Portal:A Coruña

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

A Coruña é unha cidade situada no noroeste de Galiza e bañada polo océano Atlántico, nas rías Altas. É a capital da provincia da Coruña e a cabeza da súa comarca, que ademais do seu propio concello inclúe os de Abegondo, Arteixo, Bergondo, Cambre, Carral, Culleredo, Oleiros e Sada. Despois de Vigo, A Coruña é o segundo concello galego máis poboado; contaba no ano 2015 con 243 870 habitantes, fronte aos 294 098 habitantes da cidade olívica.

A cidade é sede do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia, da Delegación do Goberno en Galicia, da Real Academia Galega, do Arquivo do Reino de Galicia e da Forza Loxística Operativa. Dende 1563 foi sede da Real Audiencia de Galicia (permanentemente dende 1612) e foi capital de Rexión Militar ata a súa desaparición en 2002.

O seu emprazamento é privilexiado, xa que se ergue sobre un promontorio na entrada dunha ría nun amplo golfo, o Portus Magnus Artabrorum dos xeógrafos clásicos. O centro da cidade espállase sobre unha península unida a terra firme por un estreito istmo, no que presenta dúas fachadas marítimas distintas: a portuaria (cara á ría da Coruña), de augas tranquilas, e outra de mar aberto, cara á enseada do Orzán, onde se atopan as praias urbanas de Riazor e o Orzán.

Unha das características máis notables que identifican A Coruña constitúena as múltiples e variadas galerías ou miradoiros que presentan nas súas fachadas numerosas casas do século XIX, que deron á Coruña o sobrenome de Cidade de Cristal, sen esquecer as súas numerosas praias, así como o contorno rural, que ofrece múltiples posibilidades de lecer.

Artigo destacado

editar

A batalla de Elviña foi un acontecemento bélico que tivo lugar o día 16 de xaneiro de 1809 no alfoz da cidade da Coruña, enfrontando as tropas francesas, conducidas polo xeneral Soult, que obtiveron a vitoria, contras as tropas británicas, mandadas polo xeneral John Moore, quen habería perder a vida no transcurso do combate. Na historiografía internacional este choque é coñecido como batalla da Coruña. A batalla desenvolverse no marco da Guerra da Independencia Española.

A batalla iniciouse na tarde do día 16 de xaneiro, tendo lugar os máis duros combates pola posesión da aldea de Elviña, da que se apoderaron os franceses na caída da noite, e avanzaron para a aldea de Palavea. Caeu ferido o xeneral inglés Baird, entanto o propio Moore foi ferido moi gravemente pola bala dun canón, morrendo dúas horas despois. Durante esa mesma noite as tropas británicas, foron embarcando, aínda que os barcos foron canoneados pola artillería francesa no amencer do día 17.

As forzas británicas estaban integradas por uns 16.000 homes (15.000 de infantería e 9 a 12 canóns), mentres que polo bando francés entraron en combate 16.000 homes (12.000 de infantería, 3.200 de cabalaría e 20 canóns).

Lugar de interese

editar

Os Xardíns de Méndez Núñez son uns xardíns da cidade da Coruña situados entre Os Cantóns e o porto. Están dedicados ao mariño Casto Méndez Núñez, heroe da Primeira Guerra do Pacífico.

En 1868 creouse a alameda pública, que o 8 de maio de 1871 recibiu o nome de Méndez Núñez. O xardín foise mellorando grazas ás doazóns de capitalistas, cidadáns e persoeiros ilustres como Modesta Goicouría. Durante o século XIX instaláronse tamén quioscos de refrescos e para a celebración de feiras, sendo o primeiro o deseñado por Faustino Domínguez Domínguez en 1877. Para poder levar a cabo bailes inaugurouse en 1884 un palco da música e a partir de 1896 colocáronse estatuas para recoñecer a algunhas personaxes públicas.

Os xardíns acollen especies moi diversas entre as que destacan os dous grupos de palmeiras canarias recoñecidos como árbores senlleiras de Galicia.

Imaxe destacada
Categorías
Biografía destacada

editar

Andrés Gaos Berea, nado na Coruña o 31 de marzo de 1874 e finado en Mar del Plata o 13 de marzo de 1959, foi un compositor e violinista galego.

Andrés Gaos amosou aptitudes musicais xa aos dez anos ao gañar un premio como violinista. En 1884 ingresou nun Centro Musical da Coruña. Posteriormente conseguiu unha bolsa da Deputación e trasladouse a Madrid para continuar os seus estudos no Conservatorio. En 1888 volveu á Coruña e conseguiu máis bolsas para realizar estudos en París e Bruxelas. En 1895 viaxou a América e dedicouse a dar clases de música en Buenos Aires e Montevideo. A súa actividade, a partir de 1930, desenvolveuse fundamentalmente na Arxentina, aínda que en ocasións visitou a súa cidade natal para ofrecer algún concerto.

Algunhas destas obras están gravadas en disco pola Orquestra Sinfónica de Galicia, baixo a dirección de Víctor Pablo Pérez, quen ten estreado a práctica totalidade da obra orquestal e lírica de Andrés Gaos. Fixéronse varios arranxos de obras súas como por exemplo o do segundo movemento da súa Sinfonía nº 2 para banda, Rosa e Abril para voz e piano e para coro, ou do Allegro para violín e orquestra (Fantasía para violino e orquestra, Xunta de Galicia) que elaborou Joam Trillo, revisor e adaptador tamén de Impresión nocturna, Amor vedado e outras grandes obras de Gaos.

Sabías que...?

editar

Sede do Banco Pastor.


Este mes

editar

María Pita na defensa da Coruña.


Cita destacada

editar


Un buque de vela saía de Liverpool ese mesmo día para A Coruña, e collín unha pasaxe nel, crendo que a viaxe me daría tempo para recuperar o meu equilibrio e considerar o futuro.

Arthur Conan Doyle, The Story of the Black Doctor.

Artigos de calidade e bos


Portais relacionados

editar

Galicia
Galicia

Galicia

Ferrol
Ferrol

Ferrol

Lugo
Lugo

Lugo

Ourense
Ourense

Ourense

Pontevedra
Pontevedra

Pontevedra

Santiago de Compostela
Santiago de Compostela

Santiago de Compostela

Vigo
Vigo

Vigo

Proxectos irmáns

editar

Wikimedia Commons
Wikimedia Commons

en Commons