An alarc'h

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

An alarc'h ("o cisne" en bretón ), é unha canción tradicional bretoa, do Barzaz Breiz, considerada unha canción patriótica. Cántana cantantes bretóns contemporáneos como Alan Stivell, Gilles Servat ou Tri Yann.

Presentación[editar | editar a fonte]

Segundo Theodore Hersart de la Villemarqué, An Alarc'h contaría o regreso triunfante do duque Xoán IV (Aotrou Yann), para reconquistar o seu ducado, despois de ser expulsado seis anos antes polos seus súbditos. Non obstante, estando aínda máis ameazada a independencia do ducado sen el que con el, os señores bretóns enviaran unha delegación a Inglaterra onde se refuxiara para pedirlle que volvese. Desembarca en Dinard o 3 de agosto de 1379 para recuperar o trono da Bretaña. O "traidor" ao final da canción sería o cabaleiro bretón Bertrand Du Guesclin, condestable de Francia que, con todo, non emprendeu a loita contra o regreso do duque. An alarc'h é o cisne que, na canción, asiste á escena desde a parte superior da torre do castelo de Arvor[1].

Letra[editar | editar a fonte]

Letra Significado da letra en galego


Un alarc'h, un alarc'h tra mor (bis)
War lein tour moal kastell Arvor

Dinn, dinn, daoñ, d'an emgann, d'an emgann, o!
Dinn, dinn, daoñ, d'an emgann ez an

Neventi vad d'ar Vretoned
Ha mallozh ruz d'ar C'hallaoued

Dinn, dinn, daoñ, d'an emgann...


Erru ul lestr e pleg ar mor
E ouelioù gwenn gantañ digor
 
Degoue'et an Aotrou Yann en-dro
Digoue'et eo da ziwall e vro

D'hon diwall diouzh ar C'hallaoued
A vac'hom war ar Vretoned
 
Ken e laosker ur youc'hadenn
A ra d'an aod ur grenadenn
 
Ken e son ar menezioù Laz
Ha froen, ha trid ar gazeg c'hlas

Ken e kan laouen ar c'hleier
Kant lev tro-war-dro, e pep kêr

Deut eo an heol, deut eo an hañv
Deut eo en-dro an Aotrou Yann

An Aotrou Yann a zo paotr mat
Ken prim e droad hag e lagad

Laezh ur Vreizhadez a sunos
Ul laezh ken yac'h evel gwin kozh

Luc'h a daol e c'hoaf p'hen horell,
Ken e vrumenn an neb a sell

Pa c'hoari kreñv, ken kreñv e tarc'h
Ken e taouhanter den ha marc'h

Darc'h atav, dalc'h mat, aotrou dug,
Dav warnehe! ai-ta! bug-ho! bug!

Neb a drouc'h 'vel a douc'hez-te
N'en deus aotrou nemet Doue!

Dalc'homp, Bretoned, dalc'homp mat!
Arsav na truez! gwad oc'h gwad!

Itron Varia Breizh, skoaz da vro!
Fest erbedenner, fest a vo!

Dare' ar foenn; piv a falc'ho?
Dare' an ed; piv a vedo?

Ar foenn, an ed, piv o fako?
Ar roue gav' gantañ 'raio

Dont a ray a-benn ur gaouad
Gant ur falc'h arc'hant da falc'hat

Gant ur falc'h arc'hant er bro-ni,
Ha gant ur falz aour da vediñ

Mar plije gant ar C'hallaoued
Daoust hag int mank ar Vretoned?

Mar plije gant 'n Aotrou roue
Daoust hag-eñ eo den pe Zoue?

Skrignañ 'ra bleizi Breizh-Izel
O klevet embann ar brezel

O klevet ar youc'h, e yudont
Gant c'hwezh ar C'hallaoued e reont

En heñchoù, e-berr a welour
O redek ar gwad evel dour

Ken yey ruz-glaou brusk an houidi
Hag ar wazi gwenn o neuiñ

Muioc'h a dammoù goaf, e sklent,
Eget skoultroù goude barr-went;

Ha muioc'h a bennoù-marv,
Eget e karnelioù ar vro

Paotred Bro-C'hall 'lec'h ma kouezhint
Betek deiz ar varn e c'hourve'int

Betek deiz ar varn hag ar fust,
Gant an Trubard a ren ar rustl

An diveradur eus ar gwez
'Ray dour benniget war e vez!


Un cisne, un cisne de alén mar,
no alto da torre do castelo de Armor!
Retrouso:
Dinn, dinn, daon! Ao combate! Ao combate! Oh!
Dinn, dinn, daon! Ao combate vou

Feliz nova para os bretóns!
E maldición vermella para os franceses!

Retrouso:


Un barco entrou no golfo
coas súas brancas velas despregadas

O señor Xoán regresou
ven defender o seu país

defendernos contra os franceses
que invaden aos bretóns

Parte un berro de ledicia
que fai tremer a beiramar

As montañas do Laz resoan
a egua branca (o mar) rincha e salta de alegría

As campás cantan alegremente
en todas as vilas, a cen leguas á redonda

O verán volve, o sol brilla
o señor Xoán volveu!

O señor Xioán é un bo compañeiro
Ten o pé vivo como o ollo

Chuchou o leite dunha bretoa
un leite máis san que o viño vello

A súa lanza, cando a brande, lanza tales lóstregos
Que deslumbra tódalas miradas

A súa espada, cando a empuña, golpea con tales golpes
Que fende en dous, homes e cabalos

Ataca sempre! Aguanta! Señor duque, ataca!
Coraxe! Lávaos (no seu sangue)! Lávaos!

Cando cortamos como ti cortas,
Non temos máis soberano que Deus!

Termemos, Bretóns! Termemos ben!
Nin favor, nin tregua! Sangue por sangue!

Oh Nosa Señora de Bretaña! Ven ao rescate do teu país!
Fundaremos un servizo, un servizo conmemorativo!

O feo está maduro: quen o cortará?
O trigo está maduro: que o colleitará?

O feo, o trigo, quen os levará?
O rei pretende ser el

El segará en Bretaña
cunha gadaña de prata

El segará as nosas pradeiras cunha gadaña de prata
E colleitará os nosos campos cunha fouce de ouro

Quererían saber, os franceses,
Se os bretóns son mancos?

Querería saber, o señor rei
Se é home ou Deus?

Os lobos da Baixa Bretaña renxen os dentes
Á espera do bando de guerra

Á espera dos gritos alegres, berran
Ao cheirar o inimigo, berran de ledicia

Axiña veremos, nos camiños
Correr o sanguer coma auga

Tanto que tornará vermella coma brasa a plumaxe dos parrulos
E das brancas ocas que os atraversarán a nado

Veremos máis cachos de lanzas esparexidos
Que pólas na terra tras da tormenta

E máis cabezas de mortos
Das que hai nos osarios do país

Aí onde caian os franceses quedarán tombados
Até o día do xuízo

Até o día que sexan xulgados e castigados
Xunto ao Traídor que dirixe o ataque

O sumidoiro das árbores será a auga bendita
Que regará a súa tomba!

Nas versións recentes engadiuse unha estrofa:

Enor, enor de ar gwenn-ha-du!
Ha d'ar C'hallaoued mallozh ruz!
(Honor, honor a "branca e negra" [bandeira bretoa]!
E maldición vermella aos franceses!)[2] .

Ás veces foi adaptado en

Ha d'an dreitourien mallozh ruz!
(E maldición vermella aos traidores!).

Discografía[editar | editar a fonte]

  • À l'Olympia - Live, Alan Stivell (1972, Fontana, 6399 005).
  • Je ne hurlerai pas avec les loups, Gilles Servat (1983, Kalondour, 814 362-1).
  • Tri Yann An Naoned, Tri Yann (1972, Kelenn, 6332 626).
  • Huchal, EV (1996, Déclic Communication, 8416742).

Interpretacións[editar | editar a fonte]

A muller de Polig Monjarret, Zaïg Monjarret, adaptou a canción ao scots (Galloway).

Notas[editar | editar a fonte]

  1. "Texte intégral sur bretagnenet.com". Arquivado dende o orixinal o 22 de agosto de 2012. Consultado o 13 de outubro de 2019. 
  2. Letra e comentarios de An alarc'h, sitio de Per Kentel

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Jean-Pierre Leguay et Hervé Martin, Fastes et malheurs de la Bretagne ducale (1213-1532), Ouest-France, Rennes, 1982.
  • Goulven Péron, «Sur deux chansons voyageuses: la Chanson du cidre, le Chant du Cygne», Cahier du Poher, juin 2009.
  • Arthur le Moyne de la Borderie, Histoire de la Bretagne, París, 1906.
  • « Bretagne: dans plin (pas) et "An Alarc'h" », L'Escargot Folk n° 46, septembre 1977.
  • Laurent Bourdelas, Alan Stivell, Le Mot et le Reste, 2017.

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]