Saltar ao contido

Constante de Catalan

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

En matemáticas, a constante de Catalan G, tamén denominada coa letra K, defínese por

onde β é a función beta de Dirichlet. O seu valor numérico[1] é aproximadamente (secuencia A006752 na OEIS)

G = 0.915965594177219015054603514932384110774 
Problemas sen solucionar en matemáticas:

É irracional a constante de Catalan? É transcendental?

Non está demostrado que G é irracional, e moito menos transcendental.[2] De G díxose "sen dúbida a constante máis básica cuxa irracionalidade e transcendencia (aínda que se sospeita fortemente) seguen sen probarse".[2] A constante de Catalan recibiu o nome de Eugène Charles Catalan, quen atopou series de rápida converxencia para o seu cálculo e publicou unha memoria sobre ela en 1865.

Usos[editar | editar a fonte]

En combinatoria e mecánica estatística, xorde en relación coa contaxe de mosaicos de dominó, árbore de extensión, e ciclos hamiltonianos de grafos de retícula.

En teoría de números, a constante de Catalan aparece nunha fórmula conxecturada para o número asintótico de primos da forma segundo a conxectura F de Hardy e Littlewood. Porén, é un problema sen resolver (un dos problemas de Landau) se hai incluso infinitos números primos desta forma.

Identidades en forma de integral[editar | editar a fonte]

A constante de Catalan permite resolver moitas integrais con logaritmos. A maiores móstrase unha lista de integrais con valor :Se K(k) é a integral elíptica completa do primeiro tipo, en función do módulo elíptico k, daquelaSe E(k) é a integral elíptica completa do segundo tipo, en función do módulo elíptico k, daquelaCoa función gamma Γ(x + 1) = x!A integralé unha función especial coñecida, chamada integral tanxente inversa, e foi estudada amplamente por Srinivasa Ramanujan .

Relación con outras funcións especiais[editar | editar a fonte]

G aparece en valores da segunda función poligamma, tamén chamada función trigamma, con argumentos con fraccións:A constante de Catalan ocorre con frecuencia en relación coa función de Clausen, a integral tanxente inversa, a integral do seno inverso, a función G de Barnes, así como as integrais e series sumables en función das funcións mencionadas anteriormente.

Se se define o trascendente de Lerch Φ(z,s,α) (relacionado coa función zeta de Lerch) pordaquela

Series de converxencia rápida[editar | editar a fonte]

As dúas fórmulas seguintes implican series de converxencia rápida e, polo tanto, son apropiadas para o cálculo numérico:eOs fundamentos teóricos destas series son dados por Broadhurst[3], para a primeira fórmula, e Ramanujan, para a segunda fórmula[4]. Os algoritmos para a avaliación rápida da constante de Catalan foron construídos por E. Karatsuba.[5][6] Usando estas series, calcular a constante de Catalan é case tan rápido como calcular a constante de Apery .[7]

Fracción continua[editar | editar a fonte]

G pode expresarse do seguinte xeito [8]

A fracción continua simple vén dada por [9]
Esta fracción continua tería infinitos termos se e só se é irracional, que aínda está sen resolver.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Papanikolaou, Thomas (March 1997). Catalan's Constant to 1,500,000 Places – vía Gutenberg.org. 
  2. 2,0 2,1 Bailey, David H.; Borwein, Jonathan M.; Mattingly, Andrew; Wightwick, Glenn (2013). The computation of previously inaccessible digits of pi^2 and Catalan's constant. Notices of the American Mathematical Society 60. pp. 844–854. MR 3086394. doi:10.1090/noti1015. 
  3. Broadhurst, D. J. (1998). Polylogarithmic ladders, hypergeometric series and the ten millionth digits of ζ(3) and ζ(5). arXiv:math.CA/9803067. 
  4. Berndt, B. C. (1985). Ramanujan's Notebook, Part I. Springer Verlag. p. 289. ISBN 978-1-4612-1088-7. 
  5. Karatsuba, E. A. (1991). Fast evaluation of transcendental functions. Probl. Inf. Transm. 27. pp. 339–360. MR 1156939. Zbl 0754.65021. 
  6. Karatsuba, E. A. (2001). "Fast computation of some special integrals of mathematical physics". En Krämer, W.; von Gudenberg, J. W. Scientific Computing, Validated Numerics, Interval Methods. pp. 29–41. doi:10.1007/978-1-4757-6484-0_3. 
  7. Alexander Yee (14 May 2019). "Formulas and Algorithms". Consultado o 5 December 2021. 
  8. Bowman, D.; Mc Laughlin, J. (2002). Polynomial continued fractions (PDF). Acta Arithmetica 103. pp. 329–342. Bibcode:2002AcAri.103..329B. arXiv:1812.08251. doi:10.4064/aa103-4-3. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2020-04-13. 
  9. "A014538 - OEIS". oeis.org. Consultado o 2022-10-27. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]