Joaquín Fernández Gálvez
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | A Coruña, España  |
| Morte | 23 de xullo de 1936 Melilla, España |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | España |
| Actividade | |
| Ocupación | militar |
| Lingua | Lingua castelá |
| Carreira militar | |
| Conflito | Guerra civil española |
Joaquín Fernández Gálvez, nado na Coruña e finado en Melilla o 23 de xullo de 1936, foi un militar español. Capitán de infantaría, destinado en Melilla durante o Golpe de Estado do 18 de xullo de 1936, mantívose leal ao goberno da II República española, e por iso foi fusilado xunto co capitán Virgilio Leret, e outros militares. Foi un dos primeiros oficiais do exército español fusilados polas forzas rebeldes.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Era fillo do coronel de infantaría Joaquín Fernández López e de Carmen Gálvez Martín. Seguindo a tradición familiar ingresou na Academia de Infantería de Toledo, saíndo da mesma como Tenente da arma de Infantaría e sendo destinado a África, onde participou, entre outras operacións, na batalla de Annual. En xullo de 1926 contraeu matrimonio en Tetuán con Maruja Echevarría Jiménez-Ortoneda, filla do Xefe de Arquivos do Comisario Xeral, asinando como testemuñas, entre outros, os xenerais Sanjurjo e Goded .[1]
Durante a guerra do Rif, sendo Tenente de regulares, mandaba unha compañía que o 5 de xullo de 1924, sostivo un violento combate cos rifeños no paso do río Ibujaran. O tenente Fernández Gálvez pasou o río baixo o lume inimigo e protexeu eficazmente os flancos do groso das forzas. Pero víronse acometidos por un numeroso grupo de rifeños que se achaban emboscados. A sorpresa foi sanguenta e morreron nela todos os oficiais que ían na compañía menos o tenente Gálvez que, ferido de gravidade, logrou salvar a situación até a chegada doutras forzas. Por esta acción na Orde Xeral da Comandancia de Tetuán de xaneiro de 1926, dispúxose a apertura de xuízo contraditorio para a concesión da Laureada de San Fernando.[2]
Así mesmo, o diario ABC do 11 de abril de 1925 dá conta dunhas operacións militares que tiveron lugar na zona de Tetuán, sinalando que nas proximidades da posición de Dar Xexera, unha parte da guarnición foi atacada por forzas rifeñas, intervindo na escaramuza o capitán López Bravo e o tenente Joaquín Fernández Gálvez, que lograron pór en fuga aos atacantes, sen sufrir baixas.[3]
A guarnición española que se atopaba en Marrocos era a máis numerosa do exército español, dada a recente Guerra do Rif, polo que os xenerais sublevados contra a República decidiron empezar a súa operación en Melilla. O Comandante en Xefe da Circunscrición Oriental, o xeneral de Brigada Manuel Romerales Quintero, era leal ao Goberno, xunto con outros oficiais, entre eles o capitán Fernández Gálvez. O xefe dos insurrectos era o coronel Juan Seguí[4], que tamén era o xefe de Falanxe no Marrocos español[5] e que seguía instrucións do Xeneral Mola. A sublevación estaba prevista que comezase ás 5 da mañá do 18 de xullo. Con todo, o Comandante da praza, Xeneral de Brigada Manuel Romerales, tivo coñecemento o día 17 das intencións dos sublevados, e tratou de anticiparse ordenando a súa detención. Esta actuación precipitou a rebelión, mobilizando o Coronel Darío Gazapo á lexión estranxeira, e irrompendo o Coronel Seguín no despacho do Xeneral, pistola en man, apuntándolle directamente, o que lle impediu resistirse.[6] Esa mesma tarde do 17 de xullo de 1936, un grupo de tropas mouras de Regulares apoiadas por unha sección de infantaría, lanzáronse ao asalto, por sorpresa, da base de hidroavións do Atalayón, próxima a Melilla. O capitán de Aviación D. Virgilio Leret Ruiz, xefe accidental da Base, opuxo forte resistencia, á fronte dun pequeno grupo de oficiais, suboficiais e soldados, pero tiveron que renderse cando se esgotaron as municións.
Os militares sublevados detiveron aos oficiais que se mantiveron leais á República, e despois de celebrar unha reunión no forte de Rostrogordo, acordaron o seu fusilamento, sen xuízo previo, segundo consta no auto de nove de xullo de 2007 ditado pola Sala do Militar do Tribunal Supremo no procedemento de revisión.
En tárdea do 23 de xullo o capitán Joaquín Fernández Gálvez, do Rexemento de Cazadores núm. 7, foi fusilado na chaira do forte de Rostrogordo en Melilla en compañía do capitán Virgilio Leret Ruiz, dous dos seus subordinados, os alféreces de Aviación Armando González Curral e Luís Calvo Calavia, e o capitán Luís Casado Escudero, de Infantaría, entre outros.
O capitán Luís Casado Escudero, fusilado xunto a Joaquín Fernández Gálvez e Virgilio Leret, era natural de Pontevedra, sobrevivente de Igueriben en 1921, militar de ideas avanzadas, avogado, proposto para a Cruz Laureada de San Fernando, concesión que foi rexeitada porque os militares africanistas, profundamente resentidos polos sucesos de Annual, negáronlla, como ao Rexemento de Cazadores de Alcántara. [7]
O 29 de agosto do mesmo ano, neste caso tras un simulacro de Consello de Guerra, foi tamén fusilado no mesmo forte de Rostrogordo, o xeneral de Brigada Manuel Romerales.[8]
Fusilamento sen proceso previo[editar | editar a fonte]
Segundo o auto de nove de xullo de 2007 da Sala Quinta do Tribunal Supremo, ditado no proceso de revisión da condena do Capitán Casado, devanditos oficiais foron fusilados sen proceso previo. Non houbo sentenza senón un "Acta" que se limita a recoller por escrito a reunión, celebrada en Melilla o 23 de xullo de 1936, no despacho do Xefe da Circunscrición Oriental, de catorce Xefes militares. Na Acta que acorda o fusilamento non se invoca ningún precepto do entón vixente Código de Xustiza militar, nin se cumpre trámite procesual algún, nin interveu o Ministerio Público, nin se contou cunha mínima defensa, aínda que fose non letrada, nin tan sequera consta que fose ouvido o acusado polos que se concertaron para suscribir a "Acta".
En consecuencia, o fusilamento, di o Alto Tribunal, constituíu "un acto de forza de extrema violencia, enmarcado nunhas actuacións que nin tan sequera poden ser calificadas de simulacro xudicial, e nas que en ningún momento valoráronse xuridicamente os feitos calificando a conduta do executado nalgún tipo penal. Non se seguiu polo reunidos procedemento xudicial algún, que puidese servir de mínima cobertura á execución que decidiron realizar por vía de feito".
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Hemeroteca ABC (15 de xullo de 1926). "En Tetuán ha contraido matrimonio..." (en castelán).
- ↑ La Vanguardia (21 de xaneiro de 1925). "Noticias de Melilla. De la apertura de un juicio contradictorio." (en castelán).
- ↑ Hemeroteca ABC (11 de abril de 1925). "Noticias oficiales de África. Desde Tetuán." (en castelán).
- ↑ Vicente Moga Romero (2004). Las heridas de la historia: testimonios de la guerra civil española en Melilla, Edicions Bellaterra, pág. 79
- ↑ Gabriel Cardona (1983). El poder militar en la España contemporánea hasta la Guerra Civil, Siglo XXI, páx. 232
- ↑ Historalia. "Alzamiento militar en Melilla 1936" (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 12 de febreiro de 2018. Consultado o 08 de abril de 2018.
- ↑ El Alminar de Melilla. "La doble cruz del Capitán Casado." (en castelán).
- ↑ ABC (18 de maio de 1937). "La rebelión en África. El general Romerales y la justicia facciosa" (en castelán).
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Virgilio Leret Ruiz Texto de Antonio Cruz González para Despage, marzo de 2006.