Portal:País Vasco

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

O País Vasco ou Euskadi, tamén coñecido como Comunidade Autónoma Vasca (en éuscaro: Euskal Autonomia Erkidegoa), é unha comunidade autónoma española situada no extremo nororiental da costa cantábrica. Limita con Cantabria e Castela e León (provincia de Burgos) ao oeste, con Navarra ao leste, coa Rioxa ao sur, e co Golfo de Biscaia (mar Cantábrico) e Francia ao norte. Comprende boa parte do territorio onde se fala o éuscaro.

O País Vasco é considerado unha nacionalidade histórica recoñecida na Constitución española con estatuto de comunidade autónoma. O País Vasco consta das seguintes tres provincias: Guipúscoa, Biscaia e Áraba, cuxas capitais son Donostia, Bilbao e Vitoria.

O País Vasco ten unha extensión total de 7.234 km², e unha poboación de 2.164.311 habitantes (INE 2015), cunha densidade de poboación de 299,19 hab/km². Oficialmente non ten unha capital, pero oficiosamente, a súa capital é Vitoria (Álava), sede das institucións comúns do Parlamento e do Goberno vasco. A cidade máis poboada é Bilbao.

Hai unha forte forza do nacionalismo e independentismo, tanto politicamente de esquerdas (chamado abertzale) como de dereitas. Historicamente, o símbolo desta súa identidade independente é a árbore da vila biscaina de Gernika.

Artigo destacado

editar

O idioma éuscaro ou vasco (euskara en lingua vasca) é a lingua tradicional dos vascos, falada hoxe no País Vasco e norte de Navarra en España, e no Departamento de Pireneos Atlánticos en Francia, constitúe unha lingua illada arrodeada por linguas de orixe indoeuropea.

O éuscaro é unha lingua aglutinante. Algúns lingüistas considérano unha lingua illada e moi antiga, probablemente oriúnda da lingua dos primeiros pobos que migraron para a Europa. Outros, a través de comparacións, veno emparentado a linguas ata hoxe faladas no Cáucaso. De calquera forma, é unha lingua falada ou comprendida por polo menos 800.000 persoas, e que xa era falada moito antes de que os romanos introducisen o latín na Península Ibérica.

Por non ter linguas parentes coñecidas, o vasco é claramente diferente das outras linguas europeas, particularmente daquelas que teñen relacións de parentesco entre si no interior da familia indoeuropea. A súa estrutura sentencial é practicamente idéntica á do turco ou do xaponés. A súa morfoloxía é, esa si, bastante pouco común en Europa, mais fóra de Europa poden atoparse sistemas morfolóxicos semellantes ao do vasco en centenas doutras linguas.

Hoxe, o vasco está presente en nomes de empresas, institucións, actores políticos e sociais, así como etiquetas e sinais, na zona delimitada polo País Vasco e Navarra e Iparralde.

Cidade destacada

editar

Donostia (en éuscaroDonostia; en castelánSan Sebastián; as dúas denominacións cooficiais) é unha cidade e concello do norte do País Vasco, na costa do golfo de Biscaia e na proximidade da fronteira con Francia. É a capital da provincia de Guipúscoa desde 1854. A súa poboación é de 186.122 habitantes (2011), e a súa área metropolitana alcanza os 436.500 (2010).

As súas principais actividades económicas son o comercio e o turismo, constituíndo no pasado un dos máis famosos destinos turísticos de España. A súa paisaxe, dominada pola baía da Concha, así como o seu desenvolvemento arquitectónico moderno iniciado na segunda metade do século XIX, que configurou unha cidade de corte francés e aburguesado, propiciaron o desenvolvemento da actividade turística a escala europea. Todo iso, unido a eventos internacionais como o Festival Internacional de Cine de Donostia, deu proxección exterior á cidade, malia as súas pequenas dimensións.

Donostia foi a Capital Europea da Cultura en 2016 xunto con Wrocław.

Categorías
Biografía destacada

editar

Luís Michelena Elissalt, máis coñecido como Koldo Mitxelena, nado en Errenteria o 20 de agosto de 1915 e finado en Donostia o 11 de outubro de 1987, foi un filólogo vasco, unha das máximas autoridades en lingua éuscara e un dos artífices do éuscaro batua.

En 1959 doutorouse en Filosofía e Letras, disciplina na que se iniciara na cadea. En 1958 ocupou a cátedra de Lingua e Literatura vascas na Universidade de Salamanca (a primeira cátedra desta lingua nunha universidade española); en 1968 foi nomeado profesor de lingüística indoeuropea.

En 1978 fixose cargo da Facultade de Filoloxía da Universidade do País Vasco. Membro da Academia da Lingua Vasca (Euskaltzaindia), ténselle considerado como unha das máximas autoridades na lingua éuscara, sendo un dos artífices da unificación deste idioma.

Imaxe destacada

editar

Cabalos na montaña Bianditz. Detrás deles óllase o macizo Aiako Harria.
Vexa o artigo montañas do País Vasco.


Sabías que...?
Artigos de calidade e bos

editar

Artigos de calidade (0)

Artigos bos (0)

Proxectos relacionados
Portais relacionados

editar

España
España

España

Andalucía
Andalucía

Andalucía

Cataluña
Cataluña

Cataluña

Galicia
Galicia

Galicia

Proxectos irmáns

editar

Wikimedia Commons
Wikimedia Commons

en Commons