GBS). ISBN 978-84-344-8239-5.
- ↑ 2,0 2,1 Zamora, Ricardo Escavy (1994). Actas del Congreso Internacional de Historiografía Lingüística: Nebrija V centenario (en castelán). EDITUM. ISBN 978-84-7684-538-7.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Serrano, Abraham Esteve (1982). Estudios de teoria ortográfica del español (en castelán). EDITUM. ISBN 978-84-86031-14-5.
- ↑ Los humanistas españoles y el humanismo europeo (en castelán). EDITUM. 1990. ISBN 978-84-7684-967-5.
- ↑ Carreter, Fernando Lázaro (1971). Lengua española: historia, teoría y práctica ... (en castelán). Anaya. ISBN 978-84-207-0726-6.
- ↑ Betancourt, Ignacio Guzmán (2002-12-28). "Antonio del Rincón (1556-1601) primer gramático mexicano". Estudios de Cultura Náhuatl (en castelán) 33. ISSN 0071-1675.
